BASLARKEN(1)
Dizi yazilar genellikle “Sunus” diye baslar ama, bu dizi icin “Baslarken” demek daha uygun dusecek.
Gunluk yazilarimda da bolum bolum dile getirdim. Ecevit koalisyonunun son donemi ve AKP iktidarinin ilk yillari Turkiye’nin siyasi tarihinde apayri bir bolum tutacak.
Ben bu sureci deyim yerindeyse tam gobeginde yasadim. Bu donem ne bir iki komutanin cikis yolu aramasiyla anlatilabilir ne AKP’nin yonunu AB’ye donup “tam demokrasiyi oturtuyoruz” iddialariyla. .. Ne bu en kritik donemin CumhurbaskaniAhmet Necdet Sezer’in son derece dikkatli ve net devlet adami tavirlariyla anlatilabilir, ne ana muhalefetin topluma AKP gercegini gosterme stratejisiyle. ..
Tumunu bir butun olarak sutuna yatirmak bence bir baslangic olabilir.
O HABERLERIN ARKASINDAYIM
Yukarida siraladigim yelpazenin butun taraflariyla diyalogum vardi. Bunlarin tumu yasal zeminlerde, makamlarda gerceklestirilen diyaloglardi. Kimi aldigim bilgileri haberlestirdim. Bunlar o gunlerin kosullari icinde cok kritik ve tartisilan haberler oldu. Dogal olarak o haberlerin tumunun arkasindayim.
Tutuklanmamin arkasindan medyada yer alan haberler ve yorumlar, benim konumumu ayri bir tartisma konusu haline getirdi. Hem bu tartismayi benim acimdan netlestirmek hem de Turkiye’nin sozunu ettigim donemine bir olcude aciklik getirmek icin boyle bir yazi dizisi kacinilmaz hale geldi.
“O donem yasanan her seyi biliyorum, hafizami ortaya koydum mu, not defterimi actim mi yer yerinden oynar”iddiasinda degilim.
Kimi gorusmelerim “off the record” idi. Yani yazilmamak uzere. Gelinen noktada bunlari da bir olcude acmak gerekecek.
DARBE GUNLUGU TANIMINI REDDEDIYORUM
O gunlere bir butun olarak bakildiginda diziye “Gerilimli Yillar” basligini koymak uygun dusecekti. Bu diziyle ilgili elbette kimi taraflarin aciklamalari olacaktir. Oyle saniyorum ki, gazetemiz yonetimi bunlara da yer verecektir.
Medyada “darbe gunlugu” gibi sunulan kimi notlarima iliskin iddialara gelince... Her seyden once darbe gunlugu tanimini reddediyorum. Bu notlar sorguda bana gosterilmedi. O nedenle aynen kabul etmek ya da tumunu reddetmek gibi bir yontemi benimsemedim. Evet, ben kimi notlar tuttum. Bunlar ham halde, ileride sadece benim gozden gecirecegim seyler oldugu icin icerigi hakkinda da ozenli olmadigim notlardi. O nedenle benim icin ve muhataplari icin hukuken baglayici oldugunu dusunmuyorum.
NEDEN SILDIM?
Ileride bu donemi bir arastirma olarak, bir kitap olarak yazabilirim dusuncesiyle aldigim bu notlari neden sildim?
1- Ileride 2000’li yillari yazacak olursam, guncel olarak yazdigim haberlerin bana yeterince isik tutabilecegini dusundum.
2- Olaylar oylesi bir hale geldi ki, bu notlari bulundurmak artik anlamsiz diye dusundum. Gazetemizin bilgisayar sistemi yenilenirken arkadaslar “onceki dosyalarin tumu siliniyor, saklayacaklariniz varsa ayiralim” dediklerinde bir an dusundum, “yok” dedim. Bu notlarin tumunu artik yok hukmunde saydim. Bu anlamda baska notlarim da yok.
3- 2007’den itibaren kendim icin yeni kitap ve arastirma konulari sectim. Son iki yilda yazdigim kitaplar (Heyecan Yaslanmaz, 78’liler) bunun gostergesidir.
Teknolojik takip artik o kadar ileri ki, yukarida aktardigim bilgilerin ilgili merciler tarafindan da hemen dogrulanabilecegini soyleyebilirim.
FARKLI NOTLAR BIRLESTIRILMIS, MONTAJLANMIS, YORUMLAR EKLENMIS
“Balbay gunlukleri” diye sunulan metinlerle ilgili degerlendirmemi bir kez daha aktarmak istiyorum:
Ben bu sekilde, ozel bir dosya halinde gunluk tutmadim. Benim farkli zamanlarda, farkli dosyalarda yer alan kimi notlarim bir araya getirilmis, montajlanmis, yorumlar-aciklamala r eklenmis ve ortaya boyle bir “gunluk” cikarilmis.
Sunu da vurgulamadan gecemeyecegim; bilgisayarima son 10 yilda giren-cikan yazi ve belgenin tumu yuz binlerce sayfayi bulur. Bunlardan sadece bir bolumunun cikarilip, ozel olarak montajlanip salt bir kesimle diyalogumun oldugunun ortaya cikarilmak istenmesini kabul edemem.
Dizide iki temel amacim var:
1- 2000’lerin ilk yarisindaki Turkiye’nin siyasal tablosunu ortaya koymak.
2- Mustafa Balbay’in gazetecilik hedefleri disinda baska hicbir gundeminin olmadigini anlatmak.
TRT’deki Pazar Panorama programina katilan Ecevit, AKP’nin izleyecegi yolla ilgili endiselerini dile getirmisti
Gerilimli yillarin ilk isareti Ecevit’ten
2002’nin ikinci yarisiydi... Ecevit’in sagligi Basbakanlik islevini usul usul etkilemeye baslamisti...
Ama butun inadiyla makaminin basindaydi. O yillarda TRT’de pazar gunleri “Pazar Panorama” programinin yorumcu konuguydum. Sunucusu Cem Kircak’ti. Ecevit, bu programa hemen her cagirisimizda gelirdi. Programa biz de hazirlikli gelirdik, Ecevit de... Daha dogrusu Ecevit kimi temel mesajlarini vermek icin bu programi zeminlerden biri olarak kullanirdi...
Koalisyon artik iyiden iyiye yorgun dusmus, Turkiye secim atmosferine girmeye baslamisti.
‘AKP’NIN FARKLI BIR UFUK CIZDIGI DUSUNCESINDEYIM’
Ecevit, Pazar Panorama programinda “Onumuzdeki secimlerle ilgili bir endisemi dile getirmek istiyorum” dedi, arkasini soyle getirdi:
“Yapilan anketler bu secimlerde AKP’nin ve DTP’nin baraji gececegini gosteriyor. Bu durum Turkiye’de ciddi bir gerilim ortami doguracak... Bundan ciddi endise ediyorum...”
Programin ardindan Ecevit’e ayrica sorma geregi duydum:
- Biraz acar misiniz, nedir duydugunuz endiseler?
Ecevit - Sayin Balbay, AKP’nin Sayin Erbakan hareketinden daha farkli bir yol izleyecegi dusuncesindeyim. Bu durum da beni endiselendiriyor. Onu dile getirmek istedim.
- Nasil bir donem olur dusuncesindesiniz?
Ecevit - Sayin Erbakan’i butun yonleriyle taniyorduk. Ama AKP etrafinda olusan ekibin daha farkli bir ufuk cizdigi dusuncesindeyim.
Ecevit’in degerlendirmeleri, AKP’nin tepkisini cekti. Daha simdiden bunalim urettigini iddia ettiler.
‘ABD’NIN HER ISTEDIGINE EVET DIYECEKLER’
Ecevit’le 3 Kasim 2002 secimlerinin ardindan Anittepe’deki DSP Genel Merkezi’nde uzun bir sohbet yaptik. Uzerindeki stresin kalkmasindan olsa gerek, sagligi da secim oncesine oranla yerine gelmisti.
Ecevit’e yukaridaki sozlerini animsattigimda, goruslerinin degismedigini soyledi. Soyle dusunuyordu:
“Goreceksiniz Irak’ta ABD’ye odun verecekler. Istedikleri her seye evet diyecekler.. . Bu durum Kuzey Irak’ta basimiza ne is acar bilemem.”
‘ABD’YI OYALADIM’
Ecevit’in kaygilarina dis sorunlar da eklenmisti. Aslinda ABD, Ecevit hukumetinden de cok sey istemisti. 11 Eylul 2001 Ikiz Kuleler saldirisinin ardindan ABD acisindan 2 hedef ortaya cikmisti:
Afganistan ve Irak...
Afganistan bir olcude daha uzak bir cografyaydi ama Irak’la ilgili her adim icimizi de etkileyecekti.
Ecevit’e sordum:
- ABD, Irak icin sizden ne istedi?
Ecevit - Irak’in isgali icin gerekli olan her seyi.
- Siz ne yaptiniz?
Ecevit – Oyaladim.
Ecevit hukumetinin 2002’nin ikinci yarisinda icine dustugu durumun temel nedeninin bu konu olduguna iliskin gorus, saptama ve bulgular degisik zamanlarda ortaya atildi.
DERVIS’IN ABD ZIYARETI
Hemen yeri gelmisken sunu da vurgulamaliyim. .. 11 Eylul olaylarindan 10 gun kadar sonra donemin ekonomiden sorumlu Devlet Bakani Kemal Dervis, ABD’ye gitti.
Gidecegi gun sabah Hazine Mustesarligi’nda gazete ve televizyonlarin Ankara temsilcileriyle kahvaltili sohbette bir araya geldi.
Bir saat kadar sohbete katildi. Sonra bizi kahvalti ile bas basa birakip havaalanina gitti.
Bizler sohbette Dervis’in ekonomi agirlikli konusacagini, IMF programiyla ilgili yeni bilgiler verebilecegini dusunuyorduk.
Dervis’in ilk tumcesi su oldu:
“Turkiye ABD’nin terorle mucadelesine her turlu destegi vermelidir.”
3 Kasim 2002 secimine girerken iktidar hedefiyle yola cikan YTP ilk celmeyi Kemal Dervis’ten yedi
Cem o kadar emin baslamisti ki
Turkiye 3 Kasim 2002 secimine giderken siyaset sahnesi yeniden sekilleniyordu, . Kosar adim ilerliyordu. Koalisyonun uc ortagi ekonominin altinda kalmisti. Ecevit’in soylemiyle, ekonomik programinin aci ilac bolumu bitmis, meyvelerin yenecegi donem basliyordu. Ama bunu anlatmak artik olanaksizdi.
MHP Genel Baskani Devlet Bahceli temmuz basinda Bursa Kocayayla Turkmen Kurultayi’nda secim startini vermis, ok yaydan cikmisti.
Koalisyon ortaklarinin sandiga gomulmesi demek merkez sag, merkez sol ve milliyetci partinin yaris disi kalmasi demekti. Geriye AKP ve CHP kaliyordu.
Ikisinden hangisi umut olarak one cikacakti?
Bu tartisma usul usul alevlenirken, kamuoyunun da etkisiyle ortaya yeni bir lider adayi cikti:
Ismail Cem...
Cem, kisa surede o kadar parlatildi ki, kamuoyu yoklamalarinda yuzde 40’a kadar cikardilar.
DSP kadrolarindan bir ekip kurdu mu, bu is bitmisti. Ama ille de yanina Kemal Dervis’i almaliydi. Bunun icin cok bastirdi...
ISMAIL CEM TEBRIKLERI KABUL EDIYOR
Her taraftan Cem fisiltilarinin yukseldigi o yaz gunlerinde, bir ogle vakti, Meclis’ten Cem’in makamindan aradilar. Cem, Meclis’te fiili bir calisma ortami olusturmustu.
Arayan kisi su notu iletti:
- Sayin Cem, yarim saat sonra sizi makaminda bekliyor...
Gittim... Odaya giren cikan belirsiz... Olaganustu bir hareketlilik var. Cem, Basbakanlik koltuguna oturmak uzere olan, secim zaferinden yeni cikmis bir siyasetci gibiydi.
Her taraftan Cem liderligindeki Yeni Turkiye Partisi’nin (YTP) orgutunu olusturmak, katilmak uzere ariyorlardi. Cem, “Artik telefon baglamayin” dedi... Sohbete basladik, bir dakika sonra telefon.
Eski Almanya Disisleri Bakani Hans Dietrich Genscher ariyordu.
Cok ozur diledi; telefona uzandi... Ingilizce tebrikleri kabul etti...
Birkac dakika sonra bir telefon daha. Arayan Yunanli mevkidasi Papandreu idi.
ILK CELME KEMAL DERVIS’TEN
O sohbette Cem, artik yeni bir projenin olustugunu, siyasetin bu tur zamanlarda ani uretimler yapabildigini, o kendine has bicemiyle anlatti....
Cem’e gore Turkiye YTP iktidarina hazirlaniyordu. ..
Cem ilk celmeyi Kemal Dervis’ten yedi. Dervis son anda CHP Genel Merkezi’nde Deniz Baykal’la saatler suren gorusmenin ardindan bu partide karar kildi...
Cem artik donemezdi... .
CANSIZ KAYSERI MITINGI
Secim calismalarina kendi bolgesi Kayseri’den baslama karari aldi... Orada buyuk bir govde gosterisi yapacak, arkasini getirecekti. ..
Cem, Kayseri’ye dogru yola cikti...
Sik sik bilgi aliyordu; meydan nasil, cosku nasil?
Miting saati yaklasmisti, yoldaydi...
Miting alanindan su notu ilettiler:
- Ismail Bey yavas gelsin!..
Miting alani dolmamisti, ortalik cansizdi. Biraz zaman gecerse belki dolabilirdi. ..
Cem her seyi anlamisti!..
Bana gore Cem o gun ne yazik ki secim yolculuguna degil, kanser yolculuguna baslamisti.
Ecevit, Pazar Panorama programinda “Onumuzdeki secimlerle ilgili bir endisemi dile getirmek istiyorum” dedi, arkasini soyle getirdi: “Yapilan anketler bu secimlerde AKP’nin ve DTP’nin baraji gececegini gosteriyor. Bu durum Turkiye’de ciddi bir gerilim ortami doguracak... AKP’nin Sayin Erbakan hareketinden daha farkli bir yol izleyecegi dusuncesindeyim. Sayin Erbakan’i butun yonleriyle taniyorduk. Ama AKP etrafinda olusan ekibin daha farkli bir ufuk cizdigi dusuncesindeyim. Bu durum da beni endiselendiriyor.”
Gerilimli günlerin ardından Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hüseyin Kıvrıkoğlu görevini Orgeneral Hilmi Özkök’e devretti. Genelkurmay Başkanı Org. Kıvrıkoğlu’nun görev süresinin kararnameyle uzatılmasına Cumhurbaşkanı Sezer karşı çıktıÖzkök’ün ‘gerilimli’ gelişi2002’de siyasetteki gerilim sanki yarışıyormuş gibi devletin öteki kurumlarında da dikkati çekiyordu.Ankara’da son 10 yıldır Genelkurmay başkanlarının değişimi hep farklı tartışmaları beraberinde getirdi. Son üç değişim kamuoyu önünde deprem yaratmadan sonuçlanmışsa bunda dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in ve onun yerleştirdiği hukukun büyük payı var. Konunun bu yanına ister istemez yeri geldikçe değineceğiz.2002 yazı...
Temmuz’un 18’i... Önce Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hüseyin Kıvrıkoğlu haftalık olağan görüşme için Çankaya Köşkü’ne çıktı. Ancak görüşmenin ardından Köşk’ten ayrılmadı. Ardından da Başbakan Bülent Ecevit Köşk’e geldi. Zirve başladı.Konu; Org. Kıvrıkoğlu’nun Genelkurmay Başkanlığı’nın uzatılması...
Nasıl yapılacaktı?Kararname ile...Sezer, olmaz dedi.İkna etmeye çalıştılar. Sezer’i biraz tanıyorlarsa hiç denememeleri gerekirdi. Denediler, beklenildiği gibi, olmadı. Sezer, böyle bir uzatmanın ancak yasayla yapılabileceğini düşünüyordu. Sezer’e hukuk sınırları dışında bir şey yaptırmak zaten olanaksızdı.
ÖZKÖK HEP SUSMAYI YEĞLEDİ
Dönemin Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Hilmi Özkök bütün bu süreci sessiz izledi. Sadece 2002 yazında değil, Kara Kuvvetleri Komutanlığı makamında oturduğu sürece hep susmayı yeğledi. Özellikle Çankaya Köşkü’ndeki resepsiyonlarda karşılaştığımızda, ne zaman soru sorsam, hemen Org. Kıvrıkoğlu’nu gösterir, “Komutan orada” derdi.2001 yılı 29 Ekimi’ydi.
Köşkteki resepsiyona katılan komutanlar “bugün konuşmayacağız” dediler. Org. Kıvrıkoğlu meslektaşlarımızın güncel konulara ilişkin sorularının tümüne aynı karşılığı verdi:“Bugün konuşmayacağım.”Org. Özkök de yine aynı yanıtı verdi: “Komutan orada...”Resepsiyonun sonuna doğru, yanılmıyorsam Irak’la ilgili bir durum söz konusu olunca Org. Kıvrıkoğlu, konuşmadan yapamadı.
Beni gözucuyla süzen Org. Özkök kulağıma fısıldadı:“Göle ördek yatağından girdiniz.”Devir teslim töreni yapıldı. Org. Özkök artık Genelkurmay Başkanı’ydı.
Görevi devreden Kıvrıkoğlu’nun Özkök’e yönelik şu tümcesi ilginçti:“Sizi dikkatle izleyeceğiz.”Org. Özkök fazla konuşmama tavrını Genelkurmay Başkanlığı döneminde de sürdürdü. Kendisine bunun nedenini sorduğumuzda şu karşılığı vermişti: “Günde gelen soğan gibi, yılda gelen sultan gibi karşılanır.”Org. Özkök’ün gerçek anlamda gazetecilerle “tanışması” 30 Ağustos 2002’de Gazi Orduevi’nde verilen Zafer Bayramı resepsiyonunda oldu. Org. Özkök ağır misafirleri uğurladıktan sonra gazetecilerle kendi standartlarına göre uzun süre sohbet etti.
ARCAYÜREK: HER ŞEY AYNEN DEVAM ETMEYECEKOrg. Özkök’ün Karadayı ve Kıvrıkoğlu’nun ardından daha farklı bir duruşu olduğu hemen seziliyordu. Resepsiyona birlikte gittiğimiz Cüneyt Abi (Arcayürek) çıkışta şunu söyledi: “Değişik bir durum, bakalım... Ama benim gördüğüm, her şey aynen devam etmeyecek.”Cüneyt Abi, böylesi durumlarda ilk gözleminde yanılmaz...
Ecevit’in rahatsızlığıyla ilgili ilk yazıyı yazan da o olmuştu. Ecevit ayaklarını hafif sürterek yürümeye başlamıştı. Hareketleri yavaşlamıştı.İlk ne zaman?1999 yılı ilkbaharında...
Baykal’ın Aralık 1998’de Yılmaz hükümetini düşürmesinin ardından Ecevit’in başbakanlığında seçim hükümeti kurulmuştu.
Öcalan’ın 15 Şubat 1999’da Türkiye’ye getirilmesinin Ecevit’in şansını arttırdığı yorumları öne çıkmıştı. DSP’liler de bunu hissedip yaşarken tek endişeleri vardı.Ecevit’in sağlığı.Işıklar içinde yatsın Ahmet Piriştina o günleri anlatırken şöyle demişti:“Balbayım, o kadar endişe ediyorduk ki, nezle olması bile oylarımızı düşürebilirdi.”İşte böyle bir ortamda Cüneyt Abi herkesin gözü önünde seyreden Ecevit’in hareketlerindeki yavaşlamayı kaleme almış, sormuştu: “Dünyanın her ülkesinde başbakanların, başbakan adaylarının sağlığı merak edilir. Bu, toplumdan saklanmaz. Ecevit’in sağlığında bir sorun mu var? Varsa bu açıklanmalı.”Cüneyt Abi’nin bu yazısının çıktığı gün bir grup gazeteci Ecevit’le Antalya mitingine gittik.
Ecevit VIP salonunda önce benim yanıma geldi. Sert bir ifadeyle şöyle dedi:“Bir dahaki geziye doktor Cüneyt Arcayürek’i de çağıralım.”Ecevit, Antalya mitinginde konuya değinmeden geçemedi. Otobüsün üzerinden halka şöyle seslendi: “Benim sağlığımda sorun var, diyorlar.
Bunu diyenler bin yıl yaşasın!”Cüneyt Abi’ye 30 Ağustos akşamı 22.00 sıralarında Gazi Orduevi’ndeki resepsiyondan eve giderken, Org. Özkök’le ilgili ilk gözlemlerini söyledikten sonra yukarıdaki anıyı anımsattım. Bastı kahkahayı... Sonra ciddileşti, “Ama kabul et, yanılmadım. Ecevit’in sağlığı ortada” dedi. Arkasını da şöyle getirdi:“Her yaşın, her sağlık sorununun bir gerçeği var.
Halbuki Ecevit, aylar önce sağlığı bozulmadan yeni bir düzen tutsa, görevi güvendiği birine devretse, Türkiye bu kargaşanın içine düşmezdi.”İKİ AY SONRA ABD GEZİSİNE ÇIKTIÖzkök’e dönersek...
Koltuğuna oturdu. 2 ay sonra Kasım 2002 başında önemli bir programı vardı: 6 günlük bir ABD gezisi.Bu gezinin önemi şuradaydı:Bir önceki Genelkurmay Başkanı Org. Kıvrıkoğlu 4 yıllık görev süresince hiç ABD’ye gitmemişti. ABD açısından Kıvrıkoğlu’nun özgeçmişindeki en önemli tümce buydu.Genelkurmay’daki görev değişimi biraz gerilimli de olsa bitmiş, Özkök dönemi başlamıştı.ESKİ GENELKURMAY BAŞKANI KIVRIKOĞLU‘Görev süremin uzatılmasını Ecevit istedi’Türk Silahlı Kuvvetleri’nin atama ve terfilerinin belirlendiği Yüksek Askeri Şûrası (YAŞ), ağustos aylarının ilk haftasında gerçekleştiriliyor. Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hüseyin Kıvrıkoğlu 2002 yılının Ağustos ayında görev süresini tamamlayarak emekliye ayrıldı. Ancak, dönemin Başbakanı Bülent Ecevit’in, Kıvrıkoğlu’nun görev süresini bir yıl uzatarak TSK komuta kademesinin yeniden şekillemesine müdahale etmek istediği konusu gündeme geldi.
Konunun yaşayan tarafları emekli Orgeneral Hüseyin Kıvrıkoğlu ve eski Başbakan Mesut Yılmaz daha sonra yaptıkları açıklamalarda o günleri anlattılar. Kıvrıkoğlu, 11 Mart 2008 tarihinde Hürriyet gazetesinde yayımlanan, Şükrü Küçükşahin’e yaptığı açıklamalarında, görev süresinin uzatılmasını kendisinin değil dönemin Başbakanı Bülent Ecevit’in istediğini dile getirdi.
‘UZATMAYI KABUL ETMEM’
Kıvrıkoğlu’nun anlatımıyla sürecin gelişimi şöyle oldu:“15 Temmuz 2002 günü, pazartesiydi, beni aradılar. Sayın Başbakan rahmetli Bülent Ecevit’in görüşmek istediğini söylediler. Ne zaman ve nerede olduğunu sordular. Ben de ‘Sayın Başbakan’a uygun saatte olur’ dedim. Saat 18.00 için Başbakanlık Konutu’nu söylediler. Saatinde gittiğimde Sayın Başbakan beni kapıda karşıladı; içeri girdiğimde ise Sayın Şükrü Sina Gürel vardı. Kendisi Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı olarak kabineye yeni girmişti.
Çay içtik. Sonra rahmetli Başbakan konuşmaya başladı. 5 yıldır birlikte çalıştığımızı vurguladı. Çevredeki gelişmeler, Kıbrıs konusu falan...
Sonra görev süremin uzatılmasını önerdi. Bu tevazuya teşekkür edip şunları dedim: Ben bunu kabul etmem. Bunu asker kamuoyu hoş karşılamaz. Ben yasada belirtilen 67 yaş sınırını da 4 yıllık görev süresini de dolduruyorum. Sürenin uzaması için kanun çıkması gerekir. Hükümetinizin Meclis’teki sandalye sayısı ise şu anda 259 (Salt çoğunluğun altında).
Genelkurmay Başkanlığı gibi üst düzey bir makama ait bir konunun, milletvekillerinin, siyasilerin elinde pingpong topu gibi oynanmasına müsaade etmem. Kendileri ısrar edince konuyu uzatmamak için perşembe günü Sayın Cumhurbaşkanı ile haftalık görüşmelerimiz olacağını belirtip, ‘Konuyu orada da birlikte konuşalım’ dedim. Sayın Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’e çıktım. Kendisine, birazdan Sayın Başbakan’ın geleceğini, benim görev süremin uzatılmasını önereceğini, benim buna karşı çıktığımı, bunun asker kamuoyunda hoş karşılanmayacağını söyledim. Sayın Başbakan’a söylediklerimi, aynen tekrarladım; pingpong topu, yaş falan..Bir saat sonra rahmetli Ecevit geldi ve konuyu açtı. Yine aynı şeyleri söyledim. Ama onlara sonra dedim ki, ‘Ama ben size yeni bir Genelkurmay Başkanı öneriyorum’. Yeni bir Kara Kuvvetleri Komutanı (Kıvrıkoğlu, o günün Jandarma Genel Komutanı Org. Aytaç Yalman’ı ima ediyor) atanacak. Bunları 18 Temmuz’da konuşuyoruz. Yeni komutan 30 Ağustos’ta göreve başlayacak. Bu arada siz Genelkurmay Başkanlığı’na atama yapmazsınız, yeni kuvvet komutanı da 30 Ağustos’ta görevi aldıktan sonra eylül ayının ilk haftasında onu Genelkurmay Başkanı atarsınız. Yeni komutanın kim olacağını söylemedim.Bakın bir nokta daha var. 1 Ağustos Perşembe günü Başbakan Yardımcısı Sayın Devlet Bahçeli ve Milli Savunma Bakanı Sayın Sabahattin Çakmakoğlu ile de Milli Savunma Bakanlığı’nda akşam saat 18.00’de görüştük. Bahçeli de görev süremin uzatılmasının yararlı olacağını söyledi. Sayın Şükrü Sina Gürel bana 1 kez geldi. O da süre uzatmak için kanun çıkarmak gerektiğini, bunu çıkaramayacaklarını söyledi. Ben de o zaman, ‘Zaten ben bunu size söyledim’ dedim. Ve ben şunu düşündüm: Eğer benim bilgim dışında uzatma yapsalardı bile istifa edecektim.”‘ÖZKÖK’Ü İSTEMEDİM’Yine Şükrü Küçükşahin’in köşesinde yer alan açıklamalarında Kıvrıkoğlu, kendisinden sonra Genelkurmay Başkanı olan “emekli Orgeneral Hilmi Özkök’ü istemediği” konusunda da şunları söyledi: “Doğrudur, Hilmi Özkök’ü istemiyordum. Şimdi yazınızda var; ‘Madem gençliğinden beri tanıyordun; o zaman niye Kara Kuvvetleri Komutanı yaptın, kuşkusuna neden oldu’, demişsiniz. Doğrudur; ama unutmayın yüzbaşı iken ayrı, farklı tutum gösterirsin, yetkili komutan olunca farklı. Ben 2 yıl kendisini komutan olarak izledim. Bunun sonucunda da irtica ile mücadeleyi daha iyi yapacak birinin gelmesini istedim.
”MESUT YILMAZ: KARŞI ÇIKTIMKıvrıkoğlu’nun görev süresinin uzatılması konusunun taraflarından biri olan eski Başbakan Yardımcısı ve ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, Vatan gazetesinden Aydın Ayaydın’ın sorularını yanıtlamıştı. 12 Mart 2008 tarihinde yayımlanan habere göre Yılmaz şunları söylemişti: “Başbakan Ecevit, Kıvrıkoğlu’nun görev süresini uzatmak istiyordu. Bunu Kıvrıkoğlu’na da söylemiş.
Paşa yanıt olarak, ‘Bahçeli ve Milli Savunma Bakanı Sabahattin Çakmakoğlu ile bu konuyu görüştüm sıcak bakıyorlar. Ancak Hükümet ortağınız Mesut Yılmaz’a bunu kabul ettiremezsiniz, onun için bu iş olmaz’ demiş. Ecevit birkaç kez beni ikna etmeye çalıştı.
Fakat taviz vermedim. Bunun üzerine Kıvrıkoğlu, Hilmi Özkök’ün Genelkurmay Başkanı olmaması için Kara Kuvvetleri Komutanlığı’ndan emekli edilmesini ve yerine Jandarma Genel Komutanı Aytaç Yalman’ın getirilmesini, Başbakan Ecevit’ten talep etti. Bu hamleyle Özkök yerine Yalman Genelkurmay Başkanı olacaktı. Başbakan Ecevit bunun için çok çaba sarfetti. Ancak, bu konuda Anavatan Partisi olarak kesinlikle taviz vermedik.
Diğer ortağımız MHP de bu konuda çok fazla istekli değildi. Bu nedenle Kıvrıkoğlu’nun talebi hayata geçirilmedi.”KANADOĞLU ÖNCE HUKUK DEYİNCE...Bu dizide sanırım en çok “gerilim” sözcüğü kullanılacak ama, 3 Kasım 2002 seçimlerine giderken bir başka tartışma alanı da hukuktu...
Yargıtay Onursal Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu 2007’deki Cumhurbaşkanlığı seçiminde “367 şart” savını ortaya atınca çok tartışılmıştı. AKP’liler “bu da nereden çıktı, bize gelince böyle oluyor” derken Kanadoğlu “bence öyle” deyip ısrar ediyordu:“Kararı yüksek yargı versin!”Kanadoğlu haklı çıktı...Aslında Kanadoğlu hukuk ısrarını asıl görevi başındayken yapmıştı.Türkiye 3 Kasım 2002 seçimlerine hazırlanırken son 2 ayda Kanadoğlu ortaya 3 iddia attı.
1- AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan TCY’nin 312. maddesinden yargılandığı için bu unvanı kullanamaz.
2- DEHAP örgütlenmediği illerde örgütlenmiş gibi gösterilmiştir. Bu evrakta sahteciliktir, seçime katılamaz.3- Yeniden Doğuş Partisi’ni (YDP) Genç Parti’ye dönüştürme süreci hukuk dışıdır.Bunların üçü de Yüksek Seçim Kurulu tarafından dikkate alınmadı ve 3 Kasım seçimleri yapıldı.Kanadoğlu AKP için de seçime 10 gün kala yukarıdaki nedenle kapatma davası açtı.
Anayasa Mahkemesi savunma için AKP’ye seçim sonrasına gün verdi.2002 sonbaharının görünümü şuydu:Seçim kararı gerilimli alınmıştı...Genelkurmay Başkanı değişimi gerilimli olmuştu.Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı seçimde 3 önemli hukuksuzluk iddia etmişti.Sonbahar sonunda ise oyu alan, sandığı geçmişti.Kanadoğlu 3 Kasım hukuksuzluklarını “Alaturka Demokrasi” kitabında topladı.Ayrıntılarını merak edenler burada bulabilir.
(3)
GÜNDEMMUSTAFA BALBAYMeclis’ten Beklenen... TBMM’nin 22. dönemi bugün başlıyor.... Arşive baktık, 30 Nisan 1999’da 21. dönemi, “Meclis Açılırken” başlığıyla işlemiş, beklentilerimizi aktarmışız... Çoğu gerçekleşmemiş... Biz yine de beklentimize eklentiler yapıp Meclis’ten umudu kesmeyelim... Önceki dönemlerden pek çok bakımdan daha farklı bir Meclis tablosu ile tanıştık. TBMM her dönemde geleneksel olarak yüzde 60-70 oranında yenilenir.
Bu kez yenilenme yüzde 90’ı buldu. Geçen dönem CHP, Meclis dışında kalmıştı. 1999’da Meclis’e gelebilecek olanların önemli bir bölümü 2002’de geldi. CHP saflarının yarıya yakınının eski milletvekili olduğunu vurgulayalım. Her dönem Meclis’e giren partinin sayısı dönem sonunda ikiye katlandı. Bu, ya bölünmelerle ya da yeni oluşumlarla gündeme geldi.
Görünen o ki, bu kez de benzer gelişmeler yaşanacak! AKP ve CHP’de genel merkezin güçlü olduğu bir yapı var. Erdoğan ve Baykal, listelerinin yapımında birinci derecede rol oynadılar. Ancak genel merkez ağırlıklı yapı zamanla Meclis ağırlıklı hale gelir ve vekiller arasında farklı düşünmeler başlar!
Seçimler öncesinde yarışa katılan partilerin sıralaması şöyle öngörülüyordu: AKP, CHP, DYP, MHP...
Sıralama aynen böyle oldu ama, son iki partinin barajı geçememesi yüzde 65-70 oranında AKP’nin, yüzde 30-35 oranında CHP’nin daha fazla milletvekili çıkarmasını sağladı. Seçilemeyecek sıralarda olduğunu düşünenler de Meclis’e girdi. Durum, bir ölçüde geçen dönemin MHP’sini anımsatıyor.
İlk izlenimlerimiz AKP ile CHP arasındaki iktidar-muhalefet dengesinin sık sık gerginleşeceği yönünde. Dileğimiz elbette bu değil ama, her iki partinin mayası sürekli uyuma uygun değil! Mademki, büyük ölçüde yenilendi, çiçeği burnunda vekillere anımsatalım. Geleneksel olarak, vekiller iki konuda çok hızlı el kaldırır: Tatile girerken ve maaşlar artarken! Dileyelim, bu gelenek sürmesin...
Dokunulmazlık...
Yukarıda sıraladığımız nedenlerle, özellikle AKP’nin Meclis’teki yapısı henüz kamuoyuna yansımadı. Şu aşamada ünlü vekillerin başında Fadıl Akgündüz geliyor.
Her dönemin fotoğrafını veren bir vekil olur. O kişinin durumu Meclis’in portresini oluşturur. Fadıl Bey’in de böyle bir özelliği var. Ancak bütün gözleri Akgündüz’ün üzerine çevirip öteki dosyaları komisyon altı etmek de doğru değil... Dosya ve komisyon dedik de, dokunulmazlık konusu 22. dönemde öncekilere oranla daha fazla konuşulacak. Bizce de kürsü dokunulmazlığı dışında, vekillerin ayrıcalıkla donatılmaması gerekli. Ancak, yargı bağımsızlığı tam olarak sağlanmadan bu yola gidilirse, dokunulmazlığı kaldırmanın pratik bir yararı olmaz. Nasıl olsa bundan çok söz edeceğiz, şimdilik bunu anımsatmakla yetinelim... Bu dönemin bir başka sihirli sözcüğü ise şu olacak: Milli irade! Erdoğan, atacağı her adımın başında şunu söyleyecek: “Milli irade bizim elimizde, size ne oluyor? Bunu kimseyle paylaşmayız... İstediğimizi yaparız...”
Bunu şimdiden söylemeye başladı bile... Erdoğan’ın demokrasi anlayışını ortaya koyan tümcelerden biri. Durumun özeti şu: Yüzde 79’un yüzde 34’üyle Meclis’in yüzde 66’sına hâkim olup yetkinin yüzde 100’ünü kullanmak! Seçimlerden önce de vurgulamıştık; hükümet, devlet organlarıyla uyum içinde topluma hizmet etme yeridir. Devlete ve topluma hükmetme yeri değildir. Erdoğan dış politikadaki davranışlarıyla olaya böyle bakmadığını gösterdi. Şimdi gözler Meclis’te. Aynı mantık sürerse Meclis de yasama yeri değil, yaslanma yeri olur, Erdoğan’ı onaylama makamı haline gelir...
22. dönem başlarken Kurtuluş Savaşı’nın en ateşli günlerinde bile işlevini yitirmeyen Meclis’in, salt parti politikalarının yasalaştırıldığı değil, ülke sorunlarının çözüldüğü yer olmasını dileyelim.... (15.11.2002, Cumhuriyet)
(3.BOLUM)
Erdoğan seçim öncesi tebrikleri kabul ediyordu© Sohbetin bir yerinde sordum: Partinizin geldiği çizgide geçmişte zaman zaman rejim tartışmaları yaşandı. Atatürk’e, devrimlerine olan yaklaşımlarla ilgili soru işaretleri oluştu.
Net bir ifade ile vurgulamanız gerekirse Atatürk’e nasıl bakıyorsunuz? Erdoğan hazırlıklı, rahat bir ifade ile şu karşılığı verdi: “Biz Mustafa Kemal’in olumlu yanlarının elbette arkasındayız.”Türkiye 3 Kasım 2002 seçimlerine giderken başlıca iktidar seçeneklerinden AKP’nin durumu şuydu:Recep Tayyip Erdoğan Genel Başkan... Ancak milletvekili adayı olması yasak!..Ortada ilginç bir durum vardı.
AKP seçimlerden
1. parti olarak çıktığında Erdoğan genel başkan olarak devam edecek, ama Başbakanlık görevini Abdullah Gül yürütecekti.Böyle bir durum hiç yaşanmamıştı.ANAP ve DYP’deki çöküş AKP’nin şansını katmerliyordu. Öyle ki, Anadolu’daki kimi orta büyüklükteki yerleşim merkezlerinden şu tür haberler geliyordu: “Falanca ilçe DYP örgütü tabelayı alıp AKP’ye geldi...”
“Falanca ilçe ANAP örgütü, yer arayan AKP ilçe örgütüne ‘Tabelayı indirelim, teşkilatınız burası olsun’ önerisi getirdi...”Katılım artık kişi kişi ya da grup grup değil, örgütler halinde oluyordu.Böylesi günlerin hemen öncesinde Erdoğan gazetelerin Ankara temsilcileriyle Dedeman Oteli’nin çatısında kahvaltıda bir araya geldi. Cumhuriyet adına ben katıldım.
Kahvaltıyı organize eden Murat Mercan, Erdoğan gecikince hayli zor anlar yaşamıştı.Sohbette Erdoğan uzun uzun partisinin yenilikçi düşüncelerinden söz etti. Zaten Fazilet Partisi’nden koparken “Yenilikçiler” olarak ayrılmışlardı.Hedef tam demokrasiydi, AB süreciydi. Erdoğan bu konuda “samimi” olduklarını göstermek için Ecevit hükümetinin demokratikleşme adımı olarak ortaya koyduğu her şeyi desteklediklerini, desteklemeye de devam edeceklerini söyledi.‘MUSTAFA KEMAL’İN OLUMLU YANLARININ ARKASINDAYIZ’Sohbetin bir yerinde sordum:- Partinizin geldiği çizgide geçmişte zaman zaman rejim tartışmaları yaşandı. Atatürk’e, devrimlerine olan yaklaşımlarla ilgili soru işaretleri oluştu. Net bir ifade ile vurgulamanız gerekirse Atatürk’e nasıl bakıyorsunuz?Erdoğan hazırlıklı, rahat bir ifade ile şu karşılığı verdi: “Biz Mustafa Kemal’in olumlu yanlarının elbette arkasındayız.”Erdoğan 2002 sonbaharında, daha seçimler yapılmadan tabloyu yaptırdığı özel anketlerle de görmüştü, tebrikleri kabul ediyordu.
Koalisyonu oluşturan Bülent Ecevit, Devlet Bahçeli ve Mesut Yılmaz’ın partileri 3 Kasım 2002’deki seçimde Meclis dışında kaldı.Tansu Çiller, Mesut Yılmaz ve Devlet Bahçeli koltuklarını bırakmak zorunda kaldı, AKP tek başına iktidara oturdu3 Kasım 2002: Sandık tasfiyesiÖnceki başlıklarda anlattığımız gerilimlerin, dalgalanmaların ardından 3 Kasım 2002’de son sözü sandık söyledi:- AKP yüzde 34 ile tek başına iktidar.- CHP yüzde 20 ile ana-muhalefet.
- Sonrası tasfiye.Gerçekten de AKP ve CHP dışındaki partilerin hemen tümünde Türkiye’nin alışmadığı bir sandık tasfiyesi yaşandı.Demokrasinin rayına oturduğu ülkelerde iki temel kural vardır:1. Seçimle gelen iktidar seçimle gider.
2. Seçimi kaybeden partinin lideri gider.Türkiye bu iki “gider”den birincisini oturttu ama, ikincisini ne yazık ki oturtamadı.Önceki seçimlerde parti liderleri yüzde kaç oy alırsa alsın şunu söylerdi: “Halkımız bize bu kez görevi verdi.”Parti sonuncu olsa bile lideri genel anlamda böyle yaklaşırdı. Bazen tersi de olurdu. Lider seçim sonuçlarına bakıp koltuğu bıraktığında gerek etrafındaki kadro, gerekse Anadolu’daki taraftarları koro oluştururdu:“Genel başkanımız bizi bırakma.”
Ancak 3 Kasım 2002 bütün bunlardan farklıydı. DYP lideri Tansu Çiller, ANAP lideri Mesut Yılmaz, MHP lideri Devlet Bahçeli koltuklarını bırakmak durumunda kaldılar.Ecevit de kontrollü bir geçişle koltuğunu kendisinin belirlediği kişiye devretti.Meclis’in dışındaki sahne buydu.Ya içindeki sahne?Tablo şöyleydi:Recep Tayyip Erdoğan AKP Genel Başkanı, Abdullah Gül Başbakan.Erdoğan siyasal yasaklı olması nedeniyle Meclis’e girememiş, ama partisi hükümeti kurmuştu.Bu tabloyu herkes kendi bakış açısına göre yorumlayabilirdi ama, bir kişinin bakışı ayrıca önemliydi:Anamuhalefet lideri Deniz Baykal.‘DAHA FAZLA MAĞDUR EDEBİYATI YAPTIRAMAM’Baykal, seçimlerden hemen sonra partinin içinde ve dışında çok tartışılan bir karar aldı, Erdoğan’ın yasaklı durumuna son verecek anayasa değişikliğini destekledi.
O günlerde Baykal bir telefon görüşmemizde kararını şöyle özetlemişti:“Daha fazla mağdur edebiyatı yaptıramam.
”Gerilimlerden biri böyle çözülmüştü.Özkök: Sandıktan çıkan neyse o!1990’ların ikinci yarısındaki REFAHYOL hükümeti deneyimi, 28 Şubat sürecinde yaşananlar, kökleri Refah Partisi’ne dayanan AKP iktidarına askerlerin nasıl bakacağı sorusunu beraberinde getiriyordu.Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hilmi Özkök 4 Kasım 2002 günü Amerika Birleşik Devletleri’ne gitmeden önce ilk değerlendirmesini yaptı:“Demokrasiye saygılıyız...
Sandıktan çıkan sonuç buysa, saygı duymak gerekir.”Elbette doğru olan buydu. Ancak komuta kademesi bu tümcelerin altına şu tür birkaç tümce daha ekliyordu:- Türkiye, demokratik, laik bir hukuk devletidir.- Atatürk ilkelerine, laik rejime bağlılık her iktidarın doğal icraatı arasındadır...Bu ve benzeri birkaç tümce genel bir rahatlama sağlatacak gibi görünüyordu.Bunun yerine Genelkurmay karargâhına şu tür bilgiler gelmeye başladı:- AKP’liler Anadolu’da “Genelkurmay Başkanı bizden” dedikodusu yaymaya başladılar...Bunun gerçek olup olmaması bir yana “Şüyuu vukuundan beterdir” sözü öne çıkıyordu
.O günlerde askerler Zaman gazetesinde yayımlanan bir yazıya dikkat kesildiler.
Yazı eski İzmir Anakent Belediye Başkanı Burhan Özfatura’nın imzasını taşıyordu. Özfatura şöyle diyordu:“Beraber çalışmak, kapasitesini, güzel hasletlerini, demokratik yapısını yakından tanımak imkânı bulduğum Genelkurmay Başkanımız Sayın Hilmi Özkök, Türkiye için büyük bir şanstır. AKP’nin bunu çok iyi değerlendireceğine inanıyorum.”Bu yazı 22 Kasım 2002 Cuma günü Zaman gazetesinde yayımlandı. 25 Kasım günü de köşemde konu ettim.
YALMAN’IN 10 KASIM MESAJI
Derken 10 Kasım geldi.
O gün Genelkurmay Başkanı, önceden pogramlanmış gezisi nedeniyle ABD’deydi. Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Aytaç Yalman telefon etti. 10 Kasım nedeniyle bir mesaj ya da benzer açıklama yapmayı tasarlıyordu. “Bir bildiri mi” diye sordum. Yanıtı şu oldu:“Bir kahve içelim.”Başka gazetecilerle de görüşmüştü.
Hazırladığı 10 Kasım mesajını bir demeç havasında verdi. Okudum. Dikkatimi çeken tümceleri ayrıca not ederken birkaç tümce daha ekledi.Yalman’ın mesajı Cumhuriyet’te 9 Kasım 2002 günü çıktı. Mesaj şöyleydi:“Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerinde kurtuluş ve kuruluş savaşı vardır. Cumhuriyet, Atatürk ilkelerinin üzerinde yükselmiştir. Cumhuriyete anlam ve muhteva kazandıran Atatürk ilkeleri olmuştur. Biz bunun bilincindeyiz ve bu bilincin Türkiye’yi çağdaş dünyaya taşıdığına inanıyoruz.”O gün Org. Yalman’ın tutumundan sezdiğim şuydu:Açıklamada hedef, kamuoyuna mesaj vermek olduğu kadar aynı zamanda askeri rahatlatmaya dönüktü. İçe-dışa bir bakıma şunu demek istiyordu:“Bizim hassasiyetimiz açısından değişen bir şey yok.”
(4. Bolum)
YAS’ta AKP ile askerin ilk karsi karsiya gelisi
Basbakan Gul ve yardimcilarina 9 Aralik’ta Genelkurmay Karargâhi’nda verilen irtica ve guvenlik brifinginde ‘28 Subat’tan geri donulemez’ mesaji verildi. 17 gun sonra Gul ve Gonul, YAS kararlarina serh koyarak irticaya sahip ciktilar
Kasim ayi; AKP hukumetinin kurulusu, Org. Ozkok’un ABD seferini tamamlayisi ile gecti. 9 Aralik’ta Genelkurmay Karargâhi’nda Basbakan Gul ve yardimcilarina irtica ve guvenlik brifingi verildi. Ertesi gun brifingin ayrintilari pek cok gazetede yayimlandi. Cumhuriyet’te yer alan haber soyleydi:
“Genelkurmay Baskanligi’nin Basbakan Abdullah Gul ve bazi hukumet uyelerine verdigi irtica ve guvenlik brifinginde, irticanin tehdit niteligini korudugu belirtilerek ‘Turkiye Cumhuriyeti’yle hesaplasma asamasina gelen irtica hareketi, 28 Subat 1997’de durdurulmustur. Bu kazanimlarin korunmasi icin gerekli yasalar cikarilmalidir, irtica sermayesi desteklenmemelidir’ denildi. 28 Subat’tan geri donulemeyeceginin vurgulandigi brifingde, kamuoyunda turban sorunu olarak tartisilan kilik kiyafet yasalariyla da oynanmamasi gerektigi vurgulandi.
Dun saat 13.50 siralarinda baslayan brifinge Basbakan Abdullah Gul, basbakan yardimcilari Abdullatif Sener, Ertugrul Yalcinbayir ve Mehmet Ali Sahin’le Devlet Bakani Ali Babacan, Milli Savunma Bakani Vecdi Gonul, Basbakanlik Mustesari Fikret Uccan katildi.
Askeri kanattan ise Genelkurmay Baskani Orgeneral Hilmi Ozkok, Genelkurmay Ikinci Baskani Orgeneral Yasar Buyukanit ile yaklasik 20 korgeneral ve tumgeneral katildi. Brifing, bolucu teror, dis guvenlik ve irtica olmak uzere uc ana bolumden olustu. Brifingin irtica ile ilgili bolumunde once irticanin tarifi yapildi. Irtica soyle tanimlandi: ‘Dini alet ederek kurulu duzeni yikip onun yerine dini esaslara dayali bir duzen kurmak.’
Bu tanimdan sonra Turkiye’de irtica faaliyetleriyle ilgili su bilgiler verildi:
• Ulkemizde dini esaslara dayali devlet kurma amaciyla planli ve uzun vadeye dayali bir strateji izleyen irticai unsurlar, 1997 oncesinde tam anlamiyla ulkenin laik demokratik yapisiyla tum cagdas kazanimlarini hedef alarak Turkiye Cumhuriyeti ile acik bir hesaplasmaya girismislerdi. Bu tehdit ciddi bir guvenlik sorunu olarak degerlendirildi. Konu 28 Subat 1997’de Milli Guvenlik Kurulu’nda gorusulerek bir dizi karar alindi. Alinan kararlarin takip ve koordinesi amaciyla 28 Kasim 1997 tarihinde Basbakanlik’ta bir uygulama ve takip koordinasyon kurulu olusturuldu.
Bu kurul halen irticai faaliyeti takip ve kontrolde en etkili kurumdur. Faaliyetlerinin devam etmesi sarttir.
• Bu kurul tarafindan irtica ile mucadelede tespit edilen mevzuat eksikliginin giderilmesi icin 16 adet yasa tasarisi hazirlanmis ve Meclis’e sevk edilmistir. Bunlar arasinda anayasanin laiklik ilkesinin korunmasi icin TCK’nin ilgili maddelerinin degistirilmesi, irticai faaliyetlere bulasan devlet memurlarinin memurluktan uzaklastirilmasi vardir. Bunlardan devlet memurlarinin gorevlerine son verilmesi ve irticai faaliyetlerde bulunan kamu iscilerinin is aktinin feshi henuz yasallasmamistir. Hukumetinizin bu iki tasariyi yasalastirmasi onemlidir.
• Irticai faaliyetler alinan tedbirlerle bir olcude azalmis olmasina karsin devletin laik yapisini tehdit eder boyuttadir. Milli Genclik Vakfi’nin faaliyetleri, 1200 vakfin irticai faaliyette bulunmasi, 42 universitede irticai faaliyet olmasi... Bunlarin icinde bine yakin irticai personel var. Bu kapsamda, 480 ozel okul, 2 bin 200 yurt ve pansiyon, 1100 Kuran kursu, 500’e yaklasan dershane, 1700 civarinda sirket, finans kurumu, 34 holding, 45 milyar dolarlik sermaye birikimi, 245 radyo TV kanali bulunmaktadir.
• 13 bine yakin irticai faaliyette bulunan devlet memuru vardir. Bunlar sirasiyla Milli Egitim Bakanligi, Saglik Bakanligi, Icisleri Bakanligi basta olmak uzere pek cok bakanlikta bulunmaktadir.
• Irtica ile mucadelenin basariyla yurutulmesi icin cumhuriyetin niteliklerinden herhangi birini degistirmeye calisanlarin gorevlerine son verilmesi, Milli Guvenlik Kurulu’nun 406 sayili karari uyarinca irtica ile mucadele stratejisi ile yarim kalan diger mevzuat calismalarinin tamamlanmasi, vatandaslardan yasadisi para toplanmasinin onlenmesi, sermaye piyasasi sistemi disindaki islemlerin onlenmesi kacinilmazdir.
8 yillik zorunlu egitimin 12 yila cikarilmasi gereklidir.
• Irticai sermayenin tesvik edilmemesi gereklidir.
• Kiyafet kararnamesinin aynen uygulanmasi saglanmali, degisiklige gidilmemelidir. Brifingin son bolumunde de su degerlendirme yapildi: ‘Her zaman oldugu gibi bundan sonra da irtica ile mucadelede Turk Silahli Kuvvetleri, tum kurum ve kuruluslarla beraber hassasiyetle hareket edecek, kararligini koruyacaktir.’
YAS’in 26 Aralik 2002 tarihli toplantisinda irticaci yedi subayin ordudan atilmasina karsi ciktilar
Gul ve Gonul’den ‘serhli’ onay
26 Aralik 2002’de Yuksek Askeri Sûra (YAS) toplantisi vardi. Yillik olagan YAS toplantisinin birincisi agustos ayinda, ikincisi de aralik ayinda yapiliyordu.
Askerlerin iki hazirligi vardi:
1. Brifingle Turkiye’nin ic ve dis guvenligini ilgilendiren konularda neler dusunduklerini hukumete anlatmak.
2. Irtica faaliyetlerini de kapsayan disiplinsizlik nedeniyle ordudan atilacak personel konusunda odun vermemek, Erbakanhukumetinde oldugu gibi AKP hukumetinde de Basbakan’la Milli Savunma Bakani’nin imzasini almak.
AKP’nin de iki hazirligi vardi:
1. Brifingi rutin bir anlatima donusturmek ve kamuoyuna yansimamasini saglamak.
2. Ordudan atilacaklara yargi yolunun acilmasini saglamak. Bu amacla da atilmalara serh koymak.
Brifing basina sizdi. Ayrintili haber veren gazetelerden biri Cumhuriyet’ti. Haberin ana hatlari soyleydi:
“Toplantida, Irak’taki olasi gelismeler nedeniyle daha once yapilan hazirliklar dogrultusunda Milli Askeri Strateji Konsepti guncellestirildi. Konseptte, Irak’ta beklenen gelismeler ve buradan Turkiye’ye yonelebilecek tehditlere karsi alinmasi gereken onlemler yeniden duzenlendi. Irak’taki olasi gelismeler dikkate alinarak hazirlanan yeni konseptte, dis tehdit unsurlari arasinda Irak’taki gelismeler ilk siraya cikti.
Konseptte, bu tehdide yonelik alinmasi gereken onlemler icin TSK’nin ihtiyaclari da dile getirildi. Toplantinin ardindan yapilan aciklamada, Turkiye’ye yonelik ic ve dis tehdit unsurlari ile TSK’nin harbe hazirlik durumu konusunda degerlendirme yapildigi belirtilerek soyle denildi: ‘Turk Silahli Kuvvetleri’nde uygulanan tasarruf tedbirlerinde gelinen nokta ve alinacak ilave tedbirler ile Turk Silahli Kuvvetleri’nin cesitli personel konulari gorusulmustur. Ayrica, disiplinsizlik nedeniyle durumlari degerlendirilen 7 personelin Turk Silahli Kuvvetleri’nden uzaklastirilmalarin a karar verilmistir.’
Disiplinsizlik gerekcesiyle TSK ile iliskisi kesilen personelin tamaminin irticai faaliyetler nedeniyle ordudan atildigi ogrenildi. Ilisigi kesilenlerin 4’unun astsubay, 3’unun de subay oldugu kaydedildi. Ihrac edilen subaylardan en yuksek rutbelisinin yuzbasi oldugu bildirildi.”
HUKUMETTEN SERH
Asil onemli haber ise daha sonra geldi.
Basbakan Gul ve Milli Savunma Bakani (MSB) Vecdi Gonul ordudan atilmalara serh koymuslardi.
Bu bir ilkti. Haber bana da geldi. Birkac gazete daha haberin pesindeydi. Ancak dogrulatmak gerekiyordu.
Haberi arastirirken bir gazeteci arkadasim aradi, kendisine gelen bilgi “kesin serh kondugu” yonundeydi. 3 subay 4 astsubay, toplam 7 kisi atilmisti.
Kaynaginin saglam oldugunu soyluyordu.
Bir sansimi deneyeyim dedim, donemin Milli Guvenlik Kurulu Genel Sekreteri Org. Tuncer Kilinc’i aradim.
Emir subayina ulastim.
Konuyu sordular. Aldigim bilgiyi ozetledim. Emir subayi da Org. Kilinc’a aktardi. Emir subayi su karsiligi verdi:
“Mustafa Bey, komutanimiz ne biliyorsa yazsin dedi”.
Haber Cumhuriyet’te birinci sayfadan yayimlandi. Basta Hurriyet, Milliyet olmak uzere oteki gazeteler de dogal olarak konuyu isledi.
‘HABERIN BUYUGUNU ALAMAMISSINIZ’
Haberle ilgili olarak Kara Kuvvetleri Komutani Org. Aytac Yalman’i aradim. Yaniti su oldu: “Serh dogru ama, haberin buyugunu alamamissiniz.”
“Buyuk haberin” ne oldugunu soylemedi!..
Bu tablo askerlerle hukumetin yildizinin cok barisik olmayacagini gosteriyordu.
YAS toplantisina katilan bir komutan, Cumhuriyet’in haberini dogruladiktan sonra, sordu: “Sayin Balbay, siz ordudan ihrac icin hakkinda dosya acilan bir subayin kac incelemeden sonra o dosyanin olustugunu biliyor musunuz?”
“Bilmiyorum” yanitini verince devam etti: “En az 20 merhaleden geciyor. Oyle 3-4 kisinin oturup karar vermesiyle olmuyor. Onlar sonucta bizim evlatlarimiz. Ama disiplin icin buna mecburuz.”
‘ASKER: ILK GOLU YEDIK; AKP: IYI BASLADIK’
Benim gozlemlerime gore o YAS toplantisi askerin icinde deyim yerindeyse su yoruma neden oldu:
“Ilk golu yedik!”
AKP saflarinda, Meclis koridorlarinda da su konusuluyordu:
“Iyi basladik.. REFAHYOL gibi olmayacagini gosterdik.”
AKP’NIN SERHINE SERT TEPKI
Genelkurmay Baskani Org. Hilmi Ozkok, hukumetin bu adimindan duydugu rahatsizligi 8 Ocak 2003’te duzenledigi basin kokteylindeki konusmasinda net bicimde vurguladi.
Ihraclara “yargi yolu acilmasi” gerekcesiyle hukumet uyelerinin serh koymasina sert tepki gosteren Ozkok, TSK’nin uzun suredir irticai hareketlerin onunde bir engel olarak goruldugunu, irticai gorus yandaslarinin TSK’ye sizmak icin her yola basvurduguna dikkat cekti. Ozkok su degerlendirmeyi yapti: “TSK de bu tehdide karsi, savunma refleksleri ve yontemleri gelistirmistir.
YAS’ta anayasamizin 125. maddesi uyarinca, yapilmak istenen uygulama bu refleks ve yontemin geregidir. Bilindigi uzere 125. madde YAS kararlarini diger bazi kararlar gibi yargi denetimi disina tasimistir. Bir anayasa maddesinin uygulanma istemine muhalefet serhi koymak, idarenin kanunlarin uygulanmasini saglamak sorumlulugu ile celismistir ve kanimca bu nedenle yasal dayanaktan yoksundur.
Bu konudaki farkli dusuncenin ifade edilecegi yer ve durum YAS olmamaliydi. Bu istisnai durum suphesiz irticai faaliyetlere bulasanlara cesaret vermistir. Irticai unsurlarin yarattigi tehlike disaridan cok net gorulmuyor. Diyelim ki bir binbasi bir tarikatin etkisi altinda kaliyor.
Ayni tarikattan bir astsubay varsa ve o kisi tarikatta daha onde ise binbasi astsubayin emrine giriyor. Biz, bir kisiyi gerektiginde olume gonderme sorumlulugu tasiyan bir kurumuz.
Kimi tarikat uyeleri de falanca ulkeye savas caiz degildir, diyor. Boyle bir sey kabul edilebilir mi? Biz bunlari tartisma konusu dahi yaptirmak istemiyoruz.”
5.Bolum.
‘Meclis Baskanligi’na adayim. Inadina adayim’ diyerek gerilimi daha da tirmandirdi
Arinc’in israri
Bulent Arinc adini ilk 1980’lerin ortasinda Izmir’de gazetecilik yaparken duydum. Avukatti. Bir toplantida katilimcilar harem-selamlik oturmustu. Bu tartisma konusu olmus ve devaminda yargiya tasinmisti. Arinc, toplantiyi organize edenlerin avukatligini ustlenen kisiler arasindaydi.
Arinc daha sonra siyasete atildi. Refah Partisi sonrasindaki ayrismada Erdogan ve Gul’le birlikte “yenilikciler” olarak adlandirilan tarafin uc isminden biri oldu.
3 Kasim 2002 secimleri sonrasinda AKP’nin ust cekirdegindeki iktidar paylasimi nasil olacakti?
Aslinda ilk 2 ayak cozulmustu: Erdogan simdilik sadece genel baskan olacakti ama, partinin ve hukumetin kontrolunu elden birakmayacakti. Yurtdisi gezilerinde kendisine oncelik vererek, ekonomide acil eylem planini aciklayarak bunu gosteriyordu.
Gul de basbakandi.
Arinc ne olacakti?
‘INADINA ADAYIM’
Arinc’a iliskin kulislerde konusulan, benim de kulagima gelen suydu:
“Kendisi, ‘Ben protokolde Erdogan ve Gul’un arkasindaki bir yerde durmam’ diyor!”
Bunun Turkcesi suydu:
“Bakan olmam!”
Ne olurum?
Meclis Baskani!
Arinc, bu istemini ilk ve en guclu sekilde benim sorum uzerine TRT’de yayimlanan Pazar Panorama programinda acikladi.
Elini masayi yumruklamaya hazir bicimde kaldirip indirdi ve soyle dedi:
“Meclis Baskanligi’na adayim... Inadina adayim.”
Meclis Baskanligi icin oncelikle Vecdi Gonul’un adi geciyordu. Gonul, daha once valilik, Sayistay Baskanligi, Icisleri Bakanligi Mustesarligi yapmisti. Devleti taniyordu. Ben de kendisini ilk Izmir Valiligi sirasinda tanimistim.
Ama Arinc’in inadi inatti.
Sozumuz Arinc’tan disari, siyasette inat gerilimli bir sanatti!
ARINC’TA ‘AMPUL PARTISI’ RAHATSIZLIGI
Arinc’la TRT’deki bu karsilasmamizdan birkac ay once konusmaci-dinleyici gerilimi icinde karsi karsiya geldik.
Erol Tuncer’in baskanligini yuruttugu Sosyal Demokrasi Dernegi’nin Cankaya Belediyesi Cagdas Sanatlar Merkezi’nde duzenledigi toplantiya beni konusmaci olarak cagirmislardi. Konu siyasetin guncel sorunlariydi. Partilerin durumunu anlatirken AKP icin su tanimi kullanmistim:
“Ampul Partisi.”
Konusmam bitince dinleyiciler arasinda bulunan Arinc ayaga kalkti ve sunu soyledi:
“Sayin Balbay, AKP’ye ampul partisi diyemezsiniz. Bu sozunuzu geri aliniz.”
Ben de su karsiligi verdim:
“Siyasi partiler zaman zaman, hatta sik sik amblemleriyle anilir. Alti ok, guvercin, kirat bunun en somut ornekleridir. ..”
Arinc’in yaninda, ondan daha gerilimli bir kisi daha vardi. Kim oldugunu sordum. Ramazan Toprak dediler...
Toprak, daha once ordudan ihrac edilmisti. Secimlerden sonra Milli Savunma Komisyonu Baskanligi’na getirilen, hukumetle asker arasindaki gerilime neden olan kisilerden biri olmustu.
Daha once yaptigi aciklamalar nedeniyle zaman zaman askerlerin tepkisini ceken Arinc’a komuta kademesi nasil bakacakti?
Gelenek, Meclis Baskanligi’na seclimesi nedeniyle nezaket ziyaretini zorunlu kiliyordu.
3 secenek vardi:
1. Normal zaman dilimi icinde nezaket ziyaretini yapalim.
2. Gitmeyelim.
3. Cok cok kisa kalalim, tebrik edip cikalim.
Ucuncu sik tercih edildi.
Arinc’la askerler arasindaki gerilim zaman zaman yapilan aciklamalardan, turban kaygisiyla Meclis kokteyllerinin esli olup olmamasina kadar devam etti.
Arinc da karsi nezaket ziyaretlerini yapti. Jandarma Komutani Org. Sener Eruygur’u ziyaretinde, Eruygur kendisine astsubay olan babasinin bir fotografini armagan etti.
Fotografta Arinc’in babasi esiyle birlikteydi ve esi turbansizdi.
‘CENEMI TUTSAYDIM, CUMHURBASKANI IDIM’
Arinc’la Cumhuriyet’in iliskileri de gerilimli ama, diyalog halinde devam etti.
Cumhuriyet, geleneksel olarak sonu 0 ve 5’le biten kurulus yildonumlerini disa donuk kutluyor. 80. yilimizi Kale’de kutlamistik. Meclis Baskanligi makamina sayginin geregi olarak da Arinc’i davet etmistik. Geldi. Bir odada 10-15 dakika kadar sohbet ettik. Cumhuriyet’in gazete olarak onemini vurguladi. Ancak sonraki yillarda Cumhuriyet’in AKP iktidarina yonelik elestirel cizgisini surdurmesine kosut olarak kendisinden ve cevresinden elestiriler aldik. Sunu da vurgulayalim; diyalogu hic koparmadi.
Arinc yillar sonra 2007’de Meclis Baskanligi donemini soyle ozetlemisti.“Cenemi tutsaydim, cumhurbaskani idim.”
GUL VE GONUL’UN YAS KARARLARINA SERHI
Erdogan ve Arinc’tan destek
AKP’nin ilk basbakani Abdullah Gul ile Milli Savunma Bakani Vecdi Gonul’un “yargi yolunun acilmasi” gerekcesiyle YAS kararlarina serh koymasi 28 Aralik 2002 tarihinde Cumhuriyet’te manset oldu. Diger gazeteler de konuya genis yer verdi.
Milliyet gazetesi 29 Aralik 2002’de, “Gul imzalamis ama serh koyarak!” basligiyla verdigi haberinde, kurulun asker uyelerinin “AIHM kararlarini animsattiklari” vurgusu yapildi.
Necmettin Erbakan’in basbakan oldugu 1996 yilinda YAS kararlarina serh koymadigini, ancak bir gun sonra imzaladigi animsatmasini yapan Milliyet’in haberinde, “AIHM, 1995-1997 arasinda TSK’den ihrac edilen 13 subay ve astsubayin konuya iliskin basvurusunu degerlendirirken, ‘Bu kararlar sadece belli bir gruba uye kisileri ilgilendirir. Dolayisiyla YAS kararlari ceza kanunu cercevesinde incelenemez ve AIHS’nin adil yargiyla ilgili maddesine aykiri degildir’kararini vermisti” dendi.
‘TABANINA MESAJ VERIYOR’
Hukumet uyelerinin serh koymasi ile ilgili hukukcularin goruslerini de yansitan Milliyet’in haberi soyleydi: “Hukukcular, YAS’in irticai faaliyetlerde bulunduklari gerekcesiyle 7 personelin TSK’den uzaklastirilmasiyla ilgili karara“antidemokratik” oldugu gerekcesiyle serh koyan Basbakan Abdullah Gul’un tavrini, “Secmen tabanina mesaj veriyor” diye yorumladi. Gul’un karsioyunun AIHM’ye acilacak davalarda sonucu degistirmeyecegini belirten hukucularin degerlendirmeleri soyle:
• Prof. Dr. Bakir Caglar: Bu olayin politik ve hukuksal boyutu var. Politik olarak, basbakan tribune oynamistir. Hukuksal anlamda, YAS kararinin sonucunu degistirmeyen bir karsioy hicbir seyi degistirmez. AIHM, YAS karariyla ordudan atilanlarin davalarini, askeri disiplin ve laiklik ilkelerini goz onunde bulundurarak reddediyor. Bu nedenle gecmis kararlar da dusunuldugunde, konulan serh, hicbir prensip kararini etkilemez ve sonuc vermez.
• Prof. Dr. Zafer Uskul: Bunun sadece secmen tabanina mesaj olarak algilanmasi gerekir. AIHM kararlari ortada. Anayasadaki maddeler de aynen duruyor. Gul’un bunun yerine konuyu TBMM’ye getirerek anayasayi degistirmesi uygun olurdu. Yoksa AIHM’de acilan davalari degistirebilecek bir davranis degil.”
‘DEMOKRATIK HAK’
Gul ve Gonul’un YAS kararlarina serh koymalarinin ardindan Erdogan ve Arinc’in destek aciklamalari hemen hemen butun gazetelerde yer aldi. Erdogan ve Arinc, serh konulmasini “demokratik hak” olarak degerlendirdi. Erdogan’in degerlendirmesi Radikal gazetesinin 29 Aralik 2002 tarihli sayisinda soyle yer aldi:
“AKP Genel Baskani Recep Tayyip Erdogan, Basbakan Abdullah Gul’un YAS kararlarina muhalefet serhi koyarak demokratik hakkini kullandigini soyledi. Aydin-Horsunlu- Denizli Bolunmus Devlet Yolunun temel atma toreni icin Aydin’a gitmek uzere Izmir’e gelen Erdogan, Adnan Menderes Havalimani‘nda gazetecilerin sorularini yanitladi. Erdogan, bir soru uzerine Basbakan Gul’un YAS kararlarina muhalefet serhi koymakla demokratik hakkini kullandigini belirterek, ‘Yapilanlar kurallara uygundur. Olumsuzluk soz konusu degildir’ dedi.”
Askerden 3 dakikalik ziyaret
AKP hukumeti ile TSK komuta heyeti arasindaki gerginlik “inadina adayim” diyerek TBMM Baskani secilen Bulent Arinc’a komutanlarin ziyareti sirasinda da bir kez daha su yuzune cikti. 29 Kasim 2002 tarihinde komuta heyeti Arinc’a cok kisa bir“hayirli olsun” ziyareti gerceklestirdi. Haber Cumhuriyet’te ‘Arinc’a 3 dakikalik ziyaret’ basligiyla soyle yer almisti:
“Genelkurmay Baskani Orgeneral Hilmi Ozkok ve kuvvet komutanlari, hukumetin guvenoyu almasinin ardindan Basbakan Abdullah Gul ile TBMM Baskani Bulent Arinc’i ziyaret etti. TBMM Baskanligi’na aday olma sureci ve ardindan ugurlama torenlerinde esinin turbani ile gundeme gelen Arinc’a ziyaretin sadece 3 dakika surmesi dikkat cekti. Komutanlar Arinc’la birlikte medya onune cikip goruntu vermedi. Arinc, ‘Gorusmenin kisa surmesini tepki olarak algiladiniz mi’ sorusuna, ‘Ben Meclis Baskani’yim, onlar Genelkurmay Baskani ve kuvvet komutani. Kim kime tepki gosterecek, cok saygisizca bir soru’ yanitini verdi.
Ozkok, Kara Kuvvetleri Komutani Orgeneral Aytac Yalman, Hava Kuvvetleri Komutani Orgeneral Cumhur Asparuk, Deniz Kuvvetleri Komutani Oramiral Bulent Alpkaya ve Jandarma Genel Komutani Orgeneral Sener Eruygur dun ilk olarak Basbakanlik’a gelerek Gul’u ziyaret etti. Ziyaret daha onceden belirlendigi gibi 20 dakika surdu.
TBMM Baskanligi secimleri oncesinde esinin turbanli olmasinin gundeme getirilmesine sinirlenerek ‘Inadina aday olacagim’ aciklamasini yapan Arinc’a, komuta heyetinin ziyareti onceden duyurulmadi. Komutanlarin Arinc ile gorusmesi de oncekilere kiyasla cok kisa tutuldu. Komutanlarin Arinc’in makamina girmesiyle cikmasi bir olurken kutlamalar dahil ziyaret toplam 3 dakika surdu. Komuta heyetinin, Arinc’in onceki aciklamalari nedeniyle mesafeli davrandigi ve ziyareti kisa tuttugu bildirildi.
Arinc, dun aksam CNN Turk’te komutanlarin ziyaretleriyle ilgili sunlari soyledi:
‘Kendileri beni tebrik ettiler, basarilar dilediler. Bir iki sey daha konusuldu. Belki cok kisa oldu, oturup sohbet etmedik. Ikramda bulundum, almadilar. Tabii ramazan diye almadilar. Belki de baska sebeple almadilar.’
Arinc, Cumhurbaskani Ahmet Necdet Sezer’i ugurlamaya turbanli esiyle gittigi animsatilarak bundan sonra da buna devam edip etmeyecegi sorusuna da gerginlik yaratmak gibi bir amaci olmadigini kaydederek bundan sonra belirli bir mutabakata varincaya kadar esinin devlet protokolune gelmemesini ‘dogru buldugunu’ soyledi.”
‘ZIYARET KISA, YORUM UZUN’
Komuta heyetinin Arinc’a kisa ziyareti Radikal gazetesinde 30 Kasim 2002 tarihinde “Ziyaret kisa, yorum uzun” basligiyla haberlestirildi. Radikal’deki ayrintilar soyleydi:
“Arinc, komutanlari kapida karsilayarak ‘Hos geldiniz’ dedi. Arinc’a ikramda bulunma firsati bile tanimayan Komutanlarin ziyaretleri uc dakika surdu. Komutanlarin Arinc ile birlikte goruntu alinmamasi istegi, TBMM Baskanligi tarafindan delindi. TBMM Baskanligi Basin ve Halkla Iliskiler Daire Baskanligi’nda gorevli bir foto muhabiri iceri alindi ve kisa ziyaret goruntulendi. Daha sonra bu goruntulerden uc kare basina dagitildi. Gul’un telefonla arayarak tepki gostermemesini rica ettigi Arinc buna ragmen tepki vermekte gecikmedi. Saat 14.15’te TISK Baskani Refik Baydur baskanligindaki heyeti kabul eden Arinc, gazetecilerin ziyaretle ilgili sorulari uzerine once, ‘Bu yayinlari siz yapiyorsunuz’ siteminde bulundu. Televizyonlardaki yayinlari seyrettigini ve bir kenara not ettigini belirten Arinc, soyle konustu:
‘Kendilerini karsiladim ve tebrikte bulunduktan sonra MGK calismalari oldugundan bahsederek izin istediler. Mesele bu kadar basit. Ama yorumlarda ne kadar kisa sure kaldilar, cikarken nasildi, girerlerken nasildi. Masallah bunlarin yorumlarini izliyoruz ve utaniyorum. Sayin kuvvet komutanlarina ve Genelkurmay Baskani’na ziyaretlerinden dolayi tesekkur ediyorum.’ Bulent Arinc, ‘Ziyaretin kisa olmasini bir tepki olarak degerlendirmiyor musunuz’ sorusuna ise sinirlenerek, ‘Cok saygisizca bir soru. Bunu sorulmamis kabul ediyorum. Ben Meclis Baskaniyim, onlar da bu ulkenin Genelkurmay Baskani ve kuvvet komutanlari. Kim kime tepki gosterecek? Bu nasil sual?’ dedi.”
Yalcinbayir: Yargi yolu acilsin
AKP’nin ileri bir adim atmaya niyetlendigi ise donemin Basbakan Yardimcisi Ertugrul Yalcinbayir’in aciklamalariyla Hurriyet gazetesinde 30 Aralik 2002 tarihinde soyle haberlestirildi: “Yalcinbayir, ‘Gozaltinin Gozaltina Alinmasi Projesi’yle ilgili duzenlenen toplantiya katildigi Bursa Emniyet Mudurlugu’nde, gazetecilerin YAS kararlarinin yargi denetimine acilmasi yonundeki tartismalara iliskin sorularini da yanitladi.
Yalcinbayir, bir gazetecinin ‘Bu calismayi baslatanlar arasinda sizin de isminiz var. Konu ne asamada, ogrenebilir miyiz’sorusu uzerine, ‘Partinin programini yazan, secim bildirgesini hazirlayan, hukumet programini hazirlayan kisilerdeniz. Partimizin ilkeleri arasinda yeni bir anayasa hazirlama hedefi var’ dedi.
Ocak ayi basinda, TBMM Grup baskanvekillerinden Ismail Alptekin’in baskanliginda bir uzlasma komisyonunun calismalara baslayacagini kaydeden Yalcinbayir, bu komisyona CHP ve AK Parti’den 3’er uye ve sivil toplum orgutleri ile ilgili kuruluslarin goruslerinin de katiliminin saglanacagini ve cogulcu bir anlayisla anayasa degisiklik teklifinin hazirlanacagini bildirdi. Yalcinbayir, adil yargilanma hakkinin, hem anayasa hem de yasal guvencede oldugunu vurgulayarak, hak aramanin sonuna kadar tuketilmesinin, o disiplin icindeki butun yargi mercilerinin sonuna kadar tuketilmesi anlamina geldigini belirtti.
‘BIREY ADIL YARGILANMA HAKKINA KAVUSMALI’
Kural olarak idarenin her turlu eylem ve isleminin yargi denetimine tabi olduguna dikkati ceken Yalcinbayir, anayasada bunun istisnalarinin bulundugunu, Cumhurbaskani’ nin tek basina yaptigi tasarruflar, YAS kararlari, memurlarla ilgili kinama cezalari, Yuksek Hâkimler Kurulu kararlari ve olaganustu hal bolgeleriyle ilgili cikarilan kanun hukmunde kararnamelerin bu istisnalar arasinda yer aldigini kaydetti. Yalcinbayir, soyle konustu:
‘Her ne kadar AIHM, YAS kararlari aleyhine yargi yolunun kapali olmasinin hukukla bagdasacagini soyluyorsa da, biz bunu daha da genisletebiliriz. Bu genisletmeyi dusunuyoruz. Buradaki sorun, o kararlarin konusu olan fiilleri savunmak degildir. Sorun, YAS kararlarini tartismak da degildir. Sadece adil yargilanma hakkina bireyin kavusmasini saglamaktir. Biz o fiilleri savunamayiz. Askerin kendine has bir disiplini vardir ve herkes o disipline uymak zorundadir. Cikarildiysa tabii ki gorevini yapamacaktir. Ama, mahkemeye basvurma hakkini ondan mahrum edemeyiz.’
6.BOLUM
AKP iktidarinin gelisi ve Genelkurmay Baskani Ozkok’un ABD ziyareti, sancili surecin baslangici oldu
1 Mart tezkeresi: Cok tarafli gerilim
© AKP’nin daha iktidarin ilk gunlerinde cizdigi tablo, ABD’nin istemlerine soguk bakmadigi yonundeydi.Erdogan henuz Basbakanlik koltuguna oturmadan AKP Genel Baskani olarak 10 Aralik 2002’de Beyaz Saray’in konugu oldu.
Ankara gazeteciliginin en yogun yili hangisidir sorusuna verilebilecek pek cok yil vardir. Her biri kendi yogunlugu icinde dogrudur ama, sanirim 2003 yili birinciligi kolay kolay kaptirmaz.
Nedenlerini siralayalim:
1. AKP’nin ilk yili... Gul-Erdogan’in basbakanlik degisimi.
2. Iktidarin kendi icindeki degisimin Turkiye dengelerine yansimasi.
3. ABD’nin Irak operasyonu icin Turkiye’nin destegini almakta gosterdigi israr.
4. Kibris’ta AKP iktidari ile baslayan “hemen cozum” heyecaninin Ankara’daki devlet kurumlarina yansimasi...
Siklari arttirabiliriz ama, ilk dort yeter de artar bile.
Bu bolumde Irak operasyonunun yarattigi gerilimleri isleyecegiz. O donem “1 Mart Tezkeresi” adi altinda sembollesti. Ancak oncesi ve sonrasi var.
ABD’nin Irak operasyonu icin Turkiye’den istedigi destek o kadar onemliydi ki, pek cok siyasetci, diplomat Ecevit hukumetinin dususunu bile bu konuya bagladi. Ecevit’in bakisini onceki bolumlerde aktarmistik.
1 Mart surecini nereden baslatmak gerekir?
Bana gore Kasim 2002’den!
Iki nedenle:
1. AKP’nin iktidara gelisi.
2. Genelkurmay Baskani Orgeneral Hilmi Ozkok’un ABD’ye gidisi.
AKP’nin daha iktidarin ilk gunlerinde cizdigi tablo, ABD’nin istemlerine soguk bakmadigi yonundeydi.
Erdogan henuz Basbakanlik koltuguna oturmadan AKP Genel Baskani olarak 10 Aralik 2002’de Beyaz Saray’in konugu oldu.
‘WASHINGTON AKP ILE ANLASTI’
ABD, Ecevit hukumeti doneminde de kimi on hazirliklar yapmis, Turkiye uzerinden Irak’a timler gondermisti ama, bir iktidar iradesini yaninda gormek istiyordu.
Erdogan, New York’a gitmeden once ABD Savunma Bakan Yardimcisi Paul Wolfowitz, aralik ayi basinda Ankara’ya gelmis, altyapiyi buyuk olcude tamamlamisti. Wolfowitz 5 Aralik’ta Ankara’dan ayrildigi gun gazetelerde su baslik yer aliyordu:
“Washington AKP ile anlasti.”
Bu iklimde ABD’ye giden Erdogan Bush’la gorusmesinde Washington katinda su izlenimin one cikmasini saglayan mesajlar verdi:
“Turkiye Irak operasyonunda bizim yanimizda yer alir.”
1 Mart tezkeresine giden yolun birinci sikki boyle baslamisti...
OZKOK’UN ABD GEZISI
Ikinci sikka gelince... Genelkurmay Baskani Orgeneral Hilmi Ozkok, 30 Agustos 2002’de bu makama oturduktan 2 ay sonra ABD gezisine cikti. 4-10 Kasim arasindaki gezi, ozellikle ABD acisindan onemliydi.
Western Policy Center adli fikir kurulusu Orgeneral Ozkok’un ABD gezisi oncesinde su degerlendirmeyi yayimlamisti:
• Amerikalilarin ve Avrupalilarin saygisini kazanmis bir komutan.
• Turk Ordusu’nun Balkanlar’da ve Afganistan’da basarili gorevler yapmasina katki sagladi.
• Uluslararasi forumlarda etkinligini kanitlamis bir komutan.
• Genelkurmay Baskanligi, terorizmle savas ve Irak’a olasi mudahale acisindan ozellikle onemli.
• Turk Ordusu’nun yeni cehresi kendine daha guvenli, islevlerini yerine getirmeye daha yetenekli bir hal almistir.
Orgeneral Ozkok, ABD gezisindeki temaslarinda su portreyi cizdi:
“Siyasi iradenin evet diyecegi kararlarda biz de yerimizi aliriz.”
Ozetle tablo buydu...
Yasar Yakis ABD Baskani Bush’un ‘at pazarligi’ diye niteledigi gorusmelerle ilgili haberimi tekzip edemedi
Washington’dan yogun tezkere baskisi
© ABD’ye giden Disisleri Bakani Yakis baskanligindaki heyet, Beyaz Saray’da farkli bir tablo ile karsilasti. 14 Subat 2003’teki gorusmede Baskan Bush Turkiye’nin istemlerini “at pazarligi” olarak tanimlayinca, ipler gerildi. Bu gorusmenin icerigini 2-3 ayri kanaldan bir hafta icinde aldim. Pek cok gazete konuyu isledi. Ancak kapsamli haberlerden biri Bana Bulent Dikmener Odulu’nu kazandiran 25 Subat 2003’te Cumhuriyet’te cikti.
2003’e girerken ben de Cumhuriyet’in Ankara Temsilcisi olarak bu gelismeleri cok yakindan izlemeye basladim.
Ecevit hukumeti donemindeki haber kaynaklarina yenilerini eklemek gerekiyordu. Cunku gelismeler hem hizlanmis hem de daha genis bir yelpazeye yayilmisti.
Aralik 2002, Ocak 2003’te ABD’nin Turkiye’den nasil bir destek istedigine iliskin haberler, kulis bilgileri birbirini kovaliyordu.
Kendimi anlatmak, adimi one cikarmak hic istemedigim bir durumdur. Ancak gelinen noktada bu tur geleneklerimi asmam gerekiyor. Vurgulamak istedigim su:
O donemde pek cok yeni istemi, adimi, pazarligi ilk haberlestiren gazetecilerin arasindaydim.
3 ana kesimden pek cok haber kaynagi edinmistim:
Siyaset, askeriye, diplomasi...
Acik yureklilikle paylasmam gerekirse bu kaynaklar ben cok iyi bir gazeteci oldugum icin olusmamisti. Temel etken suydu:
Cumhuriyet gazetesi.
Gazeteye guven tamdi. Ben de bu guveni zedeleyecek hicbir adim atmamistim.
Yine gelinen noktada daha acik paylasmam gerekirse haber kaynaklarindan biri de suydu:
Gazeteciler. .. Yani meslektaslarim. ..
Bazen su tur telefonlar aliyordum: “Soyle bir haber var. Bizim gazetede girmedi. Size gider.”
Belgesi var mi, diye sordugumda cogunlukla “evet” yaniti alirdim.
‘TURKIYE LOJISTIK US’
3 Aralik 2002’de ABD’nin istemlerine iliskin en kapsamli haber Cumhuriyet’in mansetinde benim imzamla cikti. Baslik suydu:
Turkiye lojistik us!
Icerigin ozeti suydu:
ABD, bir NATO uyesi olarak Turkiye’nin, Irak icin gerekli butun olanaklarindan yararlanmak istiyordu.
Buna karsilik Irak’in gelecekteki durumu hakkinda Turkiye’nin kuskularini tumuyle giderecek netlik yoktu. Iste bu durum Ankara’da kurumlar arasi gerilimi usul usul arttirmaya basladi. Bunlarin basinda donemin Cumhurbaskani Ahmet Necdet Sezer geliyordu. Sezer, bu konuda seyrek ve net gorusler ortaya koydu. Ilke olarak gorusmelerde vurguladigi goruslerin yazilmasini istemiyordu. Ben Cumhurbaskani’nin bu istemine harfi harfine uydum. Yazmasam, yani Sezer’in agzindan gazeteye aktarmasam bile Kosk’un ne dusundugunu bilmek elbette cok onemliydi. Zaman zaman genel havayi aktarmak anlaminda Kosk’un durusunu “yorum” olarak yaziyordum.
Sezer’le, cogunu gazetemizin basyazari Ilhan Selcuk’la yaptigimiz gorusmeler sonrasinda kimi degerlendirmelerini satirbaslariyla, deyim yerindeyse ham halde not etmistim. Ola ki o donemi ileride yazmak gerekirse tabii ki kendisinden izin alarak kullanilabilir dusuncesindeydim.
Bu notlar birlestirilerek iddianamenin bir parcasi haline getirildigi icin dogal olarak “off the record” ozelligi de ortadan kalkti. Bu aciklamanin ardindan Sezer’in degerlendirmelerine deginelim...
SEZER: ULUSLARARASI OYDASMA SART
Sezer, basindan beri ABD’nin tek basina aldigi bir kararla Irak’a girmesini onaylamiyordu. Bunun ABD’nin de hayrina olmayacagini dusunuyordu. Eger Irak’a, Saddam yonetimine herhangi bir mudahale olacaksa bunun mutlaka “uluslararasi oydasma” ile yapilmasi gerektigini dusunuyordu.
Sezer bu gorusunu hicbir zaman degistirmedi.
Sezer’in baskanliginda toplanan Milli Guvenlik Kurulu (MGK) toplantilarindan cikan bildirilerin ruhunda hep bu vardi.
Sezer bu goruslerini hicbir bosluk yaratmayacak bicimde hukumete de iletiyordu.
Donemin Basbakani Abdullah Gul, Subat 2003’te daha cok dis dengeler uzerinde duruyordu. Gul, 5 Subat gunu gazetelerin Ankara temsilcileriyle Disisleri konutunda bir sohbet toplantisi duzenledi.
Gul rahatlamis gorunuyordu. Bagdat’a soylenmesi gerekenleri soylemis, Saddam’in sozden anlamayacagini gormustu.
Gul o gun gazetecilere 2 temel mesaj verdi:
1. Savasin cikmamasi icin caba harcadik ama, bu esik asildi. Artik gunah bizden gitti.
2. Turkiye’nin cikarlari ABD’den yana olmayi gerektiriyor.
TEZKERE MECLIS’TEN GECTI
Hemen ertesi gun 6 Subat 2003’te de ABD’nin kimi us ve limanlarda kullanim duzenlemesi yapmasini saglayacak olan tezkere Meclis’ten gecti. Oylama sonucu, bir sonraki asil kullanim izninin verilmesini saglayacak tezkerenin de kolay kabul gorecegi umudunu veriyordu: Kabul 308, ret 193.
AKP’lilerin buyuk bolumu tezkereye evet demis, sadece 19’u CHP ile birlikte ret oyu vermis, 30’u da hacda oldugu icin oylamaya katilmamisti.
ABD, artik Turkiye desteginin tam olduguna inaniyor, AKP de bu destegin onemli maddi manevi karsiligi olacagini dusunuyordu.
BULENT DIKMENER ODULLU HABER
Tezkere sonrasinda bu beklentilerle ABD’ye giden Disisleri Bakani Yasar Yakis baskanligindaki heyet Beyaz Saray’da farkli bir tablo ile karsilasti.
14 Subat 2003’teki gorusmede Baskan Bush Turkiye’nin istemlerini “at pazarligi” olarak tanimlayinca, ipler gerildi. Bu gorusmenin icerigini 2-3 ayri kanaldan bir hafta icinde aldim. Pek cok gazete konuyu isledi. Ancak kapsamli haberlerden biri 25 Subat 2003’te Cumhuriyet’te benim imzamla cikti. Bana Bulent Dikmener Odulu’nu de getiren haberden sonra Disisleri Bakani Yasar Yakis aradi. Ilk sozu su oldu: “Hayal mahsulu yazmissin.”
YAKIS: SIZDIRANI BULACAGIZ
Ben haberi 3 kaynaktan ve birbirini dogrular bicimde aldigimi soyledim. Sozlerine soyle devam etti. “... Biliyorsunuz 10 yil kadar once Disisleri’nde bir kripto olayi olmustu. Sizdiran kisi gorevden atilmisti... Size bu bilgileri sizdirani bulacagiz... Sorusturma acacagim.”
Yakis, bir yandan haberin “hayal mahsulu” oldugunu soyluyor, bir yandan da o bilgileri sizdirani bulacagini belirtiyordu.
“Irak Batakliginda Turk Amerikan Iliskileri” kitabimda daha genis bir bolumunu aktardigim bu diyalog, ozellikle o donemde sik karsilastigim durumlardan biriydi.
Asil tezkerenin gelis tarihi, ABD ile yasanan bu pazarligin ardindan, once 18 Subat’tan 25 Subat’a sonra da 1 Mart’a ertelendi.
7.BOULUM
Operasyon sonrasi belirsizlige dikkat ceken ust duzey bir komutan ‘1991’deki gibi aciga dusmemek istiyoruz’ diyordu
‘ABD’yle guven sorunu var’
Karar mekanizmalarinda da yer alan bir komutanin degerlendirmeleri subatin son haftasinda Cumhuriyet’te manset olmustu. Bu gorusme askerlerin son adimi gormeden ilk adimi atmaya yanasmadigini gosteriyordu. En onemli sorunun ABD’ye guven oldugunu soyleyen komutan “Is sadece operasyonun baslamasi ve bitmesiyle sona ermiyor. Ardindan ne olacak? 1991’deki gibi aciga dusmemek istiyoruz. Tum manevra sahamizi daraltan ekonomi. Ornegin, savas nedeniyle ugrayacagimiz zararlari karsilamayi IMF sartlarina bagliyorlar” diyordu.
1 Mart tezkeresi Meclis’ten gecmedi. Gerilim 1 Mart’tan itibaren katlanarak artti. Okyanus otesine tasindi. ABD Savunma Bakan YardimcisiWolfowitz bu tabloyu soyle yorumladi: “Ordu liderlik yapamadi... AKP durumu yonetemedi.” Donemin vicdani en rahat kisisi Cumhurbaskani Sezer’di. TBMM, bir karar vermisti ve konu kapanmisti. Cumhurbaskani Sezer 1 Mart’in hemen sonrasinda yeni tezkere onerilerine siddetle karsi cikti. Turkiye-ABD iliskileri yillarca 1 Mart golgesi altinda devam etti.
Tezkere surecinin cok onemli bir tarafi daha vardi: Asker... Orada da isler cok iyi gitmiyordu. O donem gelismelerin butun detaylarini anlayabilmek icin diplomasinin ve askeri kanadin pek cok temsilcisi ile konustum. Karar mekanizmalarinda da yer alan bir komutanin degerlendirmeleri subat ayinda Cumhuriyet’te manset olmustu.
Irak kitabina da koydugum (sayfa 98) bu gorusme askerlerin son adimi gormeden ilk adimi atmaya yanasmadigini gosteriyordu.
Gorusme ana hatlariyla soyleydi:
Balbay (B): Nasilsiniz?
Komutan (K): Yogun...
B: Tezkere gorundu gibi degil mi?
K: Sizce de oyle mi?
B: Soruyu ben sordum...
K: Tezkere zaman alabilir. Her turlu olasiligi konusuyoruz, gorusuyoruz. Tezkerenin cok saglam sartlara baglanmasi gerekiyor. Her sey duzene baglanmali. Lojistik unsurlar ne olacak, Turkiye’de ne kadar kalinacak, her seyi cok iyi hesaplamak gerekiyor.
‘OPERASYON SONRASI NE OLACAK?’
B: Sozlerinizden hâlâ yogun kuskular icinde oldugunuz anlasiliyor.
K: Is sadece operasyonun baslamasi ve bitmesiyle sona ermiyor. Ardindan ne olacak? Sonrasini da hesaplamamiz gerekiyor. Operasyon sonrasi yapilanmada Turkiye’nin cok saglam durmasi gerekiyor.
B: Operasyonun onu arkasi dediniz. Irak sorununun nasil bir zaman dilimine yayildigini dusunuyorsunuz?
K: Biz 5 yili kisa vade olarak degerlendiriyoruz. 10 yil orta vade. Olayi boyle gormek lazim.
B: Su andaki en onemli sorun nedir?
K: Guven.
B: ABD’ye mi?
K: Evet.
B: Acar misiniz?
K: Irak’ta ortaya cikacak siyasi yapinin net olmasi lazim. Bizim somut kararlara ulasmamiz gerekiyor. Kurt gruplarin silahlandirilmasi, teskilatlandirilmas i, egitimi... Bunun karsisinda bizim ozel kuvvetlerin pozisyonu, bizim kuvvetlerle ABD arasindaki guven sorunu... Kurt gruplar bizi devre disi birakip kendi arzulari icinde bir yapilanma istiyorlar. Biz de ne oluyor, ne bitiyor bilmek istiyoruz. Silahlanma dahil. Sonuc olarak biz orada var olmak durumundayiz. Guvenin en somut ifadesi budur.
‘ABD ANKARA SURECINE SIRT CEVIREREK BIZE IYILIK YAPMADI’
B: Hazirlanmakta olan mutabakat muhtirasinda bunlar giderilebilir mi?
K: Mutabakat muhtirasi gorusmelerinde de guven problemi var. Aslinda olaya daha genis perspektiften bakarsak, 1991’den sonra Turkiye’de terorun tirmanmasinin nedeni 36. paralelin kuzeyindeki sorumsuz bolgedir. Amerika 1998’de de, bizim 1996’da baslattigimiz Ankara surecine sirt cevirerek bize iyilik yapmadi. Bunu rahatlikla soyleyebilirim. Simdi onunla da dost olmak mecburiyetindeyiz. Biz 1996’da Kuzey Irak’taki gruplarla cok guzel bir ortam yaratmistik. O noktadan simdi ABD himayesinde, ‘Turk gelmesin’ diyecek noktaya geldiler. Oradaki gruplar, Turkiye gelmesin sozunu ABD’nin gucuyle soyluyorlar. Biz bunlari muadillerimize soyluyoruz. Hepimiz soyluyoruz.
‘MERKEZI YAPI KORUNMALI’
B: Soyleyince ne yanit aliyorsunuz?
K: Her zaman sizden yanayiz diyorlar. Bize guvenin diyorlar. Orada kaliyor. Simdi Irak’in operasyon sonrasi yapilanmasini konusuyoruz, cok onemli bir konu. En azindan merkezi yapinin korunmasi gerekiyor. Guvenlik, yargi merkezi olmali, etnik yapiya dayali federasyon olmamali. Biliyorsunuz 1974’te Kuzey Irak gruplarinin bazi anayasal haklari vardi. Onlar yeterli olabilir. Bunlari henuz tartisma surecindeyiz. Boyle bir ortamda Turkmenler ne olur? Aslinda kantonel sisteme gidilirse Turkmenlerin lehine olabilir...
‘K. IRAK EKONOMIK GUCE ULASTI’
B: Kuzey Irak belli bir ekonomik guce de ulasmis gorunuyor. Gidip gelenlerin gozlemleri o yonde...
K: Tamamen katiliyorum. Onumde rakamlar var. Tumunu paylasamam ama. Gorunum soyle; petrol satisindan Irak’a dusen payin yuzde 65’i Irak halkina veriliyor. Bunun yuzde 13’u Barzani, Talabani’ye veriliyor. Tabii ellerine vermiyorlar. Altyapi yatirimlari olarak geliyor. Bu bir bakima kafalarindaki devletin altyapisi oluyor. BM fonundan 700 milyon dolar aliyorlar. NGO’lardan ortalama 100 milyon dolar geliyor. Habur’dan elde ettikleri gelirler var. Toplayinca yilda 3.5 milyar dolar ediyor. Yani kisi basina dusen gelir bin dolari buluyor. Tabii gelir dagiliminda da bozukluk var. Kimileri Londra’da ev aldi. Baska yerlerde de ev alan var...
‘KOTUNUN DAHA AZ KOTU OLANINI ARIYORUZ’
B: Irak’in kuzeyinde ne kadar NGO var?
K: 200’un uzerinde. 30 ulkeden geliyorlar.
B: PKK/KADEK konusunda somut bir gelisme var mi?
K: KADEK orada yasiyor. ABD listesine aldi, ama yaklasim onemli. Bunu Amerikalilarin sorunu haline getirmemiz lazim. Bunu halledelim dememiz lazim. Su asamada bir sey demiyorlar.
B: Salt bu gorusmedeki konulari alt alta koysak bile isin icinden cikmak zor. Sonuc olarak, hangi karar agir basiyor, Irak’a ABD ile girmek mi girmemek mi?
K: Artilari eksileri yan yana koyarsaniz, hic karismamamiz halinde karsilasacagimiz sorun 100 ise karisinca 50 tane olacak. Kotunun daha az kotu olanini ariyoruz. Olay bu.
‘MANEVRA SAHAMIZI DARALTAN EKONOMI’
B: Olay bu, dediginiz olay, Irak’la kalacak mi? Sirada Suriye, Iran var deniyor.
K: Bu hep soylenir. Genel olarak baktigimizda Amerika, Orta Asya’da, Ortadogu’da, Afganistan’da hâkimiyet kurmak istiyor. Bu dunya hâkimiyetinin onemli bir parcasi. Ve biz bu cografyanin ortasindayiz. Tek kutuplu bir dunyaya ben de karsiyim, ama ABD, AB’yi bile catirdatti.
B: Biz de ikisinin arasinda miyiz?
K: Kritik bir noktadayiz.. . ABD, askeri guc olarak AB’nin cok cok otesinde. Gecen gun guzel bir yazi okudum. Barista cocuklar babalarini defneder, savasta babalar cocuklarini, diyor. Cok guzel bir soz. Ama biz onumuzu de gormek durumundayiz. Fiili bir durumla karsi karsiyayiz.. . Simdi tum manevra sahamizi daraltan ekonomi. Ornegin, savas nedeniyle ugrayacagimiz zararlari karsilamayi IMF sartlarina bagliyorlar. Ne alakasi var? Biz IMF’den kurtulmaya calisirken onlar daha cok sokmak istiyorlar. Bakin IMF’de ABD’nin payi yuzde 17, AB’nin yuzde 34 ama ABD’nin sozu geciyor. ABD, BM’yi siyasi guc, IMF’yi ekonomik guc olarak kullaniyor.
‘1991’DEKI GIBI ACIGA DUSMEMEK ISTIYORUZ’
B: Durumu toparlamak gerekirse, onumuzdeki gunlerde tezkere Meclis’e geliyor. Ne goruyorsunuz?
K: Aslinda bizim hazirliklarimiz bakimindan cok ciddi bir sorun yok. Dogrusunu isterseniz, su asamada en kolay yapabilecegimiz sey savas. Ama bu degil sorun. Ne zaman olur belli degil, ama ABD bir gun gidecek, biz burada kalacagiz. Ona gore adim atmamiz lazim. 1991’deki gibi aciga dusmemek istiyoruz. Bunun icin de her turlu ama her turlu olasiligi dikkate aliyoruz.
1 MART TEZKERESI MECLIS’TEN GECMEDI
Cumhuriyet’te 10 Subat 2003’te cikan haberin bir baska boyutu Milliyet’te Fikret Bila imzasiyla yayimlandi. Milliyet’in 26 Subat 2003’teki manseti soyleydi:
“Asker rahatsiz.”
Meslektasim Bila’ya gore asker sunu soyluyordu: “Tezkere boyle gececekse gecmesin daha iyi.”
CHP’nin kendi politikasi icinde saglam durusu, pek cok AKP’li vekilin kendi bakis acilari dogrultusunda CHP ile ayni kulvarda olmasi da devletin tepesindeki gerilimle yan yana gelince...
1 Mart tezkeresi Meclis’ten gecmedi.
Gerilim 1 Mart’tan itibaren katlanarak artti. Okyanus otesine tasindi.
ABD Savunma Bakan Yardimcisi Wolfowitz bu tabloyu soyle yorumladi: “Ordu liderlik yapamadi... AKP durumu yonetemedi.”
Donemin vicdani en rahat kisisi Cumhurbaskani Sezer’di. TBMM, bir karar vermisti ve konu kapanmisti. Sezer 1 Mart’in hemen sonrasinda yeni tezkere onerilerine siddetle karsi cikti.
Turkiye-ABD iliskileri yillarca 1 Mart golgesi altinda devam etti.
GUNDEM
MUSTAFA BALBAY
Mesaj Bombalari!
Irak krizi etrafindaki gelismeler, Turkiye-ABD iliskilerinin bugununu ve gelecegini karsilikli sorgulamaya donusturdu.
Hukumet bayram tatili boyunca ABD ile temasini surdurdu... ABD, 18 Subat sozunu, karar alindi kabul edip bu zeminde hareket etmeye basladi... AKP’li milletvekilleri de, “Savasa hayir’’ bombardimani altinda kaldi... Ekonomi burokratlari 2003 yili butcesini ABD denetimindeki IMF ile baglama cabalarinda sonuc alamadi. Askerler, planlari dogrultusunda Irak sinirinda yiginak yapmaya devam etti...
Butun bunlarin golgesinde onceki aksam Basbakanlik’ta Irak zirvesi yapildi. Zirveye Cumhurbaskani Ahmet Necdet Sezer’i temsilen Basdanisman Tacan Ildem , Genelkurmay Baskani Orgeneral Hilmi Ozkok, Basbakan Abdullah Gul ile ilgili bakan ve burokratlar katildi. Devletin uc onemli ayaginin bir araya geldigi zirve zemininde taraflarin birbirine verdigi mesajlari aktaralim:
Cankaya’dan hukumete: BM Guvenlik Konseyi’nin ikinci bir karari olmadan operasyon yapilirsa bu, ABD saldirisi olur. Buna Turkiye’nin destek vermesi dusunulemez. Ikinci karar alinirsa, o zaman da kararin icerigine ve uluslararasi oydasmaya bakilir. Hukumet, 18 Subat tarihini telaffuz ederek ABD yonetiminin baskisini arttirmis oldu. Turkiye, ulusal cikarlarina bakar, ona gore hareket eder, kimsenin yaninda yer alma zorunlulugu hissetmez!
Genelkurmay’dan hukumete: En kotu karar kararsizliktir. Biz her olasiligi hesaplayarak planlar yapiyoruz. Bu planlar bizim ongordugumuz cercevede yuruyor. Ancak hukumetin Turk askerinin K. Irak’a girmesini ve Turkiye’de yabanci asker bulunmasina izin verilmesini ongoren tezkereyi 18 Subat’ta Meclis’ten gecirecegini aciklamasi dogal olarak bizi de bagladi ve bu cercevede adimlar atmaya hazirlandik. Turkiye, kendi guvenligiyle ilgili bagimsiz hareketini surdurur, ama stratejik bir muttefik olarak ABD ile anlasmazliklarin oldugu bir ortam isimize gelmez.
AKP icindeki denge
Hukumetten Cankaya ve Genelkurmay’a: Haklisiniz. Ancak ABD bize, ugrayacagimiz zararlar karsisinda nasil hareket edecegini tam olarak aciklamiyor. Biz her seyin yazili olmasini ve yuzde 100 guvenceye baglanmasini istiyoruz. ABD buna yanasmiyor, once tezkereyi gecir, sonra bunlara bakariz diyor. Bu kosullarda biz Meclis grubumuzu ikna edemeyiz. Kaldi ki, secim bolgesine giden milletvekilleri yogun bir baski ile karsilastilar. Bu hava biraz dagilsin, ondan sonra daha rahat hareket edebilecegimizi saniyoruz.
Erdogan’dan Gul’e (Basbakanlik’ taki zirveden sonra Disisleri Konutu’nda yapilan AKP ici zirvede): Iki aydir Amerikalilarla degisik ortamlarda gorusuyoruz. Bunlara ters dusen bir durumda olamayiz. Ne yapin edin uzlasma yolu arayin. Ben de kamuoyu onunde kendimi bagladim, ABD ile hareket edecegiz, dedim.
Gul’den Erdogan’a: Devletin icindeki dengelerle disaridaki temaslarda ortaya cikanlar tam olarak ortusmuyor. AKP hukumeti olarak alacagimiz karar devletin tum organlariyla belli bir ortakligi gerektiriyor. ABD ile ortak hareket edecegimizi ben de soyledim. O zaman cok yogun bir baski vardi. ABD, sozlerini yaziya dokmek istemiyor. Ekonominin icinde bulundugu durum da parlak degil.
Arinc’tan hukumete: AKP grubunun buyuk bolumu bu kosullarda tezkereye evet demez. Sakin ola getirmeye kalkmayin. Kendimizi anlatabilecegimiz bir durum olmadan yeni adim atmayin!
ABD’den hukumete: Guneyde Katar ve Kuveyt uzerinden tum planlari yaptik. Batida Urdun uzerinden Ingiltere ile yapacaklarimizi planladik. Bir tek kuzey hatti kaldi. Us ve limanlarla ilgili karari gec aldiginiz icin 200-250 milyon dolarlik yatirimi yuzde 60-70 azalttik. Simdi de geciktirirseniz, Turkiye’siz plan yapariz, ama bu bize pahaliya patlar. Size de pahaliya patlar. Bunu, su asamada goze almak istemiyoruz. 50 yillik stratejik ortakligimizin onemli bir donum noktasindayiz.
Cok buyuk bolumunu dogrulatarak aktardigimiz bu mesajlardaki dugumlerin cozumu icin arti eksi bir haftalik sure gorunuyor!
(18.2.2003, Cumhuriyet)
"Şu ve bu tarzda, birtakım kuş beyinli kimselere kendinizi beğendirmek hevesine düşmeyiniz, bunun hiçbir kıymeti ve ehemmiyeti yoktur. Eğer şunun bunun güleryüz göstermesinden kuvvet almaya tenezzül ederseniz, halinizi bilmem, fakat geleceğiniz çürük olur." Kutadgu Bilig
UYGAR INSAN/TOPLUM OLMAK
1-Ahlak ( temel ilke)
2-Dürüstlük
3-Sorumluluk
4-Yasa ve kurallara saygı
5-Diğer yurttaslara saygı
6-Calışmayı sevmek
7-Tasarruf icin çaba göstermek
8-Dakik olmak ile mümkündür
Bu özellikleri taşımayan halkların millet olması mümkün müdür?
UYGAR INSAN/TOPLUM OLMAK
1-Ahlak ( temel ilke)
2-Dürüstlük
3-Sorumluluk
4-Yasa ve kurallara saygı
5-Diğer yurttaslara saygı
6-Calışmayı sevmek
7-Tasarruf icin çaba göstermek
8-Dakik olmak ile mümkündür
Bu özellikleri taşımayan halkların millet olması mümkün müdür?
ASIL ÖNEMLI OLAN VE MEMLEKETI TEMELINDEN YIKAN, HALKINI ESİR EDEN İÇERİDEKİ CEPHENİN SUSKUNLUĞUDUR.
ANITKABIRI SANAL ZIYARET ETMEK icin resim uzerine tiklayiniz!
Blog Archive
-
▼
2009
(189)
-
▼
June
(12)
- Insan Haklarý Dernegi(!) Genel Merkezinde (Turkler...
- Tarih Baba ve Ergenekon... /Ilhan SelcukTarih Baba...
- Bekir CoskunSen göbeğini kaşı...TÜM bunlar seni il...
- Mayın Yasası Unutturuldu21 Haziran 2009 PazarEski ...
- BASLARKEN(1)Dizi yazilar genellikle “Sunus” diye b...
- Sanal Savaş ŞartlarıNeval Kavcar7 Haziran 2009 Paz...
- Necati DoğruYazara ulaşmak için : ndogru@gazetevat...
- Kadının Gücünü Yadsıyanlar...
- Başbakan Erdoğan'a ağır hakaretTayyip, olmayan tar...
- Edirne'ye gelen Bulgaristan Cumhurbaşkanı Yardımcı...
- Tarihsel yanlışlıklardan bir örnek... "Yunanistan"...
- M.Ali Birand’ın Fırsatı24 Mayıs 2009 Neval KavcarB...
-
▼
June
(12)
BIR VATAN BOYLE KURTARILDI
DUYGUSAL ZEKA AKILDAN EMIR ALIRSA HEYECANLARIMIZI HAYATA GECiREBILIR KALICI YAPABILIRIZ.
NUTUK
http://rapidshare.com/files/180304013/NUTUK.pdf
ATATURK VE UNESCO
Yıl 1976, UNESCO üyelerine bir öneriyle gelir.
Öneri paketindeki bir cümleyi sizlere okumak istiyorum. Diyorki ; " Bu gün UNESCO'nun üzerinde çalıştığı bütün projelerin isim babası Mustafa Kemal'dir."
Öneri nedir ?
Öneri ise onun doğumunun yüzüncü yılında, 152 üyesi vardı UNESCO'nun 152 ülkenin devletleri aynı anda kutlasın önerisidir. Birden İsveç delegesi ayağa kalkar ve şöyle söyler: "Ne yani dünyada bu kadar devlet adamı var hepsinin doğum gününü böyle kutlayacak mıyız?" şeklindeki kinayeli sözlerine, Rus delegesi ayağa fırlar yumruğunu masaya vurur ve 152 ülkenin delegelerine aynen şöyle söyler;
" Genç delege arkadaşım hatırlatmak isterim ki ATATÜRK öyle dünyadaki herhangi bir lider değildir, bırakın onu bir yıl anmayı her ülke her problemimizde çare olarak aramalıyız"
Sonra ne mi olur?
UNESCO tarihinde ilk ve tekdir hiç negatif oy yok, hiç çekimser oy yok 152 ülke şu metne imza atar; hani İsveç delegesi demişti ya "ne yani" diye.
O İsveç delegesi bu imzanın atıldığı gün mikrofona gelir ve aynen şunları söyler; "
Ben ATATÜRK'ü inceledim bütün ülkelerden özür diliyor ilk imzayı ben atıyorum" diyecektir.
İşte o muhteşem belgede deniyor ki;
" ATATÜRK KİMDİR; ATATÜRK ULULARARASI ANLAYIŞ, İŞBİRLİĞİ, BARIŞ YOLUNDA ÇABA GÖSTERMİŞ ÜSTÜN KİŞİ, OLAĞANÜSTÜ DEVRİMLER GERÇEKLEŞTİRMİŞ BİR İNKİLAPÇI, SÖMÜRGECİLİK VE YAYILMACILIĞA KARŞI SAVAŞAN İLK ÖNDER, İ NSAN HAKLARINA SAYGILI, DÜNYA BARIŞININ ÖNCÜSÜ, BÜTÜN YAŞAMI BOYUNCA İNSANLAR ARASINDA RENK, DİL, DİN, IRK AYIRIMI GÖSTERMEYEN, EŞİ OLMAYAN DEVLET ADAMI, TÜRKİYE CUMHURİYETİNİN KURUCUSU"
Dünya tarihinde hiçbir lider için yazılmamış metinİ kaleme aldıran Mustafa yı düşünün..
Bir de Can DUNDAR'in Mustafasini. .......
"Uluslar, egemenliklerini geçici bile olsa,bırakacağı meclislere dahigereğinden fazla inanmamalıve güvenmemelidir.Çünkü meclisler bile despotluk yapabilirve bu despotlukbireysel despotluktan daha tehlikeli olabilir.Meclislerin öyle kararları olabilir ki,bu kararlar ulusun yaşamınagiderilmesi olanaklı olmayanzararlar verebilir."Mustafa Kemal Atatürk
ATATURK VE UNESCO
Yıl 1976, UNESCO üyelerine bir öneriyle gelir.
Öneri paketindeki bir cümleyi sizlere okumak istiyorum. Diyorki ; " Bu gün UNESCO'nun üzerinde çalıştığı bütün projelerin isim babası Mustafa Kemal'dir."
Öneri nedir ?
Öneri ise onun doğumunun yüzüncü yılında, 152 üyesi vardı UNESCO'nun 152 ülkenin devletleri aynı anda kutlasın önerisidir. Birden İsveç delegesi ayağa kalkar ve şöyle söyler: "Ne yani dünyada bu kadar devlet adamı var hepsinin doğum gününü böyle kutlayacak mıyız?" şeklindeki kinayeli sözlerine, Rus delegesi ayağa fırlar yumruğunu masaya vurur ve 152 ülkenin delegelerine aynen şöyle söyler;
" Genç delege arkadaşım hatırlatmak isterim ki ATATÜRK öyle dünyadaki herhangi bir lider değildir, bırakın onu bir yıl anmayı her ülke her problemimizde çare olarak aramalıyız"
Sonra ne mi olur?
UNESCO tarihinde ilk ve tekdir hiç negatif oy yok, hiç çekimser oy yok 152 ülke şu metne imza atar; hani İsveç delegesi demişti ya "ne yani" diye.
O İsveç delegesi bu imzanın atıldığı gün mikrofona gelir ve aynen şunları söyler; "
Ben ATATÜRK'ü inceledim bütün ülkelerden özür diliyor ilk imzayı ben atıyorum" diyecektir.
İşte o muhteşem belgede deniyor ki;
" ATATÜRK KİMDİR; ATATÜRK ULULARARASI ANLAYIŞ, İŞBİRLİĞİ, BARIŞ YOLUNDA ÇABA GÖSTERMİŞ ÜSTÜN KİŞİ, OLAĞANÜSTÜ DEVRİMLER GERÇEKLEŞTİRMİŞ BİR İNKİLAPÇI, SÖMÜRGECİLİK VE YAYILMACILIĞA KARŞI SAVAŞAN İLK ÖNDER, İ NSAN HAKLARINA SAYGILI, DÜNYA BARIŞININ ÖNCÜSÜ, BÜTÜN YAŞAMI BOYUNCA İNSANLAR ARASINDA RENK, DİL, DİN, IRK AYIRIMI GÖSTERMEYEN, EŞİ OLMAYAN DEVLET ADAMI, TÜRKİYE CUMHURİYETİNİN KURUCUSU"
Dünya tarihinde hiçbir lider için yazılmamış metinİ kaleme aldıran Mustafa yı düşünün..
Bir de Can DUNDAR'in Mustafasini. .......
"Uluslar, egemenliklerini geçici bile olsa,bırakacağı meclislere dahigereğinden fazla inanmamalıve güvenmemelidir.Çünkü meclisler bile despotluk yapabilirve bu despotlukbireysel despotluktan daha tehlikeli olabilir.Meclislerin öyle kararları olabilir ki,bu kararlar ulusun yaşamınagiderilmesi olanaklı olmayanzararlar verebilir."Mustafa Kemal Atatürk
Facebook Kartı
Ataturkculuk sadece gecmisin bekciligi degil, gelecegi de temsil eder .
"Cebren ve hile ile aziz vatanın, bütün kaleleri zaptedilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha Elîm ve daha Vahim olmak üzere, memleketin dahilinde, İKTİDARA SAHİP OLANLAR GAFLET ve DALALET ve hattâ HİYANET içinde bulunabilirler. Hatta bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini, müstevlilerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler.Millet, fakr ü zaruret içinde harap ve bîtap düşmüş olabilir.
Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi, VAZİFEN; TÜRK İSTİKLAL ve CUMHURİYETİNİ KURTARMAKTIR. MUHTAÇ OLDUĞUN KUDRET, DAMARLARINDAKİ ASİL KANDA, MEVCUTTUR... .."
GAZİ M.K. ATATÜRK - 20 Ekim 1927.
Bir şeyin imkansız olduğuna inanırsanız, aklınız bunun neden imkansız olduğunu size ispatlamak üzere çalısmaya baslar.Ama bir seyi yapabileceğinize inandığınızda, gerçekten inandığınızda, aklınız yapmak üzere çözümler bulma konusunda size yardım etmek için çalısmaya baslar.
Dr.David J. Schwartz Bilim adamları pirelerin farklı yükseklikte zıplayabildiklerini görürler.
Birkaçını toplayıp 30 cm yüksekliğindeki bir cam fanusun içine koyarlar. Metal zemin ısıtılır. Sıcaktan rahatsız olan pireler zıplayarak kaçmaya çalısırlar ama baslarını tavandaki cama çarparak düserler. Zemin de sıcak olduğu için tekrar zıplarlar, tekrar baslarını cama vururlar.
Pireler camın ne olduğunu bilmediklerinden, kendilerini neyin engellediğini anlamakta zorluk çekerler. Defalarca kafalarını cama vuran pireler sonunda o zeminde 30 santimden fazla zıpla(ya)mamayı öğrenirler.Artık hepsinin 30 cm zıpladığı görülünce deneyin ikinci asamasına geçilir ve tavandaki cam kaldırılır.Zemin tekrar ısıtılır.
Tüm pireler esit yükseklikte, 30 cm zıplarlar!
Üzerlerinde cam engeli yoktur, daha yükseğe zıplama imkanları vardır ama buna hiç cesaret edemezlerKafalarını cama vura vura öğrendikleri bu sınırlayıcı 'hayat dersi'ne sadık halde yasarlarPirelerin isterlerse kaçma imkanları vardır ama kaçamazlar. Çünkü engel artık zihinlerindedir. Onları sınırlayan dıs engel (cam) kalkmıstır ama kafalarındaki 'iç engel' (burada 30 cm'den fazla zıplanamaz inancı) varlığını sürdürmektedir.Bu deney canlıların neyi basaramayacaklarını nasıl öğrendiklerini göstermektedir.Bu pirelerinyaşadıklarına 'cam tavan sendromu' denir.
Bir insanın gelebileceğine inandığı en üst nokta, onun cam tavanıdır. Cam tavanınız hayallerinizin tavan yüksekliğini gösterir.
Insan inandığına denktir. Yapabileceğini düşündüğü kadardır.
------------- &---------------
Konu: Can Dündar'ın filminde göremediklerimiz...
"İstanbul Üniversitesi'nde öğrenci olduğum sıralar, okul duvarında bir ilan gördüm:
"Avrupa'ya talebe yollanacaktır. "
Allah Allah, dedim! Ülke yıkık dökük, her yer virane, Lozan yeni imzalanmış, bu durumda Avrupa'ya talebe...
Lüks gibi gelen bir şey...
Ama bir şansımı denemek istedim. 150 kişi içinden 11 kişi seçilmişiz.
Benim ismimin yanına Atatürk, "Berlin Üniversitesi'ne gitsin." diye yazmış.
Vakit geldi, Sirkeci Garı 'ndayım; ama kafam çok karışık. Gitsem mi, kalsam mı?
Beni orada unuturlar mı? Para yollarlar mı?
Tam gitmemeye karar verdiğim, geri döndüğüm sırada bir müvezzi ismimi çağırdı.
"Mahmut Sadi! Mahmut Sadi! Bir telgrafın var."
"Benim" dedim.
Telgrafi açtım, aynen şunlar yazıyordu:
"Sizleri bir kıvılcım olarak yolluyorum, alevler olarak geri dönmelisiniz."
İmza
Mustafa Kemal
Okuyunca düşündüklerimden olağanüstü utandım.
"Şimdi gel de gitme, git de çalışma, dön de bu ülke için canını verme." dedim.
"Düşünün 1923'te o kadar işinin arasında 11 öğrencinin nerde, ne zaman, ne hissettiğini sezebilen, ona göre telgraf çeken bir liderin önderliğinde bu ülke için can verilmez mi?"
Çok başarılı oldum. Ülkeme alev olarak döndüm.
Önce Istanbul Üniversitesi Genel ve Beşeri Fizyoloji Enstitüsü'nü kurdum. Kürsü başkanı oldum.
Daha sonra ülkemin başbakanlığını yaptım.
Ben kim miyim?
Ben sadece iki satırlık bir telgrafın yarattığı bilim adamı Ord. Prof.Dr. Sadi Irmak'ım."
Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi, VAZİFEN; TÜRK İSTİKLAL ve CUMHURİYETİNİ KURTARMAKTIR. MUHTAÇ OLDUĞUN KUDRET, DAMARLARINDAKİ ASİL KANDA, MEVCUTTUR... .."
GAZİ M.K. ATATÜRK - 20 Ekim 1927.
Bir şeyin imkansız olduğuna inanırsanız, aklınız bunun neden imkansız olduğunu size ispatlamak üzere çalısmaya baslar.Ama bir seyi yapabileceğinize inandığınızda, gerçekten inandığınızda, aklınız yapmak üzere çözümler bulma konusunda size yardım etmek için çalısmaya baslar.
Dr.David J. Schwartz Bilim adamları pirelerin farklı yükseklikte zıplayabildiklerini görürler.
Birkaçını toplayıp 30 cm yüksekliğindeki bir cam fanusun içine koyarlar. Metal zemin ısıtılır. Sıcaktan rahatsız olan pireler zıplayarak kaçmaya çalısırlar ama baslarını tavandaki cama çarparak düserler. Zemin de sıcak olduğu için tekrar zıplarlar, tekrar baslarını cama vururlar.
Pireler camın ne olduğunu bilmediklerinden, kendilerini neyin engellediğini anlamakta zorluk çekerler. Defalarca kafalarını cama vuran pireler sonunda o zeminde 30 santimden fazla zıpla(ya)mamayı öğrenirler.Artık hepsinin 30 cm zıpladığı görülünce deneyin ikinci asamasına geçilir ve tavandaki cam kaldırılır.Zemin tekrar ısıtılır.
Tüm pireler esit yükseklikte, 30 cm zıplarlar!
Üzerlerinde cam engeli yoktur, daha yükseğe zıplama imkanları vardır ama buna hiç cesaret edemezlerKafalarını cama vura vura öğrendikleri bu sınırlayıcı 'hayat dersi'ne sadık halde yasarlarPirelerin isterlerse kaçma imkanları vardır ama kaçamazlar. Çünkü engel artık zihinlerindedir. Onları sınırlayan dıs engel (cam) kalkmıstır ama kafalarındaki 'iç engel' (burada 30 cm'den fazla zıplanamaz inancı) varlığını sürdürmektedir.Bu deney canlıların neyi basaramayacaklarını nasıl öğrendiklerini göstermektedir.Bu pirelerinyaşadıklarına 'cam tavan sendromu' denir.
Bir insanın gelebileceğine inandığı en üst nokta, onun cam tavanıdır. Cam tavanınız hayallerinizin tavan yüksekliğini gösterir.
Insan inandığına denktir. Yapabileceğini düşündüğü kadardır.
------------- &---------------
Konu: Can Dündar'ın filminde göremediklerimiz...
"İstanbul Üniversitesi'nde öğrenci olduğum sıralar, okul duvarında bir ilan gördüm:
"Avrupa'ya talebe yollanacaktır. "
Allah Allah, dedim! Ülke yıkık dökük, her yer virane, Lozan yeni imzalanmış, bu durumda Avrupa'ya talebe...
Lüks gibi gelen bir şey...
Ama bir şansımı denemek istedim. 150 kişi içinden 11 kişi seçilmişiz.
Benim ismimin yanına Atatürk, "Berlin Üniversitesi'ne gitsin." diye yazmış.
Vakit geldi, Sirkeci Garı 'ndayım; ama kafam çok karışık. Gitsem mi, kalsam mı?
Beni orada unuturlar mı? Para yollarlar mı?
Tam gitmemeye karar verdiğim, geri döndüğüm sırada bir müvezzi ismimi çağırdı.
"Mahmut Sadi! Mahmut Sadi! Bir telgrafın var."
"Benim" dedim.
Telgrafi açtım, aynen şunlar yazıyordu:
"Sizleri bir kıvılcım olarak yolluyorum, alevler olarak geri dönmelisiniz."
İmza
Mustafa Kemal
Okuyunca düşündüklerimden olağanüstü utandım.
"Şimdi gel de gitme, git de çalışma, dön de bu ülke için canını verme." dedim.
"Düşünün 1923'te o kadar işinin arasında 11 öğrencinin nerde, ne zaman, ne hissettiğini sezebilen, ona göre telgraf çeken bir liderin önderliğinde bu ülke için can verilmez mi?"
Çok başarılı oldum. Ülkeme alev olarak döndüm.
Önce Istanbul Üniversitesi Genel ve Beşeri Fizyoloji Enstitüsü'nü kurdum. Kürsü başkanı oldum.
Daha sonra ülkemin başbakanlığını yaptım.
Ben kim miyim?
Ben sadece iki satırlık bir telgrafın yarattığı bilim adamı Ord. Prof.Dr. Sadi Irmak'ım."
Bir ulke sadece tankla, tufekle mi isgal edilir ?
“Aylardan beri muzakere ediyoruz. Arzu ettiklerimizin hic birini alamiyoruz. Vermiyorsunuz, anlayis gostermiyorsunuz. Memnun degiliz sizden. Ama ne reddederseniz cebimize atiyoruz. Memleketiniz haraptir. Yarin geleceksiniz. O zaman bu cebimize koyduklarimizdan her birini birer birer cikarip size verecegiz.”
(Ingiliz diplomat Lord Curson’un 1923 Lozan Konferansi sirasinda kapitulasyonlar konusunda geri adim atmayan Ismet Inonu’ye soyledigi sozler. Aktaran Sevket Sureyya Aydemir, Ikinci Adam. S. 235- 236)
(Ingiliz diplomat Lord Curson’un 1923 Lozan Konferansi sirasinda kapitulasyonlar konusunda geri adim atmayan Ismet Inonu’ye soyledigi sozler. Aktaran Sevket Sureyya Aydemir, Ikinci Adam. S. 235- 236)
''Milli Benliğini Yitirmiş Uluslar Başka Milletlerin Avıdır'' GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
Türkiye Cumhuriyetinin Temeli Kültürdür.
"Milletleri kurtaranlar; yalnız ve ancak öğretmenlerdir. Öğretmenden, eğiticiden yoksun bir millet; henüz millet adını almak kabiliyetini kazanmamıştır."GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
" Milliyetin çok belirgin niteliklerinden biri de dildir. ‘ Türk milletindenim ‘ diyen insan, kesinlikle Türkçe konuşmalıdır. Türkçe konuşmayan bir insan Türk kültürüne, topluğuna bağlılığını iddia ederse buna inanmak doğru olmaz" GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
"Milletleri kurtaranlar; yalnız ve ancak öğretmenlerdir. Öğretmenden, eğiticiden yoksun bir millet; henüz millet adını almak kabiliyetini kazanmamıştır."GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
" Milliyetin çok belirgin niteliklerinden biri de dildir. ‘ Türk milletindenim ‘ diyen insan, kesinlikle Türkçe konuşmalıdır. Türkçe konuşmayan bir insan Türk kültürüne, topluğuna bağlılığını iddia ederse buna inanmak doğru olmaz" GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
SELECTED LINKS
Lider dediðin Her þeyden once kim olduðunu bilmeli ve kendine guvenmelidir.
"Büyüklük odur ki kimseye iltifat etmeyeceksin, hiç kimseyi aldatmayacaksýn. Memleket için gerçek ülkü ne ise onu görecek ve o hedefeyürüyeceksin. Herkes senin aleyhinde bulunacaktýr, seni yoldan çevirmeyeçalýþacaktýr. Ýþte sen burada direneceksin. Önünde sonsuz engelleryýðýlacaktýr. Kendini büyük deðil, küçük, araçsýz hiç telakki edecek, kimseden yardým gelmeyeceðine inanarak bu engelleri asacak, ondan sonrasana büyüksün derlerse bunu diyenlere güleceksin." - Mustafa Kemal ATATÜRK
"Ben diktatör deðilim. Benim kuvvetim olduðunu söylüyorlar. Evet bu doðrudur.Benim isteyip de yapamayacaðým bir þey yoktur. Çünkü benzoraki ve insafsýzca hareket etmesini bilmem. Ben kalpleri kýrarak deðilkazanarak hükmetmek isterim. "- Mustafa Kemal ATATÜRK
"Lider dediðin Her kim olursa olsun insanlara deðer vermeli Millete efendilik yoktur. Ona hizmet etmek vardýr. Bu millete hizmet edenonun efendisi olur ve mütevazi olmalýdýr... ". - Mustafa Kemal ATATÜRK
"Bu ulusu ben deðil içimizdeki ruh, damarýmýzdaki kan kurtarmýþtýr".- Mustafa Kemal ATATÜRK
"Lider dediðin Önde yürüyen deðil, yol gösteren olmalýdýr.Sizler, yani yeni Türkiye'nin genç evlatlarý! Yorulsanýz dahi beni takipedeceksiniz... Dinlenmemek üzere yürümeye karar verenler, asla veasla yorulmazlar. Türk Gençliði gayeye, bizim yüksek idealimize durmadan,yorulmadan yürüyecektir."- Mustafa Kemal ATATÜRK
"Lider dediðin Yeri geldi mi sýradan bir askerYeri geldi mi Baþkomutan olmalýdýr..Memleketin ellide biri deðil, her tarafý tahrip edilse, her tarafý ateþleriçinde býrakýlsa, biz bu topraklarýn üstünde bir tepeye çýkacaðýz ve oradansavunma ile meþgul olacaðýz "- Mustafa Kemal ATATÜRK
"Lider dediðin fedakar olmalýdýr. Ben icap ettiði zaman en büyük hediyem olmak üzere, Türk Milletine canýmý vereceðim. "- Mustafa Kemal ATATÜRK
"Lider dediðinilkelerine ve sözlerine baðlý olmalýdýr.Ben toprak büyütme meraklýsý deðilim. Barýþ bozma alýþkanlýðým yoktur. Ancaksözleþmeye dayanan hakkimizin isteyicisiyim. Onu almazsamedemem. Büyük meclisin kürsüsünden milletime söz verdim. Hatay'ý alacaðým.Milletim benim dediðime inanýr. Sözümü yerine getirmezsemmilletimin huzuruna çýkamam. Yerimde kalamam. Ben þimdiye kadar yenilmedim,Yenilmem. Yenilirsem bir dakika yaþayamam - "Mustafa Kemal ATATÜRK
"Lider dediðin güvenilir ve samimi olmalýdýr. Kalbinde ne varsa dilinden de o dökülmelidir.Ben düþündüklerimi, sevdiklerime olduðu gibi söylerim. Ayný zamanda lüzumluolmayan bir sözü kalbimde taþýmak iktidarýnda olmayan biradamým. Çünkü ben bir halk adamýyým. Ben düþündüklerimi daima halkýnhuzurunda söylemeliyim. Yanlýþým varsa, halk beni tekzip eder. Fakatþimdiye kadar bu açýk konuþmada halkýn beni tekzip ettiðini görmedim. -"Mustafa Kemal ATATÜRK
Lider dediðin konuþmayý vedinlemeyi bilmelidir.Lider dediðin sorumluluk almayý bilmeli. Mesuliyet yükü her þeyden, ölümden de aðýrdýr. - Mustafa Kemal ATATÜRK
"Astlarýna ve dostlarýna sonuna kadar güvenmeliBenim için ordumuzun kýymetini ifadede ölçü þudur: Türk ordusunun bir kýtasýmuadilinin behemehal maðlup eder, iki mislini durdurur vetespit eder, baþarýyý paylaþabilmelidir. Bir ulus, bir toplum yalnýz bir kiþinin çabasý ile adýmcýk bile atamaz."- Mustafa Kemal ATATÜRK
"Lider dediðinHedefleri gibiZafer zafer benimdir diyebilenin, muvaffakiyet, muvaffak olacaðým diyebaþlayanýn ve muvaffak oldum diyebilenindir. - Mustafa Kemal ATATÜRK
Lider dediðinKavgalarý gibiYorulmadan beni takip edeceðinizi söylüyorsunuz. Benim sizden istediðim þey,yorulmamak deðil, yorulduðunuz zaman da, durmadan yürümek,yorulduðunuz dakikada da dinlenmeden beni takip etmektir. -" Mustafa KemalATATÜRK
"Lider dediðinSevdalarý gibiBiz hayat ve istiklal isteyen bir milletiz. Ve yalnýz ve ancak bunun içinhayatimizi yok etmeyi göze alýrýz.-" Mustafa Kemal ATATÜRK
"Beni görmek demek ille de yüzümü görmek deðildir.Benim düþüncelerimi, benim duygularýmý anlýyorsanýz bu yeter. "Mustafa Kemal ATATÜRK
"Ben diktatör deðilim. Benim kuvvetim olduðunu söylüyorlar. Evet bu doðrudur.Benim isteyip de yapamayacaðým bir þey yoktur. Çünkü benzoraki ve insafsýzca hareket etmesini bilmem. Ben kalpleri kýrarak deðilkazanarak hükmetmek isterim. "- Mustafa Kemal ATATÜRK
"Lider dediðin Her kim olursa olsun insanlara deðer vermeli Millete efendilik yoktur. Ona hizmet etmek vardýr. Bu millete hizmet edenonun efendisi olur ve mütevazi olmalýdýr... ". - Mustafa Kemal ATATÜRK
"Bu ulusu ben deðil içimizdeki ruh, damarýmýzdaki kan kurtarmýþtýr".- Mustafa Kemal ATATÜRK
"Lider dediðin Önde yürüyen deðil, yol gösteren olmalýdýr.Sizler, yani yeni Türkiye'nin genç evlatlarý! Yorulsanýz dahi beni takipedeceksiniz... Dinlenmemek üzere yürümeye karar verenler, asla veasla yorulmazlar. Türk Gençliði gayeye, bizim yüksek idealimize durmadan,yorulmadan yürüyecektir."- Mustafa Kemal ATATÜRK
"Lider dediðin Yeri geldi mi sýradan bir askerYeri geldi mi Baþkomutan olmalýdýr..Memleketin ellide biri deðil, her tarafý tahrip edilse, her tarafý ateþleriçinde býrakýlsa, biz bu topraklarýn üstünde bir tepeye çýkacaðýz ve oradansavunma ile meþgul olacaðýz "- Mustafa Kemal ATATÜRK
"Lider dediðin fedakar olmalýdýr. Ben icap ettiði zaman en büyük hediyem olmak üzere, Türk Milletine canýmý vereceðim. "- Mustafa Kemal ATATÜRK
"Lider dediðinilkelerine ve sözlerine baðlý olmalýdýr.Ben toprak büyütme meraklýsý deðilim. Barýþ bozma alýþkanlýðým yoktur. Ancaksözleþmeye dayanan hakkimizin isteyicisiyim. Onu almazsamedemem. Büyük meclisin kürsüsünden milletime söz verdim. Hatay'ý alacaðým.Milletim benim dediðime inanýr. Sözümü yerine getirmezsemmilletimin huzuruna çýkamam. Yerimde kalamam. Ben þimdiye kadar yenilmedim,Yenilmem. Yenilirsem bir dakika yaþayamam - "Mustafa Kemal ATATÜRK
"Lider dediðin güvenilir ve samimi olmalýdýr. Kalbinde ne varsa dilinden de o dökülmelidir.Ben düþündüklerimi, sevdiklerime olduðu gibi söylerim. Ayný zamanda lüzumluolmayan bir sözü kalbimde taþýmak iktidarýnda olmayan biradamým. Çünkü ben bir halk adamýyým. Ben düþündüklerimi daima halkýnhuzurunda söylemeliyim. Yanlýþým varsa, halk beni tekzip eder. Fakatþimdiye kadar bu açýk konuþmada halkýn beni tekzip ettiðini görmedim. -"Mustafa Kemal ATATÜRK
Lider dediðin konuþmayý vedinlemeyi bilmelidir.Lider dediðin sorumluluk almayý bilmeli. Mesuliyet yükü her þeyden, ölümden de aðýrdýr. - Mustafa Kemal ATATÜRK
"Astlarýna ve dostlarýna sonuna kadar güvenmeliBenim için ordumuzun kýymetini ifadede ölçü þudur: Türk ordusunun bir kýtasýmuadilinin behemehal maðlup eder, iki mislini durdurur vetespit eder, baþarýyý paylaþabilmelidir. Bir ulus, bir toplum yalnýz bir kiþinin çabasý ile adýmcýk bile atamaz."- Mustafa Kemal ATATÜRK
"Lider dediðinHedefleri gibiZafer zafer benimdir diyebilenin, muvaffakiyet, muvaffak olacaðým diyebaþlayanýn ve muvaffak oldum diyebilenindir. - Mustafa Kemal ATATÜRK
Lider dediðinKavgalarý gibiYorulmadan beni takip edeceðinizi söylüyorsunuz. Benim sizden istediðim þey,yorulmamak deðil, yorulduðunuz zaman da, durmadan yürümek,yorulduðunuz dakikada da dinlenmeden beni takip etmektir. -" Mustafa KemalATATÜRK
"Lider dediðinSevdalarý gibiBiz hayat ve istiklal isteyen bir milletiz. Ve yalnýz ve ancak bunun içinhayatimizi yok etmeyi göze alýrýz.-" Mustafa Kemal ATATÜRK
"Beni görmek demek ille de yüzümü görmek deðildir.Benim düþüncelerimi, benim duygularýmý anlýyorsanýz bu yeter. "Mustafa Kemal ATATÜRK
Kevin, you've done it again!
Ataturkun Liderlik Sirlari
LIDERLIK UZERINE
Lider, belirli bir amaca ulasmak icin ortak bir cabayi yoneten kisidir.
Dolayisiyla ornek bir lider ilk olarak dogru hedefi secen ve ikinci olarak da buna ulasmak icin en etkili yollari bularak uygulayan kisidir (Andrew Mango).
Liderlik ile yonetim arasinda onemli bir fark vardir: Yonetim, bir orgutun islemleriyle, bunlarin hatasiz ve etkin yurutulmesiyle ilgilidir; liderlik ise orgutun amaclariyla baglantilidir (Gordon R. Sullivan ve Michael V. Harper, Umut Bir Yontem Olamaz, Istanbul Boyner Y. 1997, s 63 ve 67).Liderlik bir kisilik konusu, itaatin saglanmasi, etki uygulama, belirli davranislar, bir ikna yontemi, bir guc iliskisi, amaclara ulasmada bir arac, etkilesimin bir sonucu, farklilastirilmis bir rol, butunun sekillendirilmesinin baslangici…
Bernard Bass.Goreve yonelik grup aktivitelerini yonetmek ve koordine etmek gorevinin verilmis oldugu birey veya isaret edilmis bir liderin yoklugunda soz konusu fonksiyonlarin yerine getirilmesinde oncelikli sorumlulugu tasiyan kisi (Fred E. Fiedler).Liderlik bir ozellikte cok iyi olmak degil, tum ozelliklerin toplaminda cok iyi olmak ve karizmasiyla bu ozellikleri kendine ozgu bir sekilde butunlestirmektir (Adnan Nur Baykal, Mustafa Kemal Ataturkun Liderlik Sirlari, Istanbul Sistem Yayinlari, Kasim 2000, s. xvii).Richard T. Morris ve Seman (The Problem of Leadership: An Interdisciplinary Approach, American Journal of Sociology 56, September 1950, s.151), liderlik kavraminin tanimlanmasinda kullanilan baslica ozellikleri soyle siralamislar:
1) Belli bir insan kalabilginin soz konusu olmasi
2) Liderin bu kalabaligi olusuran insanlar arasindaki iletisimi saglamasi veya kolaylastirmasi.
3) Bu kalabaliga bir amac veya amaclar gostermesi onlari bu amac dogrultusunda harekete gecmeye isteklendirmesi.
4) Bireylerin oznel cabalarini control etmesi, kalabaligi ve onun amaclarini simgelemesi.
5) Izlenen, engellerle karsilasildiginda danisilan, hakem olan, bagdastiran, baristiran bir kisi olmasi.Yusuf Hikmet Bayur, deha ve dahilik acisindan incelediginde soyle der;
a) Dogustan olaganustu isler gormek ve eserler yaratmak kabiliyetinde olmak, yani olaganustu yaratici bir dimag tasimak.
b) Herkesten cok once anlamak ve gormek, sezmek, kavramak, duymak ve duygulanmak.
c) Anlasilmasi ve anlatilmasi imkansiz olan dogustan buyukluk ve ululuk.
d) Insanligin gelismesi sirasinda ulasabilecegi en yuksek zirveleri group gostermek ve toplulugu oraya goturecek olaganustu yaradilista olmak.
e) Bazilarina gore uzun bir sabir.Mehmet Altay Koymen, Ataturkun Buyuklugu (Ataturk Haftasi Armagani, 10 Kasim 1989, Ankara Genelkurmay ATASE Yayinlari 1989, s. 23) adli kitabinda soyle yazmistir; Zaten Turklerde kahramanlik kultu vardir...
Iclerinden bir kahraman ciktigini duyan Turkler, engin tarihlerinden gelen bir icgudu ile kendiliklerinden bu kahramanin etrafinda toplanirlar.Ingiliz tarihci Stanley Lane-Poole ise 1903 te yazdigi Turkey adli eserinde su degerlendirmeyi yapmistir:
Bazi kimseler var ki, Turklerin aslanlar gibi dovusen, ayni zamanda, durust, hikmet, basiret ve fazilet sahibi insanlar olduklarina parlak devrin tekrar geri gelecegine inaniyorlar. Turk halkinda bu cevher hala bol bol vardir. Fakat lideri nerede? Carlyle'in buyuk adami, bir milleti yuksek degere ve dogru yola getirebilen kahraman gelinceye kadar, Turkiyenin yeniden dogacagini hayal etmek temelsiz bir spekulasyondur.Yabanci bir gozlemcinin bu saptamasindan 20 yil sonra Turkler, Mustafa Kemal Pasanin liderliginde kendi bagimsiz cumhuriyetlerini kurmuslar ve cagdas uygarlik yarisina kendilerini hazirlayacak devrimlerini birbiri ardina inanilmaz bir hizla gerceklestirmislerdir.
ONU NICIN UNUTMUYORUZ?
Yakup Kadri Karaosmanoglu 1964 yilinda buyuk insani soyle anlatmistir:Buyuk insan odur ki, sevdiklerine karsi olunceye kadar vefalidir; sevmediklerine karsi da kalbi pas tutmasini bilmez. Sahsi, kucuk ihtiraslara ise asla yakasini kaptirmaz ve hicbir vakit insaniyetinin, icgudulerinin hukmu altina girmez. Her hareketine yalniz akil, insaf ve ruh asaleti rehberlik eder. Boylelerine eskiler `sage' yani bilge adini verirlerdi.LIDER VE KAHRAMANLARIFalih Rifki Atay, Cankaya adli unlu yapitina hayli ilginc bir karsilastirma ile baslamistir;... 1914te Osmanli Devletinin soz sahibinin Enver yerine Kemal oldugunu, 1919da Samsuna Kemal yerine Enverin ayak bastigini tasarlayiniz. Turk tarihinin gidisi baska turlu olurdu. Buyuk firsatlar dani sahislara bir milletin kaderini iyiye veya kotuye dogru degistirmek imkanini verebilir. Ataturk Iskender ile karsilastirilmasina tepki gostermistir. Mustafa Kemalin Selanik civarinda Iskenderin dogdugu yere yakin bir mahalde dunyaya geldigine isaret eden Ankaradaki Fransa Buyukelcisi Cahrles de Chambruna cevaben; Mukayese burada sona erer demisti ve devam etmisti; Iskender dunyayi fethetmisti. Ben boyle bir sey yapmadim. O dunyayi istila edeyim derken vatanini unutmustu. Ben vatanimi hic bir zaman unutmayacagim.Kendisini Napolyona benzeten bir konuguna da soyle demisti;O bir zalim ve gunahkardir. Zafer isareti icin kan dokulmez. Harp, ancak bir milletin varligi icin yapilirsa mesru olur (Sadi Irmak, Ataturk, Bir cagin acilisi, Istanbul, Inkilap Y. S18).
ATATURKCULUK NEDIR?
Yakup Kadri Karaosmanoglu Kemalizm baslikli makalesinde su degerlendirmeyi yapmistir;Ataturk misli gorulmemis bir askeri zaferle Turk vatani dusman istilasindan kurtulduktan sonra, Lozan Sulh Konferansindaki siyasi zaferle Turk milleti bagimsizligina kavustuktan sonra her seyi olmus bitmis telakki etmedi. Hemen yeni bir savasa, devrim savasina atildi. Oburunden kolay olmayan bu savasla elde etmek istedigi neydi? Turk milletini sosyal, ekonomik ve kulturel bakimdan cagdas medeniyet olculerine gore en ileri bir seviyeye eristirmek...
LIDERIN DUNYASI VE ETKISI
UNESCO Dunayda buyuk olarak kabul edilen sahsiyetlerin yildonumlerini bir anma vesilesi olarak ele alirken herkes icin 50. veya 100. yildonumleri olcu kabul edilmis iken istisnai olarak Ataturkun olumunun 25. yildonumunun butun memleketlerde anilmasi icin karar alinmistir. Bu kararin baslica sebebi, Ataturkun inkilap konularinin humaniter yonudur, toplumsal icerikli olmasidir. Cunku UNESCO siyasi ve askeri sahada sohret sahibi olan sahsiyetleri konusu disinda kabul etmektedir. Ancak kendi alani ile ilgili, yani bilim, kultur ve sanat bakimlarindan buyuk kabul edilen sahsiyetlerin yildonumlerini anmayi ve bu vesile ile onlarin basardiklari isleri uluslara tanitmayi hedef tutmaktadir. 1981 de dogumunun 100. yilinda ise UNESCO su karari kabul etmistir;• Mustafa Kemal mustesna bir devrimci olmustur.• Emperyalizm ve kolonyalizme karsi ilk kurtulus savasini veren onder olmustur.• Insanlar arasinda irk, dil, din, renk farki gozetmeksizin, isbirligi ve uyum devrinin yucelmesini hayati boyunca oven, dunya milletleri arasinda devamli baris ve halklar arasinda karsilikli anlayis fikrinin mumtaz oncusu olmustur.
ONARICI VE DONUSTURUCU
Dunyada cok insan Ataturk hayranidir, fakat asil olan onu ve onun yaptiklarini en cok Turklerin kutsadigidir. Tipki George Washington gibi Ataturk de, Savasta buyuk, barista buyuk ve yurttaslarinin kalbinde buyuk olandir. Psikiyatrist Prof. Vamik N. Volkan ve tarihci Norman Itzkowitz, Olumsuz Ataturk baslikli ortak yapitlarinda soyle bir degerlendirmede bulunmuslardir;Gorkemli benlige sahip liderler iki genel kategoriye ayrilabilirler. Bunlardan biri, kendi gorkemli benliginin tutarligini digerlerini kendi gozunde degersiz kilmak ve boylece kendini ustun hissetmek suretiyle saglamaya calisan yikici liderdir. Yikici gorkemli lider dikkate deger duzeyde bir tehlike olusturur. Tarih, bir grubu degersizlestirmeye yonelik asiri bir ihtiyacin sik sik o grubun tamamen yikimina ugratilmasina yol actigini gosterir. Yikici lider acisindan, degersiz kilinmis kisiler ya da gruplar, onun kendi bolunmesinin, degersiz kilinmis benliginin nesne imgelerinin hedefi haline gelirler ve yikici lider bu kisileri ya da gruplari baski altinda tutma veya imha etmek zorunlulugu hisseder. (Ornegin Hitler bir yikici liderdir.)Diger gorkemli lider tipi onarici lider tipidir ve Ataturk bu kategorinin temsilcisidir. Onarici lider, kendi degerli taraftarlarinin hayranligini kazanmak ister ve olabildigince yuksek duzeyde etkileyici bir destek kazanabilmek icin onlari yuceltmeye girisir. Taraftarlar (ornegin Ataturk icin Turkiye) ulkulestirilirler; boylece bunlarin zihinsel tasarimlari liderin gorkemli benligiyle ic ice gecer ve onun ruhsal dunyasini daha tutarli kilar.
ATATURKUN LIDERLIK VASIFLARI
1. Caliskan, Akilci ve Cesur Olmak; Felaket karsisinda sogukkanlilik, okumak ve calisma kudreti, bir insanla onun hakkinda bilgi edinmis olarak konusmak, yaptiklariyla ovunmekten ziyade yapacaklarini dusunmek, muvaffak olmak (Afet Inan Ataturkun bazi karakter ozelliklerini 1950 yilinda boyle izah etmistir.2. Vatanina ve Ulusuna Kandini Adamak; Kesinlikle bilmeliyiz ki iki parca halinda yasayan milletler zayiftir, hastadir (Ataturkun soylev ve demecleri). Mesuliyet yuku, her seyden, olumden de agirdir(Aktaran Selahattin Demirkan, Bir Milletin Yarattigi Lider: Mustafa Kemal Ataturk, Istanbul Belge Y. 1972, s. 597). Bir millet, bir cemiyete bir sef gokten inmez. Insanlar arasinda, en buyuk insan da bir muhitin, bir anin mahsuludur. Onu zincirleme hadiseler dogurmustur (Yakup Kadri Karaosmanoglu, ATATURK, İstanbul Birikim Y. S.143).3. Gucunu Ulustan ve Onun Temsilcisinden Almak; Memleket ve milletin kurtulusu ve saadeti icin calismaktan baska bir maksadim yoktur. Bu, insan icin kafi bir sevinc ve haz temin eder. . . Vatan mutlaka selamet bulacak, millet mutlaka mesut olacaktir. Cunku keni selametini kendi saadetini memleketin miletin saadet ve selameti icin feda edebilen vatan evlatlari coktur.4. Dogru Zamanda Dogru Karar Almak ve Uygulamak; Vizyon bir gelecek arayisidir. Mustafa Kemal oncelikleri acik secik kavrama yetenegine sahip, olaganustu bir orgutcuydu.5. Savasi ve Barisi Planlamak (Kriz Yonetimi); Ataturk hic bir konuyu rastlantilara birakmamis, savasta ve barista her seyi planlamak ve yonetmek cabasinda olmustur. Etkin lider, ittifaklar oludturur ve ekip kurar. Liderligi orgut capinda dagitarak, duvarlari, tabanlari ve tavanlari yok eder. Ekip olusturmak insanlari oyle bir sorumluluk duygusuyla donatir ki, gelisim ve donusum ivmesi yalnizca tepeden degil, butun orgutten kaynaklanir, etkin liderlik, yukaridan kontrol degil, insan gucunu ortaya cikarmaktir (Gordon R. Sullivan ve Michael V. Harper, Umut Bir Yontem Olamaz, s. 140). Halife olamk, padisah olmak kendisi icin kolay oldugu halde bunlara iltifat etmemsitir. Cumhuriyet ilanini aydin diye bilinen karamsar cevreler saskinlikla karsilamislardir (Ismet Inonu, Aziz Ataturk, Ankara Milli Egitim Bakanligi 1963, s. 5-6).6. Dusuncelerini Ulusla Paylasmak, Ulusu Dinlemek ve Populizmden Uzak Durmak; Liderlik icin acik bir amaca sahip olmak yeterli degildir. Bir lider, bu hedefini kendisini takip edenlere de iletebilmelidir (Andrew Mango, Ornek Yonetici ve Lider Atatrk, s. 221-222). Ataturkun onemli bir ozelligi de yasayisinin hicbir kisminin gizli kalmasini istememesidir. Acikca icer ve acikca her turlu eglencelere dalardi (Prof. Yusuf Hikmet Bayur, Ataturk Hayati ve Eseri, s.347).7. Saglam Bir Tarih Bilgisiyle Zamanin Onunde Kosmak; Efendiler, dis siyasetin en cok ilgili bulundugu ve dayandigi temel, devletin ic orgutudur. Dis siyaset, ic orgutle uyumlu olmak zorundadir. Batida ve Doguda, yaratilisi, kulturu ve ulkusu baska baska olan ve birbiriyle bagdasamayan topluluklari tek sinir icine almis bir devletin ic orgutu, elbette temelsiz ve curuk olur. Bu durumda dis siyaseti de koklu ve saglam olmaz. Boyle bir devletin, ic orgutu ozellikle milli olmaktan uzak oldugu gibi, siyasi yontemi de milli olamaz. Buna gore Osmanli Devletinin siyaseti milli degil; ancak, kisisel, bulanik ve kararsiz idi. (Kemal Ataturk, Nutuk, Cilt II, Ankara, TDTE Y. 1973, s. 435).8. Ekonomide Onculuk; Kilicla toprak alanlar, sapanla toprak isleyenlere yenilmek ve sonunda yerlerini onlara birakmak zorundadirlar... Kilic kullanan kol yorulur, er gec kilici kinina koyar ve kilic da kininda paslanir gider, ama sapan kullanan kol gun gectikce daha da guclenir, guclendikce de daha cok topragi alir ve isler (Andrew Mango, Ornek Yonetici ve Lider Ataturk, ss. 220-221).9. Orduyu Yurttaslarin Egitimi Surecine Katmak; 1928 Kasim ayinda baslatilan alfabe degisikliginin kendi basina pek cok guclukleri beraberinde getirdigi bir gercektir. Ataturk zorluklari goze almistir. Butun ulke bastanbasa buyuk bir dershaneye donusturulmustur. Lider, sehir sehir dolasmaktadir, okullarda, kahvelerde, meydanlarda kara tahtanin basinda yurttaslara yeni alfabeyi ogretmektedir. Millet Mektepleri projesi baslatilmistir. Askeri birlikler basta olmak uzere, butun resmi kurumlarda, yetiskinler icin yeni alfabeyi ogreten kurslar acilmistir (Hikmet Ozdemir, Bir Cumhuriyet Ogretmeni GU, IIBFD, Cilt 2, Sayi 2, Guz 2000, s. 39).10. Laik, Cumhuriyetci ve Katilimci Yonetimi Aramak; Ataturkun onunde dort tarihi gorev bulunuyor. Bunlar sirasiyla: yenilmis, silahlari alinmis bir orduyu zafere ulastirmak; son yuzyillarda hep alcalan ve can cekisen bir devletten milli sinirlar icinde tam bagimsiz bir vatan kurmak; bu vatani yabanci istilasindan kurtardiktan sonra hasta adamin yerine tumuyle yeni anlayisa gore, canli ve yasama kaabiliyetini haiz bir milli devlete donusturmek; ortacag adetlerini kaldirarak modern bir cemiyet binasi kurmak (Orgeneral Ali Fuat Erden, Mustafa Kemal Ataturk, Belleten Cilt 20, Sayi 80, Ekim 1956, ss 543-544.11. Gercekci ve Bilgiye Dayali Milliyetcilik (Milli Siyaset); Ne mutlu Turkum diyene sozunde anlamini bulan kulturel, iradi millet anlayisini ortaya koyan Ataturk, millet tanimini ve Turk milleti tanimini soyle yapmistir: "Millet, dil, kultur, ulku birligi ile birbirine bagli vatandaslarin olusturdugu siyasi ve sosyal topluluktur." Daha acik bir anlatiml;a, Ataturk, "Turkiye Cumhuriyetini kuran Turkiye halkina Turk Milleti denir," demistir. Lider, 17 Subat 1923 gunu Izmir iktisat kongresi acilisinda sunlari soylemistir: ... Dis politika, ic teskilat ve ic politikaya dayandirilmak mecburiyetindedir, yani ic teskilatin tahammul edemeyecegi genislikte olmamalidir. Yoksa hayali dis politikalar pesinde dolasanlar, dayanak noktalarini kaybederler. 12. Her Alanda Uygar Dunyada Yarismak (Milli Ulku); Ataturke gore cagdas uygarlik Bati uygarligidir, fakat bu batililarin veya hristiyanligin degil, butun insanligin ortak urunudur (Ismet Giritli, Ataturkculuk – Kemalizm Neden Demokratik ve Pragmatik bir Dusunce Sistemidir, s.46). Biz Bati uygarligini bir taklitcilik yapalim diye almiyoruz. Onda iyi oalrak gorduklerimizi, kendi bunyemize uygun buldugumuz icin, dunya uygarlik seviyesi icinde benimsiyoruz (Afet Inan, Ataturk Hakkinda Hatiralar ve Belgeler, Ankara Is BankasiY, 1999, s176). Lider, 29 ekim 1923 gunu Fransiz gazeteci Maurice Pernot'ya sunlari soylemis; ... su bilinsin ki biz ecnebilere karsi herhangi dusmanca bir his beslemedigimiz gibi onlarla dostca iliskide bulunmak arzusundayiz. Turkler, butun medeni milletlerin dostlaridir. Yabancilar memleketimize gelsinler, bize zarar vermemek, hurriyetlerimize muskulat cikarilmasina calismamak sartiyla burada daima husnu kabul goreceklerdir. Maksadimiz yeniden dostluk kurmak, bizi baska milletlere baglayan baglari guclendirmektir. Memleketler muhteliftor, fakat medeniyet birdir ve bir milletin terakkisi icin de yegane medeniyete istirak etmesi lazimdir.
Toplam 160 sayfa...ISBN 975-8571-17-6,
Baskent Universitesi – Ankara, 2006Baskent Universitesi Rektoru Prof. Dr. Mehmet Haberalin bu kitaba yazdigi onsozu :
ATATURK ILE TARIH BULUSMASI
Prof. Dr. Mehmet Haberal
Baskent Universitesi RektoruTarih ile tarihi yapan kahraman arasinda bir bulusma ani vardir. Bulusmanin yeri ve zamani, olaylar ve kosullarca, durumlar ve olgularca karmasik bir denklemle belirlenir. Kahraman, bu bulusma anini dusuncesi ve eylemiyle secer; tarihci, yildizin parladigi anlari yorumlarken; toplum ise bulusma sonuclarini yasayarak belirler.Tarih ile Sokrates yargiclarin onunde, inandigi gercegi olumu pahasina soyledigi anda bulustu. Diyojenle bulusmasi, insan deger ve erdemlerinin koltukla, parayla, san ve sohretle degistirildigi dunyada, deli denmesi pahasina gunes altinda fenerle insan aramasiyladir. Fatih ile, gemileri karadan yuruturken, imkansizi imkanli kilarken; Galileyle, bilimin kilise dogmalarindan daha ustun oldugunu, yakilma pahasina soylerken bulusmustu. Yolunun cikmazda oldugu anlarda, o zor rolu oynayacak ve kordugumlerini cozecek bir Iskenderi, yeri ve zamani geldiginde, insanlar arasindan secip cikarir tarih.Fazil Husunu Daglarcanin "Bir vakti vardi Mustafa Kemalin" siirindeki gibi, tarih onu en dramatik donemeclerde buldu. Canakkale savasindan hemen once, cephede etkin gorev alamk icin israr etmeseydi, imparatorlugun uzak bir surgun kosesinde unutulup gidecekti belki. Dahasi, yalnizca kagit uzerinde var oldugunu ataninca ogrendigi 19uncu tumeni kurmak icin gece gunduz calismasaydi, Canakkale direnisine bile katilamayacakti. Katilmasi da onemli olmayabilirdi; kendi savas plani yerine komutani Liman von Sandersin planini uygulamis olsaydi, askeriyle birlikte daha ilk carpismada dusmanca imha edilecekti. Her riski goze alarak uyguladigi plani da yetmezdi; askerine cesaret vermek icin en onde savasmasaydi. "Canakkale gecilmez" olmayacakti. Komuta merkezinin en kucuk bir yanlisive kararsiz tutumu bile savasin yonunu degistirebilirdi. Iste bu kosuldayken tarihi, "Ben size savasmayi degil yalnizca olmeyi emrediyorum" sozuyle yazdi.Canakkale gibi essiz bir zaferin kahramani oldugu halde, kiskanip yukselmesine engel olmak isteyenlere tenezzul etseydi; kisir siyasi cekismelerin ortasina savrulacak, cagdas Turkiyenin dogum tarihi olan "1919 Masyisin 19 undaSamsuna Ciktim" deme bahtiyarligina eremeyecekti. Padisahin, uzerindeki tum yetkileri hemen birakip bir valiye teslim olmasini emreden fermanina boyun egseydi, yolu baslamadan bitecekti. Kimsenin lutfuyla degil, savas meydaninda cani pahasina kazandigi o rutbeleri bir cirpida koparip atabilmisti. Gucunu, oturdugu koltuktan ya da sirtindaki apoletlerden degil, ulusuna inancindan ve ugrunda olmeye deger buldugu ulkesinden almaktaydi. Ulkesi dusmanlarca cignene halkin ona inanip onder olarak bagrina basmasi, dunyadaki her yetkinin ve her gucun ustundeydi.Once, dunyanin en uzun meydan savasi olan Sakarya, ardindan Dumlupinar; kuller arasinda dirilen Anadolu ve dusmani vatan topraklarindan kazircasina surdurulen savasta o nihai an... 26 Agustos 1922 nin safaginda, dusmanin kendisine en cok guvendigi anda, onu en guclu yerinden vuran "Taarruz" emrini vermeseydi, nihai zafer yasanamayacakti. Bu zafer olmasa, 28 Ekim 1923te arkadaslarina, kesin bir kararlilikla, "Yarin Cumhuriyeti ilan edecegiz" mujdesini veremeyecek, tarihimizin en buyuk devrimlerinden birini baslatamayacakti. Her birini ozenle tasarladigi, ulkemizin ortacagini kapatip yeni bir cag acan devrimleri yapamayacak, ulkemiz cagdas, uygarlik yoluna giremeyecekti. Padisahlik yerine Cumhuriyet, Halifelik yerine Laiklik, kisi ve zumre egemenligi yerine ulus egemenligi... Bunun simgesi Turke buyuk Millet Meclisi... Tam da haritalardan silinmek istenirken dunyanin en ozgun cumhuriyetlerinden ve demokrasilerinden biri, Turkiye Cumhuriyeti... Lozan diplomasi zaferi, ulusal ant Misak-i Milli, cagdas egitim sistemiyle ogretimin birlestirilmesi, Kanunu Esasi, laiklik, Medeni Kanun, cagdas giysi ve harf devrimi, kadin ve erkegin hak esitligi, kadinlara secme ve secilme hakki... Gec kaldigi ilerleme basamaklarini atlayarak cikan, amacina kararlilikla ulasan bagimsiz Turkiye...19 Mayis kendisiyle birlikte, yepyeni bir Turkiyenin dogum tarihiydi. Olumune yakin bir zamanda ortaya cikan Hatay sorunu ile "olecek" soylentilerini silmek istercesine, doktorlarin yasagini dinlemeden, Hatay sinirindaki askeri manevralari izlemeye gitti.Ataturkun basarisi, tum dunya mazlum uluslari icin direnisin, baris ve uygarlik dusunceleri ise ulkesinin ve insanligin yukselis yolu oldu. Onu elestirenler bile erdemlerini ve yeteneklerini teslim etmek sorunda kaldi. Birinci Mecliste kendisini bir pasa ile kiyaslayan bir mebusa verdigi yanit, Ataturk oznesinin kesin bir ifadesi olarak tarihe gecti: "Beni kimseyle mukayese etmeyiniz!""Medeniyet oyle kuvvetli bir atestir ki, ona bigane kalanlari yakar, mahveder" diyen Ataturk, uygarlik savasinda galip olmamiz icin "Cagin uygarlik cizgisine ulasmak, onu da asmak" hedefini ongormustu. Yaptiklarinin ilkesel benzerini, degisen kosullarda, ulke gencliginden ve biz yurttaslardan beklemesi, elbet kendisi icin degil, Turkiye Cumhuriyetinin ebedi yasami icindi. Asla kendisi icin bir sey beklemedi, soyle demisti bir konusmasinda: Herhangi bir sahsin, yasadikca memnun ve mesut olmasi icin lazim gelen sey, kendisi icin degil, kendisinden sonra gelenler icin calismaktir. Herkesin bir zevki vardir. Kimi bahce ile mesgul olmak, guzel cicek yetistirmek ister. Bazi insanlar da adam yetistirmekten hoslanir. Bahcesinde cicek yetistiren adam, cicekten bir sey bekler mi? Adam yetistiren adam da cicek yetistirenlerdeki hsilerle hareket etmelidir." (17 Mart 1937)Tarih, bugun de ayni cetin arayisini surdurmektedir. Giderek artan bir hizla, ulkelerin kiyasiya yarisina sahne olmaktadir dunya. Ataturkun dusunce ve erdemlerini, kisisel ozelliklerini ne denli derin vedakik bicimde anlarsak, ulke sorunlarimizi cozmekte o denli yetkin olacagimzi inancindayim.Sayin Prof. Dr. Hikmet Ozdemirin Ataturkun liderlik ozellikleriniiredleyen titiz calismasi bize Turkiey Cumhuriyetinin nasil bir degerler sistemi uzerine kuruldugunu da dusundurmektedir. Ataturkun liderlik ozellikleri ile insan ozelliklerinin birligini anlamamiz bakiminzdan butunluklu nir calismadir bu kitap. Sayin Ozdemiri kuluyor ve bu kitabin yayimlanmasindan mutluluk duyuyorum.
Prof. Dr. Mehmet HaberalBaskent Universitesi Rektoru
Lider, belirli bir amaca ulasmak icin ortak bir cabayi yoneten kisidir.
Dolayisiyla ornek bir lider ilk olarak dogru hedefi secen ve ikinci olarak da buna ulasmak icin en etkili yollari bularak uygulayan kisidir (Andrew Mango).
Liderlik ile yonetim arasinda onemli bir fark vardir: Yonetim, bir orgutun islemleriyle, bunlarin hatasiz ve etkin yurutulmesiyle ilgilidir; liderlik ise orgutun amaclariyla baglantilidir (Gordon R. Sullivan ve Michael V. Harper, Umut Bir Yontem Olamaz, Istanbul Boyner Y. 1997, s 63 ve 67).Liderlik bir kisilik konusu, itaatin saglanmasi, etki uygulama, belirli davranislar, bir ikna yontemi, bir guc iliskisi, amaclara ulasmada bir arac, etkilesimin bir sonucu, farklilastirilmis bir rol, butunun sekillendirilmesinin baslangici…
Bernard Bass.Goreve yonelik grup aktivitelerini yonetmek ve koordine etmek gorevinin verilmis oldugu birey veya isaret edilmis bir liderin yoklugunda soz konusu fonksiyonlarin yerine getirilmesinde oncelikli sorumlulugu tasiyan kisi (Fred E. Fiedler).Liderlik bir ozellikte cok iyi olmak degil, tum ozelliklerin toplaminda cok iyi olmak ve karizmasiyla bu ozellikleri kendine ozgu bir sekilde butunlestirmektir (Adnan Nur Baykal, Mustafa Kemal Ataturkun Liderlik Sirlari, Istanbul Sistem Yayinlari, Kasim 2000, s. xvii).Richard T. Morris ve Seman (The Problem of Leadership: An Interdisciplinary Approach, American Journal of Sociology 56, September 1950, s.151), liderlik kavraminin tanimlanmasinda kullanilan baslica ozellikleri soyle siralamislar:
1) Belli bir insan kalabilginin soz konusu olmasi
2) Liderin bu kalabaligi olusuran insanlar arasindaki iletisimi saglamasi veya kolaylastirmasi.
3) Bu kalabaliga bir amac veya amaclar gostermesi onlari bu amac dogrultusunda harekete gecmeye isteklendirmesi.
4) Bireylerin oznel cabalarini control etmesi, kalabaligi ve onun amaclarini simgelemesi.
5) Izlenen, engellerle karsilasildiginda danisilan, hakem olan, bagdastiran, baristiran bir kisi olmasi.Yusuf Hikmet Bayur, deha ve dahilik acisindan incelediginde soyle der;
a) Dogustan olaganustu isler gormek ve eserler yaratmak kabiliyetinde olmak, yani olaganustu yaratici bir dimag tasimak.
b) Herkesten cok once anlamak ve gormek, sezmek, kavramak, duymak ve duygulanmak.
c) Anlasilmasi ve anlatilmasi imkansiz olan dogustan buyukluk ve ululuk.
d) Insanligin gelismesi sirasinda ulasabilecegi en yuksek zirveleri group gostermek ve toplulugu oraya goturecek olaganustu yaradilista olmak.
e) Bazilarina gore uzun bir sabir.Mehmet Altay Koymen, Ataturkun Buyuklugu (Ataturk Haftasi Armagani, 10 Kasim 1989, Ankara Genelkurmay ATASE Yayinlari 1989, s. 23) adli kitabinda soyle yazmistir; Zaten Turklerde kahramanlik kultu vardir...
Iclerinden bir kahraman ciktigini duyan Turkler, engin tarihlerinden gelen bir icgudu ile kendiliklerinden bu kahramanin etrafinda toplanirlar.Ingiliz tarihci Stanley Lane-Poole ise 1903 te yazdigi Turkey adli eserinde su degerlendirmeyi yapmistir:
Bazi kimseler var ki, Turklerin aslanlar gibi dovusen, ayni zamanda, durust, hikmet, basiret ve fazilet sahibi insanlar olduklarina parlak devrin tekrar geri gelecegine inaniyorlar. Turk halkinda bu cevher hala bol bol vardir. Fakat lideri nerede? Carlyle'in buyuk adami, bir milleti yuksek degere ve dogru yola getirebilen kahraman gelinceye kadar, Turkiyenin yeniden dogacagini hayal etmek temelsiz bir spekulasyondur.Yabanci bir gozlemcinin bu saptamasindan 20 yil sonra Turkler, Mustafa Kemal Pasanin liderliginde kendi bagimsiz cumhuriyetlerini kurmuslar ve cagdas uygarlik yarisina kendilerini hazirlayacak devrimlerini birbiri ardina inanilmaz bir hizla gerceklestirmislerdir.
ONU NICIN UNUTMUYORUZ?
Yakup Kadri Karaosmanoglu 1964 yilinda buyuk insani soyle anlatmistir:Buyuk insan odur ki, sevdiklerine karsi olunceye kadar vefalidir; sevmediklerine karsi da kalbi pas tutmasini bilmez. Sahsi, kucuk ihtiraslara ise asla yakasini kaptirmaz ve hicbir vakit insaniyetinin, icgudulerinin hukmu altina girmez. Her hareketine yalniz akil, insaf ve ruh asaleti rehberlik eder. Boylelerine eskiler `sage' yani bilge adini verirlerdi.LIDER VE KAHRAMANLARIFalih Rifki Atay, Cankaya adli unlu yapitina hayli ilginc bir karsilastirma ile baslamistir;... 1914te Osmanli Devletinin soz sahibinin Enver yerine Kemal oldugunu, 1919da Samsuna Kemal yerine Enverin ayak bastigini tasarlayiniz. Turk tarihinin gidisi baska turlu olurdu. Buyuk firsatlar dani sahislara bir milletin kaderini iyiye veya kotuye dogru degistirmek imkanini verebilir. Ataturk Iskender ile karsilastirilmasina tepki gostermistir. Mustafa Kemalin Selanik civarinda Iskenderin dogdugu yere yakin bir mahalde dunyaya geldigine isaret eden Ankaradaki Fransa Buyukelcisi Cahrles de Chambruna cevaben; Mukayese burada sona erer demisti ve devam etmisti; Iskender dunyayi fethetmisti. Ben boyle bir sey yapmadim. O dunyayi istila edeyim derken vatanini unutmustu. Ben vatanimi hic bir zaman unutmayacagim.Kendisini Napolyona benzeten bir konuguna da soyle demisti;O bir zalim ve gunahkardir. Zafer isareti icin kan dokulmez. Harp, ancak bir milletin varligi icin yapilirsa mesru olur (Sadi Irmak, Ataturk, Bir cagin acilisi, Istanbul, Inkilap Y. S18).
ATATURKCULUK NEDIR?
Yakup Kadri Karaosmanoglu Kemalizm baslikli makalesinde su degerlendirmeyi yapmistir;Ataturk misli gorulmemis bir askeri zaferle Turk vatani dusman istilasindan kurtulduktan sonra, Lozan Sulh Konferansindaki siyasi zaferle Turk milleti bagimsizligina kavustuktan sonra her seyi olmus bitmis telakki etmedi. Hemen yeni bir savasa, devrim savasina atildi. Oburunden kolay olmayan bu savasla elde etmek istedigi neydi? Turk milletini sosyal, ekonomik ve kulturel bakimdan cagdas medeniyet olculerine gore en ileri bir seviyeye eristirmek...
LIDERIN DUNYASI VE ETKISI
UNESCO Dunayda buyuk olarak kabul edilen sahsiyetlerin yildonumlerini bir anma vesilesi olarak ele alirken herkes icin 50. veya 100. yildonumleri olcu kabul edilmis iken istisnai olarak Ataturkun olumunun 25. yildonumunun butun memleketlerde anilmasi icin karar alinmistir. Bu kararin baslica sebebi, Ataturkun inkilap konularinin humaniter yonudur, toplumsal icerikli olmasidir. Cunku UNESCO siyasi ve askeri sahada sohret sahibi olan sahsiyetleri konusu disinda kabul etmektedir. Ancak kendi alani ile ilgili, yani bilim, kultur ve sanat bakimlarindan buyuk kabul edilen sahsiyetlerin yildonumlerini anmayi ve bu vesile ile onlarin basardiklari isleri uluslara tanitmayi hedef tutmaktadir. 1981 de dogumunun 100. yilinda ise UNESCO su karari kabul etmistir;• Mustafa Kemal mustesna bir devrimci olmustur.• Emperyalizm ve kolonyalizme karsi ilk kurtulus savasini veren onder olmustur.• Insanlar arasinda irk, dil, din, renk farki gozetmeksizin, isbirligi ve uyum devrinin yucelmesini hayati boyunca oven, dunya milletleri arasinda devamli baris ve halklar arasinda karsilikli anlayis fikrinin mumtaz oncusu olmustur.
ONARICI VE DONUSTURUCU
Dunyada cok insan Ataturk hayranidir, fakat asil olan onu ve onun yaptiklarini en cok Turklerin kutsadigidir. Tipki George Washington gibi Ataturk de, Savasta buyuk, barista buyuk ve yurttaslarinin kalbinde buyuk olandir. Psikiyatrist Prof. Vamik N. Volkan ve tarihci Norman Itzkowitz, Olumsuz Ataturk baslikli ortak yapitlarinda soyle bir degerlendirmede bulunmuslardir;Gorkemli benlige sahip liderler iki genel kategoriye ayrilabilirler. Bunlardan biri, kendi gorkemli benliginin tutarligini digerlerini kendi gozunde degersiz kilmak ve boylece kendini ustun hissetmek suretiyle saglamaya calisan yikici liderdir. Yikici gorkemli lider dikkate deger duzeyde bir tehlike olusturur. Tarih, bir grubu degersizlestirmeye yonelik asiri bir ihtiyacin sik sik o grubun tamamen yikimina ugratilmasina yol actigini gosterir. Yikici lider acisindan, degersiz kilinmis kisiler ya da gruplar, onun kendi bolunmesinin, degersiz kilinmis benliginin nesne imgelerinin hedefi haline gelirler ve yikici lider bu kisileri ya da gruplari baski altinda tutma veya imha etmek zorunlulugu hisseder. (Ornegin Hitler bir yikici liderdir.)Diger gorkemli lider tipi onarici lider tipidir ve Ataturk bu kategorinin temsilcisidir. Onarici lider, kendi degerli taraftarlarinin hayranligini kazanmak ister ve olabildigince yuksek duzeyde etkileyici bir destek kazanabilmek icin onlari yuceltmeye girisir. Taraftarlar (ornegin Ataturk icin Turkiye) ulkulestirilirler; boylece bunlarin zihinsel tasarimlari liderin gorkemli benligiyle ic ice gecer ve onun ruhsal dunyasini daha tutarli kilar.
ATATURKUN LIDERLIK VASIFLARI
1. Caliskan, Akilci ve Cesur Olmak; Felaket karsisinda sogukkanlilik, okumak ve calisma kudreti, bir insanla onun hakkinda bilgi edinmis olarak konusmak, yaptiklariyla ovunmekten ziyade yapacaklarini dusunmek, muvaffak olmak (Afet Inan Ataturkun bazi karakter ozelliklerini 1950 yilinda boyle izah etmistir.2. Vatanina ve Ulusuna Kandini Adamak; Kesinlikle bilmeliyiz ki iki parca halinda yasayan milletler zayiftir, hastadir (Ataturkun soylev ve demecleri). Mesuliyet yuku, her seyden, olumden de agirdir(Aktaran Selahattin Demirkan, Bir Milletin Yarattigi Lider: Mustafa Kemal Ataturk, Istanbul Belge Y. 1972, s. 597). Bir millet, bir cemiyete bir sef gokten inmez. Insanlar arasinda, en buyuk insan da bir muhitin, bir anin mahsuludur. Onu zincirleme hadiseler dogurmustur (Yakup Kadri Karaosmanoglu, ATATURK, İstanbul Birikim Y. S.143).3. Gucunu Ulustan ve Onun Temsilcisinden Almak; Memleket ve milletin kurtulusu ve saadeti icin calismaktan baska bir maksadim yoktur. Bu, insan icin kafi bir sevinc ve haz temin eder. . . Vatan mutlaka selamet bulacak, millet mutlaka mesut olacaktir. Cunku keni selametini kendi saadetini memleketin miletin saadet ve selameti icin feda edebilen vatan evlatlari coktur.4. Dogru Zamanda Dogru Karar Almak ve Uygulamak; Vizyon bir gelecek arayisidir. Mustafa Kemal oncelikleri acik secik kavrama yetenegine sahip, olaganustu bir orgutcuydu.5. Savasi ve Barisi Planlamak (Kriz Yonetimi); Ataturk hic bir konuyu rastlantilara birakmamis, savasta ve barista her seyi planlamak ve yonetmek cabasinda olmustur. Etkin lider, ittifaklar oludturur ve ekip kurar. Liderligi orgut capinda dagitarak, duvarlari, tabanlari ve tavanlari yok eder. Ekip olusturmak insanlari oyle bir sorumluluk duygusuyla donatir ki, gelisim ve donusum ivmesi yalnizca tepeden degil, butun orgutten kaynaklanir, etkin liderlik, yukaridan kontrol degil, insan gucunu ortaya cikarmaktir (Gordon R. Sullivan ve Michael V. Harper, Umut Bir Yontem Olamaz, s. 140). Halife olamk, padisah olmak kendisi icin kolay oldugu halde bunlara iltifat etmemsitir. Cumhuriyet ilanini aydin diye bilinen karamsar cevreler saskinlikla karsilamislardir (Ismet Inonu, Aziz Ataturk, Ankara Milli Egitim Bakanligi 1963, s. 5-6).6. Dusuncelerini Ulusla Paylasmak, Ulusu Dinlemek ve Populizmden Uzak Durmak; Liderlik icin acik bir amaca sahip olmak yeterli degildir. Bir lider, bu hedefini kendisini takip edenlere de iletebilmelidir (Andrew Mango, Ornek Yonetici ve Lider Atatrk, s. 221-222). Ataturkun onemli bir ozelligi de yasayisinin hicbir kisminin gizli kalmasini istememesidir. Acikca icer ve acikca her turlu eglencelere dalardi (Prof. Yusuf Hikmet Bayur, Ataturk Hayati ve Eseri, s.347).7. Saglam Bir Tarih Bilgisiyle Zamanin Onunde Kosmak; Efendiler, dis siyasetin en cok ilgili bulundugu ve dayandigi temel, devletin ic orgutudur. Dis siyaset, ic orgutle uyumlu olmak zorundadir. Batida ve Doguda, yaratilisi, kulturu ve ulkusu baska baska olan ve birbiriyle bagdasamayan topluluklari tek sinir icine almis bir devletin ic orgutu, elbette temelsiz ve curuk olur. Bu durumda dis siyaseti de koklu ve saglam olmaz. Boyle bir devletin, ic orgutu ozellikle milli olmaktan uzak oldugu gibi, siyasi yontemi de milli olamaz. Buna gore Osmanli Devletinin siyaseti milli degil; ancak, kisisel, bulanik ve kararsiz idi. (Kemal Ataturk, Nutuk, Cilt II, Ankara, TDTE Y. 1973, s. 435).8. Ekonomide Onculuk; Kilicla toprak alanlar, sapanla toprak isleyenlere yenilmek ve sonunda yerlerini onlara birakmak zorundadirlar... Kilic kullanan kol yorulur, er gec kilici kinina koyar ve kilic da kininda paslanir gider, ama sapan kullanan kol gun gectikce daha da guclenir, guclendikce de daha cok topragi alir ve isler (Andrew Mango, Ornek Yonetici ve Lider Ataturk, ss. 220-221).9. Orduyu Yurttaslarin Egitimi Surecine Katmak; 1928 Kasim ayinda baslatilan alfabe degisikliginin kendi basina pek cok guclukleri beraberinde getirdigi bir gercektir. Ataturk zorluklari goze almistir. Butun ulke bastanbasa buyuk bir dershaneye donusturulmustur. Lider, sehir sehir dolasmaktadir, okullarda, kahvelerde, meydanlarda kara tahtanin basinda yurttaslara yeni alfabeyi ogretmektedir. Millet Mektepleri projesi baslatilmistir. Askeri birlikler basta olmak uzere, butun resmi kurumlarda, yetiskinler icin yeni alfabeyi ogreten kurslar acilmistir (Hikmet Ozdemir, Bir Cumhuriyet Ogretmeni GU, IIBFD, Cilt 2, Sayi 2, Guz 2000, s. 39).10. Laik, Cumhuriyetci ve Katilimci Yonetimi Aramak; Ataturkun onunde dort tarihi gorev bulunuyor. Bunlar sirasiyla: yenilmis, silahlari alinmis bir orduyu zafere ulastirmak; son yuzyillarda hep alcalan ve can cekisen bir devletten milli sinirlar icinde tam bagimsiz bir vatan kurmak; bu vatani yabanci istilasindan kurtardiktan sonra hasta adamin yerine tumuyle yeni anlayisa gore, canli ve yasama kaabiliyetini haiz bir milli devlete donusturmek; ortacag adetlerini kaldirarak modern bir cemiyet binasi kurmak (Orgeneral Ali Fuat Erden, Mustafa Kemal Ataturk, Belleten Cilt 20, Sayi 80, Ekim 1956, ss 543-544.11. Gercekci ve Bilgiye Dayali Milliyetcilik (Milli Siyaset); Ne mutlu Turkum diyene sozunde anlamini bulan kulturel, iradi millet anlayisini ortaya koyan Ataturk, millet tanimini ve Turk milleti tanimini soyle yapmistir: "Millet, dil, kultur, ulku birligi ile birbirine bagli vatandaslarin olusturdugu siyasi ve sosyal topluluktur." Daha acik bir anlatiml;a, Ataturk, "Turkiye Cumhuriyetini kuran Turkiye halkina Turk Milleti denir," demistir. Lider, 17 Subat 1923 gunu Izmir iktisat kongresi acilisinda sunlari soylemistir: ... Dis politika, ic teskilat ve ic politikaya dayandirilmak mecburiyetindedir, yani ic teskilatin tahammul edemeyecegi genislikte olmamalidir. Yoksa hayali dis politikalar pesinde dolasanlar, dayanak noktalarini kaybederler. 12. Her Alanda Uygar Dunyada Yarismak (Milli Ulku); Ataturke gore cagdas uygarlik Bati uygarligidir, fakat bu batililarin veya hristiyanligin degil, butun insanligin ortak urunudur (Ismet Giritli, Ataturkculuk – Kemalizm Neden Demokratik ve Pragmatik bir Dusunce Sistemidir, s.46). Biz Bati uygarligini bir taklitcilik yapalim diye almiyoruz. Onda iyi oalrak gorduklerimizi, kendi bunyemize uygun buldugumuz icin, dunya uygarlik seviyesi icinde benimsiyoruz (Afet Inan, Ataturk Hakkinda Hatiralar ve Belgeler, Ankara Is BankasiY, 1999, s176). Lider, 29 ekim 1923 gunu Fransiz gazeteci Maurice Pernot'ya sunlari soylemis; ... su bilinsin ki biz ecnebilere karsi herhangi dusmanca bir his beslemedigimiz gibi onlarla dostca iliskide bulunmak arzusundayiz. Turkler, butun medeni milletlerin dostlaridir. Yabancilar memleketimize gelsinler, bize zarar vermemek, hurriyetlerimize muskulat cikarilmasina calismamak sartiyla burada daima husnu kabul goreceklerdir. Maksadimiz yeniden dostluk kurmak, bizi baska milletlere baglayan baglari guclendirmektir. Memleketler muhteliftor, fakat medeniyet birdir ve bir milletin terakkisi icin de yegane medeniyete istirak etmesi lazimdir.
Toplam 160 sayfa...ISBN 975-8571-17-6,
Baskent Universitesi – Ankara, 2006Baskent Universitesi Rektoru Prof. Dr. Mehmet Haberalin bu kitaba yazdigi onsozu :
ATATURK ILE TARIH BULUSMASI
Prof. Dr. Mehmet Haberal
Baskent Universitesi RektoruTarih ile tarihi yapan kahraman arasinda bir bulusma ani vardir. Bulusmanin yeri ve zamani, olaylar ve kosullarca, durumlar ve olgularca karmasik bir denklemle belirlenir. Kahraman, bu bulusma anini dusuncesi ve eylemiyle secer; tarihci, yildizin parladigi anlari yorumlarken; toplum ise bulusma sonuclarini yasayarak belirler.Tarih ile Sokrates yargiclarin onunde, inandigi gercegi olumu pahasina soyledigi anda bulustu. Diyojenle bulusmasi, insan deger ve erdemlerinin koltukla, parayla, san ve sohretle degistirildigi dunyada, deli denmesi pahasina gunes altinda fenerle insan aramasiyladir. Fatih ile, gemileri karadan yuruturken, imkansizi imkanli kilarken; Galileyle, bilimin kilise dogmalarindan daha ustun oldugunu, yakilma pahasina soylerken bulusmustu. Yolunun cikmazda oldugu anlarda, o zor rolu oynayacak ve kordugumlerini cozecek bir Iskenderi, yeri ve zamani geldiginde, insanlar arasindan secip cikarir tarih.Fazil Husunu Daglarcanin "Bir vakti vardi Mustafa Kemalin" siirindeki gibi, tarih onu en dramatik donemeclerde buldu. Canakkale savasindan hemen once, cephede etkin gorev alamk icin israr etmeseydi, imparatorlugun uzak bir surgun kosesinde unutulup gidecekti belki. Dahasi, yalnizca kagit uzerinde var oldugunu ataninca ogrendigi 19uncu tumeni kurmak icin gece gunduz calismasaydi, Canakkale direnisine bile katilamayacakti. Katilmasi da onemli olmayabilirdi; kendi savas plani yerine komutani Liman von Sandersin planini uygulamis olsaydi, askeriyle birlikte daha ilk carpismada dusmanca imha edilecekti. Her riski goze alarak uyguladigi plani da yetmezdi; askerine cesaret vermek icin en onde savasmasaydi. "Canakkale gecilmez" olmayacakti. Komuta merkezinin en kucuk bir yanlisive kararsiz tutumu bile savasin yonunu degistirebilirdi. Iste bu kosuldayken tarihi, "Ben size savasmayi degil yalnizca olmeyi emrediyorum" sozuyle yazdi.Canakkale gibi essiz bir zaferin kahramani oldugu halde, kiskanip yukselmesine engel olmak isteyenlere tenezzul etseydi; kisir siyasi cekismelerin ortasina savrulacak, cagdas Turkiyenin dogum tarihi olan "1919 Masyisin 19 undaSamsuna Ciktim" deme bahtiyarligina eremeyecekti. Padisahin, uzerindeki tum yetkileri hemen birakip bir valiye teslim olmasini emreden fermanina boyun egseydi, yolu baslamadan bitecekti. Kimsenin lutfuyla degil, savas meydaninda cani pahasina kazandigi o rutbeleri bir cirpida koparip atabilmisti. Gucunu, oturdugu koltuktan ya da sirtindaki apoletlerden degil, ulusuna inancindan ve ugrunda olmeye deger buldugu ulkesinden almaktaydi. Ulkesi dusmanlarca cignene halkin ona inanip onder olarak bagrina basmasi, dunyadaki her yetkinin ve her gucun ustundeydi.Once, dunyanin en uzun meydan savasi olan Sakarya, ardindan Dumlupinar; kuller arasinda dirilen Anadolu ve dusmani vatan topraklarindan kazircasina surdurulen savasta o nihai an... 26 Agustos 1922 nin safaginda, dusmanin kendisine en cok guvendigi anda, onu en guclu yerinden vuran "Taarruz" emrini vermeseydi, nihai zafer yasanamayacakti. Bu zafer olmasa, 28 Ekim 1923te arkadaslarina, kesin bir kararlilikla, "Yarin Cumhuriyeti ilan edecegiz" mujdesini veremeyecek, tarihimizin en buyuk devrimlerinden birini baslatamayacakti. Her birini ozenle tasarladigi, ulkemizin ortacagini kapatip yeni bir cag acan devrimleri yapamayacak, ulkemiz cagdas, uygarlik yoluna giremeyecekti. Padisahlik yerine Cumhuriyet, Halifelik yerine Laiklik, kisi ve zumre egemenligi yerine ulus egemenligi... Bunun simgesi Turke buyuk Millet Meclisi... Tam da haritalardan silinmek istenirken dunyanin en ozgun cumhuriyetlerinden ve demokrasilerinden biri, Turkiye Cumhuriyeti... Lozan diplomasi zaferi, ulusal ant Misak-i Milli, cagdas egitim sistemiyle ogretimin birlestirilmesi, Kanunu Esasi, laiklik, Medeni Kanun, cagdas giysi ve harf devrimi, kadin ve erkegin hak esitligi, kadinlara secme ve secilme hakki... Gec kaldigi ilerleme basamaklarini atlayarak cikan, amacina kararlilikla ulasan bagimsiz Turkiye...19 Mayis kendisiyle birlikte, yepyeni bir Turkiyenin dogum tarihiydi. Olumune yakin bir zamanda ortaya cikan Hatay sorunu ile "olecek" soylentilerini silmek istercesine, doktorlarin yasagini dinlemeden, Hatay sinirindaki askeri manevralari izlemeye gitti.Ataturkun basarisi, tum dunya mazlum uluslari icin direnisin, baris ve uygarlik dusunceleri ise ulkesinin ve insanligin yukselis yolu oldu. Onu elestirenler bile erdemlerini ve yeteneklerini teslim etmek sorunda kaldi. Birinci Mecliste kendisini bir pasa ile kiyaslayan bir mebusa verdigi yanit, Ataturk oznesinin kesin bir ifadesi olarak tarihe gecti: "Beni kimseyle mukayese etmeyiniz!""Medeniyet oyle kuvvetli bir atestir ki, ona bigane kalanlari yakar, mahveder" diyen Ataturk, uygarlik savasinda galip olmamiz icin "Cagin uygarlik cizgisine ulasmak, onu da asmak" hedefini ongormustu. Yaptiklarinin ilkesel benzerini, degisen kosullarda, ulke gencliginden ve biz yurttaslardan beklemesi, elbet kendisi icin degil, Turkiye Cumhuriyetinin ebedi yasami icindi. Asla kendisi icin bir sey beklemedi, soyle demisti bir konusmasinda: Herhangi bir sahsin, yasadikca memnun ve mesut olmasi icin lazim gelen sey, kendisi icin degil, kendisinden sonra gelenler icin calismaktir. Herkesin bir zevki vardir. Kimi bahce ile mesgul olmak, guzel cicek yetistirmek ister. Bazi insanlar da adam yetistirmekten hoslanir. Bahcesinde cicek yetistiren adam, cicekten bir sey bekler mi? Adam yetistiren adam da cicek yetistirenlerdeki hsilerle hareket etmelidir." (17 Mart 1937)Tarih, bugun de ayni cetin arayisini surdurmektedir. Giderek artan bir hizla, ulkelerin kiyasiya yarisina sahne olmaktadir dunya. Ataturkun dusunce ve erdemlerini, kisisel ozelliklerini ne denli derin vedakik bicimde anlarsak, ulke sorunlarimizi cozmekte o denli yetkin olacagimzi inancindayim.Sayin Prof. Dr. Hikmet Ozdemirin Ataturkun liderlik ozellikleriniiredleyen titiz calismasi bize Turkiey Cumhuriyetinin nasil bir degerler sistemi uzerine kuruldugunu da dusundurmektedir. Ataturkun liderlik ozellikleri ile insan ozelliklerinin birligini anlamamiz bakiminzdan butunluklu nir calismadir bu kitap. Sayin Ozdemiri kuluyor ve bu kitabin yayimlanmasindan mutluluk duyuyorum.
Prof. Dr. Mehmet HaberalBaskent Universitesi Rektoru
Süregelen Türban Kavgası ve Koy Enstituleri
Turkiye'de 'Turban' sorunu neden yaratildii? amac nedir?
Prof. Dr. Coşkun ÖZDEMİR
Bir hazin tabloya ve bir büyük çatışmaya tanık oluyoruz. Ağlayan, haykıran, sinir krizleri geçiren türbanlı, günahsız kızlarımız. Politikacılardan gerginliği, kutuplaşmayı tırmandıran karşılıklı atışma ve suçlamalar.
İktidarın Anayasa Mahkemesi kararlarını geçersiz kılma girişimleri. ...Bütün bunların sorumlusu Türkiye’yi 60 yılı aşan bir süreden beri sorumsuzca, akılsızca, bilinçsizce yöneterek yıllar içinde büyük çıkmazlara, çatışmalara ve askeri darbelere sürükleyen politikacılardır. 1945’te büyük insan, büyük eğitimci Hasan Âli Yücel’i devirerek başladılar.
Köy ağalarını milletvekili yapıp, Köy Enstitülerini kapattılar. Bir aydınlanma odağı oluşturan Halkevlerini yok ettiler. Vatan Cephesi adlı bir utanmazlıkla halkı ikiye böldüler.
Dinimizin güzelim kuralları yerine emperyalizmin güdümünde ılımlı İslam adı altında bir sapkınlığı benimseyerek rejimin altını oymuşlar, insanlarımızın inançlarını sömüren din tüccarları yaratmışlardır.
Yüzlerce yıldır geleneklerimiz arasında yer alan başörtüsü yerine türbanı topluma şırınga etmişler ve halk arasında yapay bir bölünmeyi ve çatışmayı körüklemişlerdir.
Bugün saçının telini göstermemek ve onları türban altında saklamak için savaş veren, acı çeken genç kızlarımız yüreğimi daraltıyor. Türbanı icat eden din istismarcısı politikacılardır.
Cumhuriyetin 85’inci yılında halkımızın ortalama 4 yıl eğitim görmüş olması toplum adına ve hepimiz adına utanç verici bir gerçekliktir. Hazin ve acıklı bir ülke gerçeği. Nedense bunun hemen hiç sözü edilmiyor. Oysa Türkiye’nin önde gelen sorunu sayılması gerekir.
Düşünün ki, dünya tarihinin en önde gelen asker ve devlet adamı yüce Atatürk’ü anlamayan, algılayamayan kuşaklar yetişmiştir bu ülkede.
Ne hazindir ki, bunun yanı sıra bir de büyük devrimciyi, cumhuriyet ilkelerini küçümseyen, karalayan bir uçuk entel takımı.Bugünkü iktidar ardındaki oyunu aldığı 16 milyonluk halktan ve milli egemenlikten sıkça söz ediyor. Aslında bu 60 yılı aşan bir süreden beri ihanete uğramış, eğitimden, bilimsel düşünceden, aydınlanmadan kasıtlı bir şekilde uzak bırakılmış bir halktır.
İktidar yandaşı ve Başbakan’ın uçağında yer alan yazarlar bugün büyük bir cüretkârlıkla Anayasa Mahkemesi kararının ardından halkı isyana teşvik etmekte ve “Artık kimsenin hukuka riayet etmesini bekleyemezseniz” demektedirler.
Türkiye’nin yurtseverleri, Türkiye’nin beyni bunları çok iyi anlıyor.
Eğer Köy Enstitüleri ve Halkevleri haince yıkılmasa ve öğretim birliğine dayanan eğitim seferberliğinin önü kesilmese ve Kuran kursları ile imam hatip okulları ve tarikatlarla insanlarımızın zihinleri bulandırılmasa ve dogmalara, hurafelere mahkûm edilmeseydi, bugünkü huzursuzlukların hiçbirini yaşamayacaktık.
Keşke bunları halkımıza anlatabilsek, onları bilinçlendirebilseydik.
Türkiye’yi yönetenler ülkeye tarif edilmez kötülükler yaptılar. Tarih bunu böyle kaydedecektir.
Not: Humeyni sevdalısı Atatürk sevmez manda tercihli türbanlı kızlarımız sözünü ettığım ihanetin yadsınamaz belgeleridirler.
Kaynak: Enis Akdağ -BG
Prof. Dr. Coşkun ÖZDEMİR
Bir hazin tabloya ve bir büyük çatışmaya tanık oluyoruz. Ağlayan, haykıran, sinir krizleri geçiren türbanlı, günahsız kızlarımız. Politikacılardan gerginliği, kutuplaşmayı tırmandıran karşılıklı atışma ve suçlamalar.
İktidarın Anayasa Mahkemesi kararlarını geçersiz kılma girişimleri. ...Bütün bunların sorumlusu Türkiye’yi 60 yılı aşan bir süreden beri sorumsuzca, akılsızca, bilinçsizce yöneterek yıllar içinde büyük çıkmazlara, çatışmalara ve askeri darbelere sürükleyen politikacılardır. 1945’te büyük insan, büyük eğitimci Hasan Âli Yücel’i devirerek başladılar.
Köy ağalarını milletvekili yapıp, Köy Enstitülerini kapattılar. Bir aydınlanma odağı oluşturan Halkevlerini yok ettiler. Vatan Cephesi adlı bir utanmazlıkla halkı ikiye böldüler.
Dinimizin güzelim kuralları yerine emperyalizmin güdümünde ılımlı İslam adı altında bir sapkınlığı benimseyerek rejimin altını oymuşlar, insanlarımızın inançlarını sömüren din tüccarları yaratmışlardır.
Yüzlerce yıldır geleneklerimiz arasında yer alan başörtüsü yerine türbanı topluma şırınga etmişler ve halk arasında yapay bir bölünmeyi ve çatışmayı körüklemişlerdir.
Bugün saçının telini göstermemek ve onları türban altında saklamak için savaş veren, acı çeken genç kızlarımız yüreğimi daraltıyor. Türbanı icat eden din istismarcısı politikacılardır.
Cumhuriyetin 85’inci yılında halkımızın ortalama 4 yıl eğitim görmüş olması toplum adına ve hepimiz adına utanç verici bir gerçekliktir. Hazin ve acıklı bir ülke gerçeği. Nedense bunun hemen hiç sözü edilmiyor. Oysa Türkiye’nin önde gelen sorunu sayılması gerekir.
Düşünün ki, dünya tarihinin en önde gelen asker ve devlet adamı yüce Atatürk’ü anlamayan, algılayamayan kuşaklar yetişmiştir bu ülkede.
Ne hazindir ki, bunun yanı sıra bir de büyük devrimciyi, cumhuriyet ilkelerini küçümseyen, karalayan bir uçuk entel takımı.Bugünkü iktidar ardındaki oyunu aldığı 16 milyonluk halktan ve milli egemenlikten sıkça söz ediyor. Aslında bu 60 yılı aşan bir süreden beri ihanete uğramış, eğitimden, bilimsel düşünceden, aydınlanmadan kasıtlı bir şekilde uzak bırakılmış bir halktır.
İktidar yandaşı ve Başbakan’ın uçağında yer alan yazarlar bugün büyük bir cüretkârlıkla Anayasa Mahkemesi kararının ardından halkı isyana teşvik etmekte ve “Artık kimsenin hukuka riayet etmesini bekleyemezseniz” demektedirler.
Türkiye’nin yurtseverleri, Türkiye’nin beyni bunları çok iyi anlıyor.
Eğer Köy Enstitüleri ve Halkevleri haince yıkılmasa ve öğretim birliğine dayanan eğitim seferberliğinin önü kesilmese ve Kuran kursları ile imam hatip okulları ve tarikatlarla insanlarımızın zihinleri bulandırılmasa ve dogmalara, hurafelere mahkûm edilmeseydi, bugünkü huzursuzlukların hiçbirini yaşamayacaktık.
Keşke bunları halkımıza anlatabilsek, onları bilinçlendirebilseydik.
Türkiye’yi yönetenler ülkeye tarif edilmez kötülükler yaptılar. Tarih bunu böyle kaydedecektir.
Not: Humeyni sevdalısı Atatürk sevmez manda tercihli türbanlı kızlarımız sözünü ettığım ihanetin yadsınamaz belgeleridirler.
Kaynak: Enis Akdağ -BG
ATATURK
Hepimizin bildigi gibi Mustafa Kemal ATATÜRK dünya döneminin liderleri içerisinden 21 nci yüzyila geçebilen tekliderdir.
Üstelik diger liderler kendi halklari tarafindan yok edilmemin acisini yasamisken, o hala halkinin ve dünyanin nabzinda en büyük canliligiyla, sevgisiyle, saygisiyla hala yasayabilen dünyadaki tek lider.
Önemli olanda sanirim, yasarken ölmek degil, öldükten sonra da bu kadar uzun süre canli kalabilmeyi basarmak degil midir?
ATATÜRK'ü biz hep tarihe mal olmus yönleriyle tanidik:Asker ATATÜRK ya da devlet adami ATATÜRK olarak.
Bu verdigim örnek dünyada tek olan örnektir. Zaten herhalde bir baskasina da rastlamamiz mümkün degil. En büyük düsmani;hani su ordularini denize döktügü düsmani, Yunanbaskomutani Trikopis. Hiçbir zorlama olmadan, hiçbir baski olmadanher Cumhuriyet bayrami Atina'daki Türk büyükelçiligine gidiyor Trikopis, ATATÜRK'ün resminin önüne geçiyor ve saygi durusundabulunuyor. Böyle bir saygiyi en büyük düsmaninda uyandirabilenbir Mustafa Kemal.
Yil 1938, General McArthur'un en zor, en problemli, en buhranli dönemi. Birden çok sikilir ve yaninda duranyüzyirmiden fazla kisiye döner ve aynen söyle der:
" Su anda hiçbirinizi degil, büyük istidadi ileMustafa Kemal'i görmek için neler vermezdim" dedirten o büyük özlemi ve onu olusturabilen Mustafa Kemal'i.
Yada, yil 1938. Bir Iran'li sair bir Tahran gazetesineölümü üzerine bir siir yazar. Iste o siirin iki misrasinisizlerle paylasmak istiyorum. Diyorki;
" Allah bir ülkeye yardim etmek isterse onun elindentutmak isterse basina Mustafa Kemal gibi lider getirir."dizelerindeki bu kiskançligi olusturabilen Mustafa Kemal.
Yil 1976, UNESCO üyelerine bir öneriyle gelir. Öneri paketindeki bir cümleyi sizlere okumak istiyorum. Diyorki " Bu günUNESCO'nun üzerinde çalistigi bütün projelerin isim babasiMustafa Kemal'dir." Öneri nedir ? Öneri ise onun dogumununyüzüncü yilinda, 152 üyesi vardi UNESCO'nun 152 ülkenin devletleri ayni anda kutlasin önerisidir. Birden Isveç delegesiayaga kalkar ve söyle söyler:
" Ne yani dünyada bu kadar devlet adami var hepsinindogum gününü böyle kutlayacak miyiz?" seklindeki kinayeli sözlerine, Rus delegesi ayaga firlar yumrugunu masaya vurur ve 152ülkenin delegelerine aynen söyle söyler;
" Genç delege arkadasim hatirlatmak isterimki ATATÜRKöyle dünyadaki herhangi bir lider degildir, birakin onu bir yil anmayi her ülke her problemimizde çare olarak aramaliyiz"sözlerini döktürtebilen bir Mustafa Kemal. Sonra nemi olur? UNESCOtarihinde ilk ve tekdir hiç negatif oy yok, hiç çekimser oy yok 152ülke su metne imza atar; hani Isveç delegesi demisti ya "ne yani" diye. O Isveç delegesi bu imzanin atildigi gün mikrofona gelirve aynen sunlari söyler;
" Ben ATATÜRK'ü inceledim bütün ülkelerden özürdiliyor ilk imzayi ben atiyorum" diyecektir.
Iste o muhtesem belge diyorki;
" ATATÜRK KIMDIR; ATATÜRK ULULARARASI ANLAYIS, ISBIRLIGI,BARIS YOLUNDA ÇABA GÖSTERMIS ÜSTÜN KISI, OLAGANÜSTÜDEVRIMLER GERÇEKLESTIRMIS BIR INKILAPÇI, SÖMÜRGECILIK VE YAYILMACILIGA KARSI SAVASAN ILK ÖNDER, INSAN HAKLARINA SAYGILI,DÜNYA BARISININ ÖNCÜSÜ, BÜTÜN YASAMI BOYUNCA INSANLAR ARASINDARENK, DIL, DIN, IRK AYIRIMI GÖSTERMEYEN, ESI OLMAYAN DEVLET ADAMI,TÜRKIYE CUMHURIYETININ KURUCUSU"
Var mi böyle bir metin! Bir filozof derki "bir ülke içinkistas aradiginiz zaman o ülkenin en büyük liderini gözdengeçirin " su anda kistas arayan ülkelere saniyorum bundan daha iyibir metin gösteremeyiz. Iste bu metin 152 ülke tarafindan imzalanmistir. Esi olmayan devlet adami metni. Peki daha sonra neolmustur; 151 ülkede hemen hemen bir yil boyunca her yerde bu metnigörebiliriz, soruyorsunuz bana o bir ülke kim? Iste o ülkeninadini vermeye benim dilim maalesef varmiyor.
Hadi gelin Haiti'ye gidelim. Yil 1996, HaitiCumhurbaskani ölür. Bir vasiyet birakmistir. Haiti'ye baktimharitada bir kutup kadar uzak ülke. Haiti Cumhurbaskani 1996 daöldügünde vasiyeti açilir. Vasiyetinde mezar tasina yazilmasi için bir metin birakmistir. Haiti Cumhurbaskanininbugün mezar tasinda yazan hitabeyi sizlere okumak istiyorum. Diyorki" Bütün ömrüm boyunca Türkiye'nin lideri Mustafa Kemal ATATÜRK'üanlamis ve uygulamis olmaktan dolayi mutlu öldüm"
Peki yillar bir sey degistirir mi? Hayir. 2000yilinda bizim medyanin kaçirdigi bir bilgi var, ABD Baskanimilenyum mesajini veriyor. Mesajin bir yerinde aynen sunlari söyler; " Bugün milenyumun hiç süphe yoktur ki tek devlet adamiMustafa Kemal ATATÜRK'tür. Çünkü o yilin degil asrin lideriolabilmeyi basarmis tek liderdir." 2000 de ABD Baskanina iste bugerçegi de ifade ettirebilen bir Mustafa Kemal var. Asker Mustafa Kemal'in, Devlet adami Mustafa Kemal'in çok disinda bir MustafaKemal.
2003 de bir sey degisti mi?, 2004? Hayir. 2004 de birkonferans veriyorum birden bir hanimefendi ayaga firladi. Dediki " Ben Norveçliyim ve su anda Norveç'te çok sik kullandigimiz birdeyim var, bu deyimin anlamini anladim" dedi. Hanimefendi "nedir odeyim " dedim. "Norveççe'de "ATATÜRK gibi düsünmek" deyimi var. Çok sik kullaniriz bu deyimi" "nerelerde kullanirsiniz"dedigimde "Hani bir problem veririz çöz diye o da tembellik ederçözmez. Deriz ki ona bu problemin mutlaka çözümü var. BirdeATATÜRK gibi düsün ". O gün otelime geldim televizyonu açtim o kadar çok kisiye bir de ATATÜRK gibi düsün dedigimihatirliyorumki galiba Norveççe'den çok bizim dilimizin bu deyimefazlasiyla ihtiyaci var diye düsünmeden de edemedim.
Bir Ingiliz gazeteci ATATÜRK'le bir röportaj yapar. Röportajini Amerikan Büyük Kütüphanesinden bulup getirttim vebir yerinde Mustafa Kemal'e söyle sorar gazeteci; " BirlesmisMilletlere üye olmayi düsünüyor musunuz?" Mustafa Kemal'incevabi aynen söyle :
" Sartlarimizi koyariz. Kabullerine bagli. Bizmüracaat etmeyiz üye olmak için. Eger davet gelirsedüsünürüz". Evet, Birlesmis Milletler sadece Türkiye'yi davetedebilmek için yasasini degistirir ve ilk davet edilen ülke olur Mustafa Kemal'in ülkesi, Türkiyesi Birlesmis Milletlere. Saniyorumondan feyz alacagimiz çok sey var aslinda Mustafa Kemal'den. Amabu arada 2005'de daha yeni iki üç gün önce yabanci gazeteyiokuyorum. Sürmanset büyük puntolarla su basligi atmis " Bu gün Ortadogu'ya düzinelerle ATATÜRK lazim". dedim yazara ATATÜRK'ü hiç tanimiyor herhalde. Düzineye hiç gerek yok tek bir taneside yeterdi aslinda.
Örnek vermeye devam edersem inanin konferans böyle biter. Filipinlerden Çin'e kadar o kadar çok örnek varki. Ama gördük1925'de 1938'de 1996'da 2000'de 2005'de her ülkeden, her cinsten, herstatüden insanin özlemle, sevgiyle, saygiyla aradigi ama bizim olan bir Mustafa Kemal'den bahsediyoruz. Bu gün Türkiye'nin enbüyük sorunu nedir? dersem cevap olarak kulagima gelenler sunlar;ekonomi diyorsunuz issizlik diyorsunuz. Ama bence Türkiye'nin çokönemli bir problemi var o problemi çözersek Türkiye ekonomiyi de çözer Türkiye issizligi de çözer. Evet Türkiye'de lideryetistirme sorunu var.
Lider deyince de nedense hep siyasi lider anliyoruz benondan bahsetmiyorum, benim lider dedigim çok kapsamli bir kavram. Yoksa içersindeki tek bir terimdir siyasi lider veya sosyal lider. Amalider dedigim zaman ben asrin lideri dünya liderinden bahsediyorum.Iste böyle liderlere ihtiyacimiz var. Ben simdi soracagim sizesu anda karsimda pek çok genç arkadasim oturuyor. Bunlardan bir tanesinin bir kaç dönem sonrasinin Cumhurbaskani, GenelkurmayBaskani yada Basbakani, Maliye Bakani yada evinin anne babasiolmadigini bana iddia edebilir misiniz? Belki sizsiniz, amabilinizki iste bugün sizlerle paylasacagim konu asrin lideri, dünya lideri yada lider olmanin küçük sirlarini ATATÜRK'lesizinle paylasacagim.
Ilk sirrimiz; ATATÜRK tamam arkadasim bentopraklarinizi kurtardim askeri bir dehayim deyip yerineçekilmemis hemen asker elbisesini çikartip sivil elbisesini giymis ve inanirmisiniz sinirlarini hangi sinirin lideriise o sinirlarin içerisinde ne var ise ama ne var ise tasindantopragina hepsinin ama hepsinin sorumlulugunu omuzlarindahissetmistir de onun için Mustafa Kemal bugün dünya lideridir. Nasil mi ?
ATATÜRK'ü aglarken tarih çok ender tespit etmistir. 25yillik arastirmaciyim, 7 tespitim oldu. Ilki Çanakkale'detopçu atisimiz basladigi sirada döktügü gözyasidir,bir digeri ise hepimizin bildigi bir hikaye ama ben yine de anlatacagim. O günün Ankarasi kurak, çorak bir köy. Çankaya'danmeclise gelirken yol üzerinde sadece ama sadece bir tek igde agacivarmis. ATATÜRK o igde agacinin önünden geçislerindearabasini durdururmus, inermis ve o igde agacina selam verirmis. " Aman demisler pasam ne yapiyorsunuz böyle?", "Eee odemis yedigim meyvenin, sigindigim gölgenin, soludugumhavanin bir neferi. En az diger neferler kadar bunun da selama hakkivar ". Yani "niye sasiriyorsunuz?" der gibiymis. Ve bir gün yaninda bulunan arkadasina "Iste bu benim..." derken bide bakiyoragaç yok ortada hemen iniyor " Ne yaptiniz bu agaca" diyor."Pasam" diyorlar "yolu genisletmek için mecburduk kestik o agaci ". "Yahu diyor bitek bana soraydiniz bu agaci kurtaracak bir yolumutlaka bulurdum " diyor. Daha fazla dayanamiyor, arabasina biniyor,soförünün ve arkadasinin gözü önünde hüngür hüngüraglamaya basliyor. Bir tek igde agaci için mi dersiniz? Hayir. Çok zor sartlarda kurtardigi bu topraklarda yetisen bircanlidir ve lideri oldugu için de bu topraklarin da o igdeagacinin da sorumlulugu Mustafa Kemal'in omuzlarindadirda onuniçin.
Galiba simdi anlatacagim inanilmaz projeyi de o gün düsünmeye basladi. Hani " Bir daha böyle bir seylekarsilasabilirsem nasil müdahale edebilirim" diye. Çok degildoga katliami, en kolay yaptigimiz katliam.
Yil 1930 ATATÜRK Yalova kösküne dogru çikmakta. Bir de bakar bir bahçivan koca bir çinar agacini kesmek üzeredir. "Yahu" der "sen hayatinda hiç böyle bir agaç yetisdirdinmiki?Kesmeye muktedir görüyorsun kendini ve niye ?" der. Bahçivan derki; " Pasam çinar agacinin kökleri köskün temelini kaldirdi,yapraklari da köskün pencerelerine müdahale ediyor. Ya köskükaybedecegiz ya agaci kesecegiz. Onun için de kusura bakmayin amabiz agaci kesiyoruz ". Bir an düsünür; "Hayir gerekirse köskü agaçtan uzaklastiririz" der. Derlerki bu gün Mustafa Kemal birhos. Ne demek köskü tutupta agaçtan uzaklastirmak? Amainanirmisiniz mühendis degil, mimar degil, ziraatçi degil amane yapar biliyormusunuz? Istanbul'daki köprü altindaki tramvay raylarini Yalova'ya tasitir. Köskü hiç yikmadan oldugu gibitutarak kendisi de kazma kürek temelini kazar ve köskün altinatramvay raylarini döseyerek köskü agaçtan 4 metre 80 santimkenara çekerek hala Cumhuriyetimiz gibi ayakta durmakta olan çinar agacinin kurtulusunu temin eder.
Yil 1930. Dünya çevre lafini ne zaman etmeye basladi?1980 den sonra. 1980 den önce, 1930 yilinda dünyaya somut birçevre dersi vermektedir Mustafa Kemal aslinda. Ama, biraz aci parantezlerim olacak bu konferansimda. Ilk aci parantezimi ATATÜRKkimdir belgesiyle açmistim, ikinci aci parantezim burada olacak.Hadi gelin 5 Mart 1996 ya gidelim yani günümüze yakin bir gün."ATATÜRK ve Türk kadini" konulu tiyatrolu konferansimi 25 gençle sunuyorum. 25 gençle birlikte prova yaptik, yorulduk, oturduk,televizyonu açtik. ikinci haber olarak 6 dakika müddetle ve 5 keregörüntü zumlanmak üzere önemli bir haber verildi televizyonda.Haberi aynen aktariyorum, diyordi ki " Amerika da eski bir ünlü bir müzikhal hiç yikilmadan dünyada ilk kez uygulanan bir yöntemleraylar üzerinde iki metre kenara çekilerek yerine yeni bir binaninyapildigi" haberiydi. Dünyada ilk kez lafi da bes kere edildi.gençlerden biri kalkti bana ne dedi biliyor musunuz? " Ya ögretmenim biz tarihe pek bir daldik. Bakin el alem neler yapiyor?Teknik, medeniyet biraz da onlara baksak" diyince arsivimde 1930'daATATÜRK'ün bu isi yaparken çekilmis resimleri, raylar üzerindeki çekilen resimleri gösterdim kendilerine ve dedim ki " su anda nesöyleyeceksiniz bana?". Bir genç kalkti ne dedi biliyor musunuz? "Yaögretmenim suç bizde mi? Biz bu konuyu ilk defa sizden duyuyoruz, sizden görüyoruz bu resimleri". Ama o haberi bugün milyonlarca Türkgenci izledi ve oturdular 25 genç, bu haberi veren televizyona birfaks çektiler. Faksta aynen su yaziyordu "Ikinci haber olarak 6dakika müddetle ama bes kez su resimleri göstermek suretiyle buarada da mutlak suretle mesaji iletin dediler " Bu gün 1996, Amerikaçekiyor raylar üzerinde iki metre, yerine yeni bir bina yapiyor,1930 ATATÜRK çekiyor 4 metre 80 santim, bir agaç kurtarmak için" bu mesaji da çok iyi verin dediler. Yil 1996 idi. Yil 2005 hiçbirtelevizyonda izlediniz mi? Izlemediniz.
Ya hocam siz bize bir tek çinar agaci ve igde agacianlattiniz bunlar ATATÜRK'ün hayatinda tek tek örnekler olabilir. Hadi gelin Sögütözü'ne gidelim, hani su Ankara yakinlarindaki,o zaman için 80 tane sögüt agacinin oldugu yere.Sögütözüne ATATÜRK hep dinlenmek için gelirmis. Bir geldigindegaliba düsündügünü sesli olarak aktarmis; " Ah ! burda bi kulübem olsaydi keske". "Ya pasam istedigin bir kulübe olsunhemen yapariz suraya" demisler. "Buradaki agaçlara ne olacakpeki". " Pasam burdakiler sögüt agaci; gönülsüz agaçtir.Sökeriz baska bir yere dikeriz, mutlaka tutar" demisler. Bir andurur, " Bir tek sartla kabul ederim" der. "Burda yetecek kadarsögüt agacini kendi ellerimle sökecegim, kendi ellerimledikecegim, önce tuttuklarini görecegim, sonra kulübe yapimina izin verecegim ". Yani bugün betonu yesile tercih eden zihniyetebence en güzel örnek teskil eder bu. Ne yapar biliyor musunuz?Türkiye Cumhuriyetinin Cumhurbaskani Mustafa Kemal ATATÜRKmakamini Çankaya'dan Sögütözü'ne tasitir hasirlar üzerine. Kabullerini orda yapar, imzalarini orda atar, çadirda kalir amasögüt agacini söker, kendi elleriyle diker, tuttuklarinigörür, ondan sonra bugün çok küçücük ama verdigi mesajolaganüstü büyük olan bu Sögütözü'ndeki küçük ATATÜRK kulübesinin yapilmasina izin verir.
25 yillik arastirmaciyim. Benim elimde 130 belge varbizzat çevre hareketine bedenen katildigina dair. Sade bende 130belge, kim bilir kaç belge var. Keske diyorum, keske bu belgeler, bazi günler bizi okullar da bu kulübeye götürüpte buradaanlatilsaydi. saniyorum bugün betonu yesile tercih eden hiçbirbelediye baskani yetismezdi.
Iste bu anlamda sahneye simdi Tahsin ÇOSKAN'u davet edelim. Tahsin COSKAN o zamanin genç bir ziraat mühendisi. " GelTahsin seni bir yere götürecegim fikrini almak istiyorum" diyor.Giderler, gösterdigi yere bakar Tahsin Bey. Bataklik, sivrisineksalgini, hayvan leslerinin oldugu berbat bir arazidir. " Ya pasam hayrola" der. Atatürk, "Buraya bütün masrafi cebimden olmak üzerebir orman çiftligi yapmak istiyorum " der. "Ya pasam buraninislahi ya sizin paranizi tüketir ya da zamaninizi, neden bukadar mümbit topraklar varken gelip de burayi tercih ettiniz? " der.
ATATÜRK'ün cevabi ATATÜRK'çedir. Derki "Ben en zorolani yapayimda siz arkamdan kolaylari nasil olsa yaparsiniz. "Ne bilsin ki en kolaylari bile çabuk yikabildigimizi ama, buaradaTahsin ÇOSKAN "Pasam burda hiçbir sey yetismez, pekugrasmayin " der. Ama dinleyen kim. Derki " Tahsin burayaziraatçileri getir ve incele bana resmi bir yazi getir burasiylailgili". Biraz sonra Tahsin COSKAN çok mutlu, kendi dedigi çikti, üzerinde " Burada hiçbirsey yetismez"yazili, altinda daziraatçilerin imzasinin oldugu bir belgeyi Mustafa Kemal'in önünekoyar. ATATÜRK biraz mütebbessim okur bu yaziyi. Kaleme alir, bukagidin yanina aynen sunlari yazar "BURASI VATAN TOPRAGIDIR, KADERINE TERK EDEMEYIZ". Etmez de. Ayni Sakarya savunmasi gibiakasya savunmasini ele alir, çam ve köknari oraya 30 Agustosolarak tamamlar ve hiç unutmayacagimiz bir gün, lütfen hiçunutmayin, tarihte atladik bu günü, 25 Mayis 1933. Ne yapar biliyor musunuz? Hani 5 Haziranlarda kutladigimiz bir gün var,çevre günü degil mi? Çevre günü ne zaman kutlanmaya basladi?1980 den sonra. Peki 25 Mayis 1933, ATATÜRK ne yapti? Ilk Çevregünü kutlamasini yapti. Hem de bugün okullara soruyorum diyosunuz ki ne yaptiniz diye "ya agaç diktik diyorsunuz ya çöp topladik"öyle falan degil. Bütün Ankara halkini bedava trenlerle burayagetirtiyor, agaçlar boy vermisler, altinda dinlenmektedirler, havuzyapilmistir, çocuklar yüzmektedirler. Hatta bütün masrafi cebinden ödemistir ama kari da almamistir, buraya bir fabrikayaptirmistir, süt ürünleri üretilmektedir, herkes yamektedir.Herkes çok mutlu ama en mutlusu Mustafa Kemal ATATÜRK.
Nebizade diye bir arkadasi var, Nebizade'nin kafa çok karisik. " Yahu pasam senden baska bir tek kisi burada bir agaçyetisecegine inanmadi. Peki sen nasil anladin burda ormanolacagini?" der. " Gel Nebizade gel, simdi anlatayim sana. HaniTahsin ÇOSKAN'in burda birsey yetismez dedigi günün aksami tebdili kiyafetle Çankaya'dan kaçtim, burdaki köylülere geldim.Köylüler beni tanimadilar. Köylülere, agalar dedim burda agaçyetisip yetismeyecegini bana en kolay yoldan nasil ispat edersinizdedim. "Al dediler", bana bir testi su verdiler, bir de kazma kürek. "Kaz orayi iki gün sonra gel biz sana ne olacagini söyleriz"dediler. Ah o iki gün Çankaya'da nasil geçti bir Allah bilir bir deben. Iki gün sonra gittim testiyi çikardim, testinin içinde subitmisti, köylülere uzattim. Dediler ki bana "aga testide su kalmamis, toprak su emiyor, bakma bunun üstünün kurak olduguna,biraz ugras burda ne ekersen biçersin". Ve hani Tahsin COSKAN'in oraporu bana getirdigi gün ben çoktan projeye baslamis epey deilerlemistim " diyecektir.
Dünya lideri olmak öyle kolay degil biliyor musunuz. HaniATATÜRK'e kimdi en çok karsi çikan, evet Tahsin COSKAN'di. Onuda ATATÜRK buraya müdür tayin eder. Evet lider olmak hakikaten kolay is degil. Bu arada biz bu 130 belgeye hiç çalismamisiz.Çalismadigimizin en aci örnegini Türkiye yasadi zaten.Neydi o örnek "17 Agustos depremi". Evet deprem bir kaderdir amakader olmanin ötesinde dolgu alan çöktü, dolgu binalar çöktü. Oysa 1930'dan beri bize "lütfen tabiatla oynamayin, tek bir agaçlabile oynamayin" diye bize örnek olan bir liderimiz varken yasadikbu aciyi.
Bizler iyi degerlendirmemisiz onun çevre hareketini ama bakin dünya ne güzel degerlendirmis hareketini. Ben size bubilgileri vermek için 1919 basladim ve bugüne kadar çikan bütüngazete ve dergileri tariyorum. Taramam sirasinda 28 Temmuz 1933günün Cumhuriyet gazetesinde bir haber okudum. Inanilmaz bir haberdi. Hani bir çiçek aliyoruz, kirmizi renkte, hediyegötürüyoruz ve adina da "ATATÜRK Çiçegi" diyoruz. O ATATÜRKçiçeginin adini biz koyduk zannediyorduk ama bakin gazeteyi aynenokuyorum. Gazete haberi su "Chicago özel, geçenlerde Vanderbit Üniversitesi profesörlerinden doktor Kirk Landin laboratuarlarindamuhtelif ameliyeler neticesinde kirmizi renkte yeni bir çiçek eldeedilmistir Profesör bu yeni çiçege isim ararken yaninda duran amaTarsus Kolejinde ATATÜRK'le tanismis, ondaki tabiat bilgi ve ilgisine hayran olan bir diger profesör bu çiçege ATATÜRK ismininverilmesini önermistir. Ve bu öneri dünya nebatat dairesineiletilmis ve ATATÜRK'ün yaptigi çalismalarin anlatildigitoplantida oy birligiyle kabul edilmistir". Yani dünyadaki her ülkede bu çiçek Gazi ATATÜRK adiyla üretiliyor ve satiliyor.
Peki baska bir lider varmi diye arastirdim birçiçege adini veren, baska hiçbir lider yok. Çünkü tabiatiylabu kadar bütünlesebilen bir lideri dünya tarihi yazmamistir. Diyorki Mustafa Kemal "çevre hareketi disinda eger liderolacaksaniz eger lider olmaya kalkistiysaniz ki içinizdeögrenci arkadaslar var mutlaka sinif baskanlari vardir egersinif baskani olacaksan bu bi liderliktir sinirin nedir? siniftir sinifin içerisindeki tek bir tebesir tanesi tek birsira tek arkadasinin problemiyle ilgilenemeyeceksen o liderligikabul etmeyeceksin demektedir Mustafa Kemal.
Peki ikinci sirrimiz ne? Ikinci Sirrimiz; dünya tarihi sadece bir sifati Mustafa Kemal'e vermistir. Baska dünyadahiçbir liderin alamadigi bir sifattir bu hangi sifat mi? Nedersiniz? Evet Basögretmen diyen var aranizda, hosgörülü evetbiliyorum hepsi gönlünüzden geçen sifatlari ATATÜRK'ün ama soruyorum sizlere bir insan dogumundan ölümüne kadar ya biraskerdir, ya bir devlet adamidir ya çevrecidir ya tiyatrocudur yasanatçidir ya arkeologdur bir seydir. Ama bunlarin hepsi birdenolabilen dünyadaki tek lider Mustafa Kemal ATATÜRK oldugu için dünyada " kültür antropologu" sifati verilebilen tek liderMustafa Kemal'dir.
" Kültür Antropologu" nedir ne degildir uzun uzunbasinizi agritmayacagim. Hadi gelin 5 Mayis 1935, Ahlatlibel'e gidelim. Ahlatlibel Ankara yakinlarindaki kazilarinbasladigi yer biliyorsunuz. Bütün arkeoloji kazilarininyapilma emrini veren Mustafa Kemal, müzelerin açilma emrini verende Mustafa Kemal. Ama bugünkülerde oldugu gibi açin, kazin, imza; öyle degil. Nasil yetismis inanin, 25 yillik arastirmaciyimhiç anlamadim. Bakiyorsunuz Efes kazilari basliyor iki keregidiyor, Konya'da Asar kazilari basliyor basinda, birdebakiyorsunuz Ahlatlibel kazilari baslamis basinda, toprak aliyor, ölçüyor, biçiyor. " Ya ne yapiyor Mustafa Kemal"diyorlar. Çankaya'ya gidiyor, Çankaya'da üç gün üç gece hiçuyumadan; uyumamak için alnina islak bezler koydurmus, birileriniçagiriyor, telefonlar ediyor bir heyecan bir telas. Üç gün sonra " gelin diyor Ahlatlibel'e gidiyoruz". Hemen geliyor diyorki"arkeologlar toplanin ". Biliyorsunuz baslarinda en büyükarkeologumuz Zübeyir KOSAR var. Bu Zübeyir KOSAR'in bir e bir anisidir. Toplaniyor ve diyorki Mustafa Kemal heyecanla; "kazdiginiz yer yanlis, surayi kazmaniz gerekir ". Yabanciarkeologlar "el insaf pasam, anladik iyi askersin iyi devletadamisin ama yani bu iste bizim isimiz niye karisiyorsun" der gibi aralarinda birkaç sey oluyor ama emir büyük yerden.Basliyorlar Mustafa Kemal'in gösterdigi yeri kazmaya. Sonuç mu?Bütün bulgular ordan çikacaktir. Inat ugruna, kendi ceplerindenöder ve kendi dedikleri yeri kazarlar hiçbir bulguya rastlamiycaklardir.
Bunun üç gün sonrasi, ATATÜRK Galip ARCAN'in yazdigi "SiratKöprüsü" adli piyese davetlidir. Davetiyede böyle yazar piyesinbasinda mutludur biraz sonra sinirlenmeye baslar bir müddet sonra bitince " bana Galip ARCAN'i çagarin!" der. Galip ARCAN gelince "bupiyesi siz mi yazdiniz? "der. "Evet pasam ben yazdim". "Hayir, bubir Bolunun Flor Doranj adli boldvilin'in aynen çevirisi neden bunu belirtmediniz hakkinizda sorusturma açtiriyorum " diyecektir.Buna benzer pek çok aniyi da okuyunca ne dedim biliyormusunuz.Samimi konusacagim inanin sizlerle. Dedim ki " a be Atam boldvilin'e varincaya kadar ne zaman okursun? ne zaman kafanda tutarsin ". Ve o sirada ne yaptim biliyor musunuz? Yirmi yillik arastirmaciydim,ATATÜRK'le iddiaya girmek gibi, dedim " senin basinda durmadiginilerletmeye çalismadigin bir alan bulmak benim boynumun borcuolsun".
O sirada da "Sanat ve ATATÜRK" adli arastirmamiyapiyorum baktim resimde Türk tarihinde ilk resim sergisini oaçiyor, heykelde dinin etkisini kaldiriyor ama karsima yedincisanat dali geldi. Ne? Sinema. dedim "herhalde burda iddiayi kazandim". Hey hat, bas yönetmen Cezmi AR, basrolde Mustafa Kemal,film çekiyorlar. Ve Cezmi Ar Mustafa Kemal'e tabi Cumhurbaskani yadiyemiyor söyle dur böyle dur diye diger oyunculara siddetlebagiriyor. Atatürk " Gel Cezmi gel, burda baskomutan sensin. ben bu isi bilmem. Önemli olan isin iyi çikmasi. Bana da aynisiddet ve hiddetle bagiracaksin" der. Cezmi AR hayatinin songünlerinde " ben bir daha asla öyle bir oyuncuyla çalismadim"diyecektir.
Yil 1937, Münir Hayri EGELIYLE odalarina çekilirler.Çankaya' da ne mi yaparlar? ATATÜRK bir film senaryosu yazmistir,adini da koymustur; "Ben bir Inkilap Çocuguyum" dur adi. Kendiyazdigi film senaryosunu Münir Hayri EGELI çekecektir, ATATÜRK oynayacaktir. Ama yil 1937 dir, ömrü vefa etmemistir. Derim kihaydi filmciler bulun bu senaryoyu filme çekin pokemondan çok dahafaydali olacagina ben kesin gözüyle bakiyorum.
Bu arada ATATÜRK'ün her seyi iyide ben iddiadan vazgeçtim, tamam dedim. Kesinlikle iddia falan yok artik, iddiayiMustafa Kemal kazandi ama merak ediyorum nasil yapti diye. Asilsir nerde? O sirada en büyük lider elestirmeninin sözü geldielime. Liderleri çok siki elestiren bir elestirmen diyorki ATATÜRK için " Liderler içerisinde elestiri acizligi yasadigimtek lider Mustafa Kemal'dir. Çünkü bütün Rönesans, bütünreform, bütün aydinlanma çagi etkinlikleri bir adamin kafasindatoplanmis, bir çaga siran etkinlikler on yilda basarilmis, bu büyük bir mucizedir en büyük radikal Mustafa Kemal'dir ". Bunu bizdemiyoruz dünyanin en büyük lider elestirmeni diyor.
Peki, tamam laf iyid e diyorsunuz ki; laflar karindoyurmuyor. Esas sir nerde çok merak ediyorum. On yilda bir bakiyorsunuz kara tahtanin basinda harf ögretiyor, birbakiyorsunuz sapka giyiyor, bir bakiyorsunuz tiyatro eserioynatiyor, yok efendim arkeolojik kazilara gidiyor, tren raylariningenlesme hesabini yapiyor, Ankara'daki caddelerin ne kadar mesafede olacagi konusunda sehirlesme planlari yapiyor, E on yildabunlarin hepsi peki nasil? Ben esas sirri nerde buldum biliyormusunuz? Onun bir sözünde. Ama bu bence, ve dedim ki bu sözüokuyunca keske su karga kovalamasini kafalarimiza yerlestireceklerine su sözünü yerlestirselerdi herhalde Türkiyeçok farkli biyerde olurdu su anda. ATATÜRK diyor ki" Çocuklugumdaelime geçen iki kurustan birini eger kitaplara vermeseydim bu günyapabildigim islerin hiçbirini yapamazdim". Esas sir bence burada. Çocuklugunda eline geçen iki kurustan birini kitaplara verdigiiçin 35 yasinda general, 40 yasinda baskomutan, 42 yasindacumhurbaskani, 46 yasinda dünyada pek çok reformist var ama hiçbiri dile dokunabilmeyi cesaret edememistir; dile dokunabilen tek reformist Mustafa Kemal'dir. Iste bunu yapabilen ve 53 yasindanutku yazan genç olarak tarihimize geçecektir Mustafa Kemal.
Okumayla, ama nasil okuma biliyor musunuz? Bildigimiz gibibir okuma degil. Sizi 1914 Anafartalar'a götürüyorum. Anafartalar'da savasin bir dinlenme yerinde çadiriniza gelirsinizpostallari çikarir rahatça dinlenmek istersiniz. Öyle bir seyyok. Macar Türkologu Nemet'in, Fransiz Türkologu Devin'inTürkoloji albümleri duruyormus. Açiyor onlari okuyor Mustafa Kemal. Diyorlar ki "niye bunlari okuma geregi duyuyorsun" verdigicevaba bakin. onlara diyor ki " Savastan sonra bu dilin degismeihtiyaci var onu tespite çalisiyorum". Yil 1914, gelelim 1916'ya. Bitlis cephesi komutani Mustafa Kemal Bitlis cephesinde çökmekteolan bir cepheyi kurtariyor ve çadirina geliyor, yaveri IzzettinÇALISLAR'i çagiriyor ve eline bir not veriyor. Notta ne yaziyorbiliyor musunuz? " Savastan sonra ilk isimiz Türk kadinina serbestisini vermek, onu erkeginin yaninda esit haklara sahipkilmak". Yil 1916, Türk kadinin degil adi, degil kimligi,hiçbir seysi yok. Sokaga çikma hakki olmayan bir Türk kadini.Peki sizce tam savasin en hararetli zamaninda neden Türk kadini geldi Mustafa Kemal'in aklina. Ha, Kurtulus Savasindagördügümüz kadin manzarasi, degil ATATÜRK'ü, dünyayisasirtan bir manzaradir. Ülkelerin savaslari olmustur amatopyekün savas örnegi ilk defa Kurtulus Savasinda görülmektedir.
Atatürk bu savasta Ayse Hatun'u tanimistir. AyseHatun'u hepimiz taniyoruz. Bilmeyen var mi içinizde? Onunyapabildigini acaba hangi ülkenin kadini yapabilir? Ya dazamanimizda hangi kadin yapabilir? Benim bir kizim bir oglum var inanin bu kadar arastirmaciyim düsünüyorum. Biliyorsunuz sekizaylik kizi kucaginda omuzunda mermi ve cepheye cephanegötürüyor. Sekiz aylik kiz dinler mi düsmani, aglamayabasliyor. Ve bu sirada ölmesi falan problem degil Hatun'un, ama düsman eger onlari fark ederse çok kisitli olan cephane cepheyegidemeyecek, bütün düsüncesi o Ayse Hatun'un. Ve bu aradaçocugunu gögsüne yaslar, düsman biraz geç gider, indirdigizaman kendi elleriyle çocugunu sehit ettigini görecektir Ayse Hatun yada diger adiyla Tayyibe Hatun. Peki ne yapar? Çocugunukoyar üzerini bayrakla örter ve aynen sunlari söylemistir. Kafilebaskani komutanimiz aktariyor bunu. " Sen yüzlerce binlerce yilsonra dogacak Türk çocuklari için sehit oldun" (yani surada oturan bizler için sehit olan) " bu benim içinde senin içinde birsereftir. Yeterki vatan sagolsun" diyor, omuzuna aliyor cephanesinive yola koyuluyor. Hanimefendiler içinizde anne olanlar var. Lütfen bir an için düsünün, çocugunuzu göz önüne getirin. El bebekgül bebek büyütüyoruz, gözünün içine bakiyoruz, tercih yapinsizden sonraki kusak mi? çocugunuz mu? Iste bu Ayse yada digeradiyla Tayyibe Hatun'u tanidi Mustafa Kemal.
Kurtulus Savasinda Kütahya sirtlari, -30 oC, -40 oC.Ve 75-80 yaslarinda bir nine. Gerisini gelin kafile komutani MustafaNecati'den dinleyelim. Mustafa Necati neyi görür? Bütün yorganbattaniye ne varsa cephanenin üstüne örtmüs kendisi pazen elbiseyle. Aynen sunlari söyler " nine kar sepeliyor hava çoksoguk bari su yorgani alsan sirtina" dediginde aldigi cevap "dokunma ona, o millet malidir, nem kapmasin. Ben bir ölürüm amaonunla binler dogacak binler. hayir oglum hayir hiç üsümüyorum, sogugu hiç duymuyorum ki. Düsman bu topraklaragirdi gireli benim içim yaniyor içim a ogul " diyen bir nineyitanidi Mustafa Kemal.
Albay Hulusi ATAG'in kafilesinde olan genç bir kadinimiz hastadir ve cephane tasirken yere düsmüstür,ölmek üzeredir. Hulusi ATAK sorar " bacim bana adini söyle senitarihe yazdiracagim" dediginde aldigi cevap "adimi neyapacaksin a ogul yaz benim adim Anadolu " cevabindaki adimin ne önemi var önemli olan ülkemin adi ve gururu düsünüsü keske,keske uygarlik savasimizda ayni siddetiyle sürebilseydi bugün.Üzerinde ATATÜRK yazili kapsülü inanin, inanin hiç mübalagaetmiyorum ilk uzaya firlatan ülke mutlaka ama mutlaka biz olurduk.
Evet bu savasta ATATÜRK dünyaya tek geçen ZekiyeHanim'i tanidi. Zekiye Hanim ne yapti biliyor musunuz? Dünyayailk ve tek geçen kadinimizdir. 10 Aralik 1919 ögretmen okulubahçesine 3000 kadini toplamis, dedim herhalde sifirlari fazla okuyorum. Hayir 3000 kadin, yapimcisi, dinleyicisi,konusmacisi. Kadin olan dünyada ilk mitingdir bu, onun içindünyaya ilk geçmistir. Peki Zekiye Hanim nasil toplamistir, ceptelefonu yok faks yok, hiçbir araç yok. Hadi bunlar oldu farz edelim. Kadinin sokaga çikma hakki yokken 3000 kadin nasil organizeoldu dersiniz? Evet bunu inceledigimde inanilmaz bir hem hayranlikhem de üzüntü duydum neden biliyor musunuz?
Cep telefonunuz var, faksimiz var. Pek çok kulübün, pek çok dernegin davetlisi olarak gidiyorum. Hanimlar 50 kisi geldi mi amandiyorlar bu gün çok kalabaligiz. 3000 kadindan bahsediyorum amaprojesinin adini da söylemek istiyorum Zekiye Hanim'in "MUTFAKPROJESI", inanilmaz bir proje. Daha sonra bir yerde tekrar geçecek bu proje.
ATATÜRK Zekiye Hanim'i, Nakiye Hanim'i tanidi busavasta. ATATÜRK Melek RESIT'i tanidi, Atatürtk Suküfe Nihal'itanidi ve ATATÜRK ekmek pisirerek askere götüren ama budüsmanlar tarafindan tespit edilip askerimizin yerini ögrenmekiçin çok iskence gören ama söylemedigi için ekmek pisirdigifirina atilarak yakilan Nazife Kadin'i tanidi bu savasta. Busavasta ATATÜRK Taccülcalala hanimi tanidi ATATÜRK üstegmenlerimizi, binbasi hanimlarimizi tanidi, bu savastaTuggeneral rütbesi verilmesi öngörülen 8 yasindaki, evetyanlis duymadiniz 8 yasindaki Nezahat kizimizi tanidi.Iste Nezahat kizimizin yaninda sehit olan bir erimizin cebinden çikan bir mektubunda annesine söyle yazmis " anne Nezahatlebabasinin arasindaki konusmayi duyaydin benim burada niyeoldugumu anlardin" demis ve bu arada söyle yazmis" bizMehmetçik Nezahat'e Türklerin Jean d'Arc 'i diyoruz " demis. Bu bana aci geldi. Ben Jean d'Arci ortaokuldan beri taniyordum amaNezahat'i ancak bu arastirmam da tanidim. Bunun acisini da omektupla birlikte yasamis oldum. Bu kadinlarimizi ben ATATÜRKve Türk Kadini konulu konferansimda anlattigim için burada sadece adlarini anmadan geçemeyecegimi gördüm.
Bu arada ATATÜRK okumus da yazmaya da vakit bulabilmis.Evet bizler için bir geometri kitabi yazmis. Üçgen, açi,dikdörtgen gibi ve 48 tane geometri teriminin isim babasi bu yazdigi kitapla bizzat Mustafa Kemal'dir. Iyi ki de yazmiseskenar üçgen demek için "müselleseyi bilmemne bilmemne..." demekgerekir. Inanin bu kadar seyi aklimda tutuyorum, bir onututamadim. Iyi ki yazmissin dedim. Bu arada ATATÜRK her sektöre el atti dedim ya, basin sektörüne de el atiyor ve bir gazeteçikariyor. Adi "Mimber", 52 sayi çikmis gazetesi, ve bugazeteleri okudugum zaman bu Mustafa Kemal'in gazetesi dedim."Sansür" kelimesi ilk defa bu gazetede yer almistir. Bu arada keske bütün Türk gençlerimiz bu gazeteleri okuyabilseydi diyedüsünmeden de edemedim. Çok moral bulurlardi çünkü.
Bu arada çok güzel siirler yazmis. Ilk siiri 1908Sanli Ordu dergisinde yayinlanmis. Keske vaktimiz olsa da siirlerinden de aktarabilseydim. Bu arada nutku yazmis, tiyatroeserleri yazmis, sinema senaryolari yazmis, yazmis yazmis.Peki okumus yazmista sadece gününün problemlerine mi çarebulmus Mustafa Kemal? Sadece gününü mü kurtarmis acaba? Hadi gelin esas önemli olan da bu, buna bir bakalim mi ne dersiniz?
Iste günümüzde 25 yillik arastirmaciligimsonunda size bir itirafta bulunmak istiyorum, diyorum ki ATATÜRKinanin, bugün saniyorum 7 Subat 2005, bu günü çok net görmüs, hadi görmekle kalsa iyi, birde bu gün kullanacagimiz kadar güncelgeçerli ve çözümsel önerileri de yazarak birakmis bir lider.Söyleyin bana hangi ülkede var böyle bir lider. Diyeceksiniz kilafi birak bize somut örnek göster. Iste ilk örnegimiz; dedinizki demin Türkiye'deki sorunlari sordugumda size, dediniz kiönemli olan sorunlarin bir tanesi de ekonomik sorun. PekiAmerika'nin en ünlü ekonomistlerinden birisi olan Mr. Jhons bizesunu öneriyor, diyor ki " ekonomiyle savasta bir tek ATATÜRK'ü örnek alsin yeter Türkiye".
ATATÜRK'ün ekonomi ile de ilgili ne görüsleri varacaba, ve bunun üzerine oturdum, Maliye arsivine indim, Maliyearsivini incelememde ATATÜRK'ün ekonomide en önem verdigi sey ne biliyor musunuz? Türk parasinin degerini korumak. Peki, 1919'abaktim Türk parasi Sterlin karsisinda, o zaman dolar yok, Sterlinkarsisinda 605 kurus. Ha bir savas yapildi, ülke yikilditekrar yapildi. Peki 1938'de kaç kurus biliyor musunuz? 19 sene sonra inanilmaz bir sey, 616 kurus. Buna gerçekten inanmaya imkanyok. Peki dedim ki herhalde yanlis okudum banknot artis hacminebaktim, banknot artis hacmi 1919'dan 1938 son dört ayina kadar,son dört ayi ilgilenemiyor sagligindan dolayi, son dört ayina kadar 19 sene sadece %8, bu çok büyük bir basari. Peki son dörtayda ne oldu diye baktim, gülüyorsunuz tahmin ettiniz mi? %15. 19senede %8. Bari ölümünü bekleseymisiz, ama iste problem birtakim yerlerde saniyorum.
Bu arada bir arsiv belgesi daha aktarmak istiyorum size. 5Aralik 1927 tarih. 5 Aralik 1927'de bir Türk Lirasi verdigimizzaman 2 dolar alabiliyormusuz karsiliginda. Eger bizim nesilvazifemizi yapaydik size karsi, bugün 20 milyon liralik banknotu götürecektiniz, karsiliginda 40 milyon dolar alacaktiniz bizimnesil vazifesini yapaydi. Ama diyorum ki lütfen gençler lütfen,ilerde maliye bakani olabilirsiniz, ilerde basbakan olabilirsiniz,ilerde aile kurabilirsiniz o da bir ekonomik sektördür ve ekonomiye yön vereceksiniz. Bizim yaptigimiz, size çektirdigimizsikintilari çekmemeniz için lütfen ekonomik görüsleriyleATATÜRK'ü mutlaka incelemenizi tavsiye ediyorum.
Bu arada biliyorsunuz 1929 da çok büyük ama çok büyük bir sey var. Ekonomik kriz var. Bütün dünyayi sarsmis ekonomikkriz. Peki soruyorum size sarsilmayan bir ülke söyleyin. Türkiyetabîi ki. Peki 1929'da bütün dünya buhran yasiyor en gelismisülkeler bile. Hadi etkilenmedin de, rakamlara bakin kisi basina düsen milli gelir %51,2 artiyor. Eksilmeye alismisiz da artmakelimesi garip geliyor bize. Enflasyon ne kadar? % - 1.2, bunlar resmirakamlar.
Peki ikinci örnek, günümüze örnek;1996 Ingiltere'de bir seçim yapilir. Meclisteki kadin millet vekili sayisiseçimden önce 13, seçimden sonra birden 123 olur. Hiii derler kimyapti bu basariyi, Leslie Abdela diye bir hanimefendi. LeslieAbdela' yi tüm ülkeler çagirir, "ya bize de ögret metodunu da bizde kadini fazla sokalim meclise" derler. Leslie Abdela' yiTürkiye de çagirir. Sile'ye gelir, dolar alir anlatmak için. Veiste sözlerinin özeti " Ingiliz kadini bu basariyi ATATÜRK'edanisti". Yani ben Türkiye ye tereciye tere satmaya geldim. PekiLeslie Abdela'nin uyguladigi projenin adini biliyor musunuz?"Mutfak Projesi" peki söyle yaziyor surada; " 1919 dan beri bizTürk kadini ve ATATÜRK'ün pesindeyiz merak ediyorum iki kadinmilletvekilinizde benim pesimde niye acaba" diye de ironi yapmisburada. Bu arada eger biz bu metodu uygulasaymisiz Türkiye'desaniyorum Türk erkekleri su anda meclise nasil girebiliriz diye arayis içinde olacakti, hiç süphe yok buna.
Peki bu arada dünyaya o kadar çok ilk hediye etmisiz kibunlardan bir tanesi de üniformali ve rütbeli kadin asker ilk defabizim ordumuzda, bizden dünya ordulari örnek aliyor. Kurtulus Savasinda rütbe alan kadin askerlerimiz; Binbasi Ayse ALTUNTAÇ,Üstegmen Emine VARDARLI, Üstegmen Fatma SIMSEK. Ama dünyatarihine tek geçen bir üstegmenimiz var; 700 erkek 43 kadindanolusan bir müfrezenin reiseligine bizzat ATATÜRK tarafindan atanmis, Üstegmen Kara Fatma. Evet dünyadaki ilk müfreze reisesikadin ünvanini tasir Kara Fatma. Ben geçenlerde Erzurum'adavetliyim, Erzurum Üniversitesi rektörümüz davet etti uçaklagittim. Indim uçaktan "off ayagim belim melim" dedim, bir an aklima geldi, biliyorsunuz Kara Fatma Erzurumlu; Erzurum'u 13 kadinlamüdafaa ediyor, atina atliyor Bursa'ya kadar geliyor, Bursa'ninKurtulusuna da tanik oluyor. Ben uçakla zor gittigim yere, önümde yemegim, arkamda suyum, sicacik, ama bu kadinin yaptigi! Ha ozaman saniyorum su andaki Türk kadini asla ve asla yoruldum demeyehakki yok, eger Kara Fatmalari eger Serife bacilari tanisaydi.
Evet anliyorum bu hanimlarimizi tanimadan önce bir sey yaptim zannediyordum. Su anda hiçbir sey yapmadigimakaniyim. Bu arada Kara Fatma'nin savasta yaptiklarini, dedim yaBursa'ya kadar gelmis, üç oglunu sehit vermis, kizininparmaklari Izmit muharebesinde kesilmis, sadece savasi anlatmak için bir konferans gerekir Kara Fatma'nin. Ama Tamim gazetesiniokuyorum, Tamim gazetesini okurken Kara Fatma'yla yapilmis birröportaji okudum, inanilmazdi. Gazeteci soruyor diyorki; " çokfakirsin çok çok ihtiyacin var paraya neden üstegmenlik maasi sana baglanan maasi kizilaya bagisladin" diyor. Verdigi cevaptarihi bir cevap aynen söyle:
" Ben Kurtulus Savasinda yaptiklarimi bir menfaat veçikar karsiliginda yapmadigima inandigim için en son vatani vazifem olarak masimi Kizilay'a bagisliyorum"diyecektir. Bu bana neyi hatirlatti biliyor musunuz? ATATÜRK'e birgazeteci sorar; " neden mal ve mülkünüzü milletinizebagisladiniz" diye. ATATÜRK'ün verdigi cevabi aynen aktariyorum:
" Mal ve mülk bana agirlik yapiyor, onlari asilsahibi olan milletime bagislamaktan ferahlik duyuyorum.Zenginlikten ne çikar asil zenginlik insanin manevi sahsiyetindeolmalidir." diye cevaplayacaktir. Ne güzel degil mi en son kademeden en tabana kadar, kadinindan erkegine kadar hepsi aynisöylemde ama alismadigimiz gibi ayni eylemdeler ne diyelim sagolsunlar, varolsunlar.
Dileyelim sizin nesle, genç nesle, hortumcular soyguncular degil, Kara Fatmalar, Mustafa Kemaller örnek olsunlar. Tabi KaraFatma'nin örnek olabilmesi içinde bir okuma kitabimizda hiçolmazsa bir okuma parçasi olarak Kara Fatma'nin olmasi lazim kiörnek alabilesiniz. Bu arada ATATÜRK'ün su sözü çok hosuma gider diyorki; "Geçmisi ne kadar çok unutursak gelecegi korumak okadar zor olur." Biz Kara Fatmalari mutlaka hatirlamaliyizsaniyorum.
Bu arada bir kadinimizi daha vermek istiyorum, Melek Hanim. Haçin katliamini hepiniz hatirliyorsunuz, 535 Türkhunharca katledilmistir. Hepsi öldügüne göre nerden biliyorsunhunharca katledildigini? Sair Melek hanim diye anilirmisHaçin'de. Sahadetinden sonra kolunun altindan bir bohça çikiyor, bohçayi açiyorlar, 18 kitalik bir destan yazmis. O andagördüklerini kaleme almis. Mektupçu Hüseyin nasil vahsetleöldürüldü, komsu kizi Hatice nasil vahsetle öldürüldühepsini kaleme aldigi bir destan. Basina ne demis biliyormusunuz "insallah okuna". Ben 45 yasimda bunu okuyabildim en sonuna da"bizden sonrakiler neler çektigimizi bileler diye yaziyorum" demisson iki kit'ayi sizlere okuyorum
Meydan kazani kurdular
Tüm bebeklerimizi kaynattilar
Gün görmedik analari
Süngü ile oynattilar
Kundaklari verdiler
Kanli kundak yu dediler
Bebelerimizi kaynattilar kaynattilar
Kuzu eti diye hepimize zorla yedirdiler
Evet biz burada kolay bulunmuyoruz, bu koltuklarda kolayoturmuyoruz. Evet bakiyorum çok buruldunuz, çok üzüldünüz ama liderlik dedik biraz da gülümseyelim mi?
Lider dedik, ATATÜRK'ün resimlerine bakiyorum hepsi asiksuratli hepsi ciddi. Lider olmak için böyle mi olmak gerekiyor,acaba ATATÜRK hiç mi gülmemis, hiç mi espri yapmamis? Hadi gelin Antalya'ya gidelim. Antalya yolunda mola verir kulagina bir türkügelir " Ya bu türküyü çok sevdim bulun getirin bu türküyüsöyleyeni" der. küçücük bir çoban gelir. Derki " Sesin çokgüzel bana da bir türkü okurmusun". Baslar çoban "demirciler demir döver tunç olur" diye. bitince ATATÜRK dalmistir "bis bis" der.Çoban böyle bakar. " Oglum der bis" der "Çok begendik tekrarlaanlamina gelir". Hiç nazlanmaz gene ayni türküyü okumaya baslar. ATATÜRK türkü bitince cebinden bir harçlik çikarir uzatir.Çoban hemen alir harçligi, kusagina kor, elini uzatirATATÜRK'e "bis bis" der. Bu espri ATATÜRK'ün çok hosuna gittigiiçin çok ünlü bir sanatçimizin yetismesi saglanacaktir.
ATATÜRK'ün hayatta en hoslanmadigi sey dalkavukluk,ama yemek masasinda hiç hoslanmiyor. Karsisindaki adam daATATÜRK'e " sen Türklerin sahisin sususun bususun...", fecidalkavuk. Yogurt kasesi adamin önündeymis diyorki Atatürk;" Su yogurt kasesini bana uzatir misiniz ". Adam yogurt kasesiuzatacak, el insaf ayaga kalkiyor, önünü ilikliyor, tam yogurtkasesini alacak parmaklari içine giriyor. " Ah..." diyorlar " ..adamatakti ATATÜRK, bir de zaten sinirlenmis durumda, bir de çok titizbu konuda, simdi bir firtina kopacak". adam perisan, ah pasam vahpasam derken " Ya niye bu kadar üzüldünüz demin yogurt yiyecektimsimdi cacik yemis olurum". Evet, bu espriyle 25 yilin sonunda ATATÜRK'ün müthis espritüel oldugunu kesfettim ve yenihazirladigim konferansimin konusu ne biliyormusunuz?"ESPIRILERIYLE ATATÜRK". Bugün onu hazirliyorum, 6-7 ay sonrabitecek insallah sizlerle bulusacagiz. O konferansta çok gülecegiz ama inanin çok da düsünecegiz.
Bir gazetecide Atatürk'e sorar " size de diktatör diyorlarne dersiniz". Atatürk söyle bir bakar, "Eger ben diktatörolsaydim hanimefendi bu soruyu sorduktan sonra siz asla canli kalamazdiniz " diyecektir. Peki diktatör mü Mustafa Kemal bakalim.
Izmir kurtuldu, çok tatli bir yorgunluk, Ankara'yahareket edecekler. Trene binerler kompartimana çekilirler. Ertesigün kompartimani çalar yaveri, açar yorgun, bitkin, kravatini yikamaktadir Atatürk. Yaveri "ya pasam bu ne hal hiç uyumadinizherhalde niye böylesiniz" der. " Ya çocuk kompartimanima yastiklabattaniye koymayi unutmusunuz. Kolumu yastik yaptim agridisetremi yastik yaptim üsüdüm bende uyumadim kalktim" der. Yaveri; " aman pasam! Birimize haber vereydiniz hemen size biryastikla battaniye getirirdik" der. Ve bir ülke kurtarmaktan dönenkomutan söylüyor bunlari tarihi bir cevap derki " Geç farkettimhepiniz en az benim kadar yorgundunuz. Hiçbirinize kiyamadim.Önemli olan benim uyumam degil milletimin rahat uyumasi". Var miböyle bir sey! Bu insana diktatör demeye kimin dili varabilir.Ayaklarinin altina Yunan bayragi serildiginde bayrak bir ulusun onurudur diye basmayip kaldirtan bir insanin kendi milletinininancini çigneyebilecegini düsünmek ancak onuru ve serefiolmayan kisilerin isi olabilir diye düsünmeden de edemiyorum.
Bu arada içimizde çok degerli ögretim görevlilerimiz ve ögretmen arkadaslarimiz var. Onlarin için de çok özel biranisini anlatacagim. Istanbul Üniversitesinin açilistöreni. Çok mütevazi bir salon, tahta iskemleler, ortayaATATÜRK'ün oturmasi için kirmizi renkte süslü muhtesem bir koltuk konmus. Profesörlerle birlikte geliyor, buyurun diyorlar. Birkoltuga bakiyor dönüyor profesörlere, aynen sunlari söylüyor;" Sizlerden ögrenecek o kadar çok seyim olduguna göre bu koltuksadece sizlere layiktir" diyor. En kidemli profesörü o koltuga oturtuyor ve kendisi tahta iskemlede programi sonuna kadar izliyor.Evet yani kendince hak etmedigi hiçbir koltuga oturmayan bir MustafaKemal'i görüyoruz orada. Dünya lideri olmak saniyorum bu evet .
Bu arada Istanbul ve Ankara illerinden birisine ATATÜRKadinin verilmesi için bir kanun önergesi veriliyor meclise. yaIstanbul'a ATATÜRK diyorduk ya Ankara'ya. Bu önergeyi vereni hemençagiriyor ve aynen sunlari söylüyor ;" Bir ismin dillerde kalmasi için sehrin temellerine siginmasina gerek yoktur. Bakinbu sehrin ismi Istanbul ama Fatih Sultan Mehmet'i hemenhatirliyoruz. Eger ben bir sey yapabildiysem bunu binalarintepelerine, sehrin temellerine ismimi yazarak degil milletimin kalbine yazarak anilmak isterim " diyecek, hiçbir yere adininverilmesini kabul etmeyecektir. Simdi bakiyorum da hortumcununsoyguncunun hepsinin adi bitaraflarda sey gibi yaziyor merakediyorum nasil oluyor bu diye. Evet, galiba beni biraktiniz, ben 25 yil kolay degil, beni birakirsaniz sabaha kadar buradayiz. Eniyisi son iki ani ama onu en iyi anlatan anilarla programima sonvermek istiyorum;
Iste ilki ögrenciler evet sizin için. Bir ögrenci anlatiyor, Mahmut SADI. Söyle anlatir Mahmut SADI. " Yil 1923.Istanbul Üniversitesinde ögrenci oldugum siralar. Okul duvarindabir ilan görüyorum. Avrupa'ya talebe yollanacaktir. Allah Allahdiyorum, ülke yikik dökük yil 1923 Avrupa'ya talebe! Lüks gibi gelen bir sey, ama bir sansimi denemek istedim. 150 kisiiçerisinde 11 kisi seçilmisiz. Benim ismimin yanina ATATÜRK "Berlin Üniversitesine gitsin" diye yazmis. Zaman geldi. Sirkecigarindayim, ama kafam öyle karisik ki gitsem mi kalsam mi, orda beni unutur mu bunlar, para yollarlar mi, gurbet ellerde ne yaparim?Bir an gitmemeye karar verdim, döndüm. O sirada bir müvezzi ismimiçagirdi "Mahmut SADI, Mahmut SADI, bir telgrafin var" telgrafiaçtim aynen sunlar yaziyordu " sizleri birer kivilcim olarakgönderiyorum alevler olarak geri dönmelisiniz". Var mi böyle birsey? 11 ögrencinin nerede, ne zaman, ne düsünebilecegini hesapedebilen bir lider dünya lideri olmasin da ne olsun. Yil 1923, biz evimizde bir çocugumuzun huyunu degistiremiyoruz bir huyunu. Tümülkenin huyu degisiyor. Bunla ugrasan bir insan yolladigi 11ögrenci nerede, ne zaman, ne düsünebilecegini hissedebiliyor.Mahmut Sadi devam ediyor " gel de simdi gitme, git de orda çalisma, dönde bu ülke için canini verme".diyor.
Evet bu gün en büyük sikayeti ne Türkiye'nin? Beyingöçü. En iyi beyinlerimizi kapip götürüyorlar ama oçocuklarimiz arkalarina baka baka gidiyorlar. Peki diyeceksiniz ki engellemek o kadar mi zormus? Ha o gün 11 ögrenciymis,telgrafmis. Bu gün milyon ögrenci olsun, e-mail bilgisayar var.Yeterki su iki cümleyi ifade edebilecek, onlarin sorumlulugunu alanbir liderleri olsun.
Iste son anim, Nehire NEHIR hanimefendiden; söyleanlatir " O zamanlar kadinlarin sanatçi kimligini yeni yenikazandigi dönemler. Benim tiyatroda çömezlik dönemim. MuhsinERTUGRUL Darül Bedai'ye bas yönetmen olarak atanmis. Çok titiz bir insan. Provadan oyuna her sey saat titizligi ile isliyor, perdebir saniye bile geç açilmiyordu. Provaya geç kalan oyuncu derhaloyundan uzaklastiriliyordu. Eee tahmin edersiniz ki bu durumdaMuhsin Ertugrul'unda düsmani çoktu. Bir gece Dolmabahçe'den ATATÜRK'ün Sehir Tiyatrolarina gelecegi haber verildi. Ben dekarsilamak için hazirdim. Fakat Pasa gecikti. Muhsin Ertugrulkendisini beklemeden perdeyi saniyesi saniyesine açip oyunubaslatti. ATATÜRK 4 dakika geç kalmisti. Etraftaki dalkavuklar ATATÜRK geldiginde Muhsin ERTUGRUL'un onu beklemeden perdeyiaçtigini ellerini ovustura ovustura anlattilar ATATÜRK "Yaaaöyle mi Muhsin Ertugrul'la Görüsürüz" dedi. Herkes MuhsinERTUGRUL'un isinin bittigine inaniyor, ben müdür olacagim sen müdür olacaksin kavgalari bile baslamisti. ATATÜRK piyesinbitiminde Muhsin ERTUGRUL'u ayakta karsiladi. Deminkileri deyanina çagirarak aynen sunlari söyledi. " Sizi tebrik ederimisinizle ilgili ciddiyetiniz ülkenin gelisimini cidiye aldiginizi gösterir biz geç kaldik siz vazifenizi yaptinizeger bir tek benim için perdeyi açmayip oyunu baslatmasaydinizbu dalkavukluktan ileri gitmez ve beni çok üzerdi ben herkesin hersahada isini bu kadar ciddiye almasini istiyorum ülke ancak böyle ilerler efendiler " demez mi. Etraftakilerin suratlari görülmeyedegerdi o sirada". Ama iste liderlik diyorum. Simdi bir angünümüze geliyorum, hadi bakalim baba iseniz baslatin programigelmeden. Mümkün mü! Ondan sonra artik begenin haritadan bir yer, evet ki bu insan bir ülkenin en büyük lideri degil asrin lideriolan bir insan bunu yapiyor.
Evet ATATÜRK ve onunla el ele verenler sayesinde üçtarafi deniz yerin üstünü anlatayim mi? Lütfen pazara gidelim. Yabanci ülkelere gittim. Portakali taneyle jelatinlere sariyorlar,kiymetli madde, karpuzu dilimle yiyorlar, biz kelek çikti miatiyoruz, bir tane daha açiyoruz var mi böyle bir nimet. Lütfenpazara gidelim, yesilin her tonu; geçen bir yabanci konugum var; pazardan geçmek zorunda kaldik dedi ki bana "Türklerin özel birgünü herhalde bu gün". "Neden" dedim? Eee bakti kadin naylon torbanaylon torba yok öyle bir dava, böyle bir nimet nerde, hangi ülkede. Bir tane salatalik, bir tane domates, biz kilolarla. Ve bana ne dedibiliyor musunuz? "Yahu ülkeme dönünce ne isteyecegim biliyormusun". "Ne" dedim. "Türkiye'yi isterim de isterim diye tutturacagim" dedi. Bir espriydi ama bir gerçek payi da oldugu sugötürmez.
Peki yerin altina geçelim. Krom, brom , toryum, bor. Tamamgüzel ama petrolün zekasina hayranim. Neden mi? Burda çikiyor, burda çikiyor, burda çikiyor ama Türkiye'nin siniriniezberletmisler petrole, bir kilometre girmiyor içeri. Var mi böylebir petrol, yani altimiz petrol dolu aslinda.
Hadi petrolü degeçelim, uzaydan çekilen fotograflara göre bugün petrolden bir derece zengin maden var, uranyum. Bu gün dünyadaki, Türkiye'de degil dünyadaki eni iyi uranyum rezervi bizim Karadeniz daglarindaarzi endam ediyormus. Hos o bize bakiyor biz ona bakiyoruz ama Türkiye'nin dis borcunun 19 kati degeri oldugu tespit edilmis uzaydan çekilen fotograflara göre.
Arastirmaci Yazar
Prof.Ilknur GÜNTÜRKÜN KALIPÇI
Üstelik diger liderler kendi halklari tarafindan yok edilmemin acisini yasamisken, o hala halkinin ve dünyanin nabzinda en büyük canliligiyla, sevgisiyle, saygisiyla hala yasayabilen dünyadaki tek lider.
Önemli olanda sanirim, yasarken ölmek degil, öldükten sonra da bu kadar uzun süre canli kalabilmeyi basarmak degil midir?
ATATÜRK'ü biz hep tarihe mal olmus yönleriyle tanidik:Asker ATATÜRK ya da devlet adami ATATÜRK olarak.
Bu verdigim örnek dünyada tek olan örnektir. Zaten herhalde bir baskasina da rastlamamiz mümkün degil. En büyük düsmani;hani su ordularini denize döktügü düsmani, Yunanbaskomutani Trikopis. Hiçbir zorlama olmadan, hiçbir baski olmadanher Cumhuriyet bayrami Atina'daki Türk büyükelçiligine gidiyor Trikopis, ATATÜRK'ün resminin önüne geçiyor ve saygi durusundabulunuyor. Böyle bir saygiyi en büyük düsmaninda uyandirabilenbir Mustafa Kemal.
Yil 1938, General McArthur'un en zor, en problemli, en buhranli dönemi. Birden çok sikilir ve yaninda duranyüzyirmiden fazla kisiye döner ve aynen söyle der:
" Su anda hiçbirinizi degil, büyük istidadi ileMustafa Kemal'i görmek için neler vermezdim" dedirten o büyük özlemi ve onu olusturabilen Mustafa Kemal'i.
Yada, yil 1938. Bir Iran'li sair bir Tahran gazetesineölümü üzerine bir siir yazar. Iste o siirin iki misrasinisizlerle paylasmak istiyorum. Diyorki;
" Allah bir ülkeye yardim etmek isterse onun elindentutmak isterse basina Mustafa Kemal gibi lider getirir."dizelerindeki bu kiskançligi olusturabilen Mustafa Kemal.
Yil 1976, UNESCO üyelerine bir öneriyle gelir. Öneri paketindeki bir cümleyi sizlere okumak istiyorum. Diyorki " Bu günUNESCO'nun üzerinde çalistigi bütün projelerin isim babasiMustafa Kemal'dir." Öneri nedir ? Öneri ise onun dogumununyüzüncü yilinda, 152 üyesi vardi UNESCO'nun 152 ülkenin devletleri ayni anda kutlasin önerisidir. Birden Isveç delegesiayaga kalkar ve söyle söyler:
" Ne yani dünyada bu kadar devlet adami var hepsinindogum gününü böyle kutlayacak miyiz?" seklindeki kinayeli sözlerine, Rus delegesi ayaga firlar yumrugunu masaya vurur ve 152ülkenin delegelerine aynen söyle söyler;
" Genç delege arkadasim hatirlatmak isterimki ATATÜRKöyle dünyadaki herhangi bir lider degildir, birakin onu bir yil anmayi her ülke her problemimizde çare olarak aramaliyiz"sözlerini döktürtebilen bir Mustafa Kemal. Sonra nemi olur? UNESCOtarihinde ilk ve tekdir hiç negatif oy yok, hiç çekimser oy yok 152ülke su metne imza atar; hani Isveç delegesi demisti ya "ne yani" diye. O Isveç delegesi bu imzanin atildigi gün mikrofona gelirve aynen sunlari söyler;
" Ben ATATÜRK'ü inceledim bütün ülkelerden özürdiliyor ilk imzayi ben atiyorum" diyecektir.
Iste o muhtesem belge diyorki;
" ATATÜRK KIMDIR; ATATÜRK ULULARARASI ANLAYIS, ISBIRLIGI,BARIS YOLUNDA ÇABA GÖSTERMIS ÜSTÜN KISI, OLAGANÜSTÜDEVRIMLER GERÇEKLESTIRMIS BIR INKILAPÇI, SÖMÜRGECILIK VE YAYILMACILIGA KARSI SAVASAN ILK ÖNDER, INSAN HAKLARINA SAYGILI,DÜNYA BARISININ ÖNCÜSÜ, BÜTÜN YASAMI BOYUNCA INSANLAR ARASINDARENK, DIL, DIN, IRK AYIRIMI GÖSTERMEYEN, ESI OLMAYAN DEVLET ADAMI,TÜRKIYE CUMHURIYETININ KURUCUSU"
Var mi böyle bir metin! Bir filozof derki "bir ülke içinkistas aradiginiz zaman o ülkenin en büyük liderini gözdengeçirin " su anda kistas arayan ülkelere saniyorum bundan daha iyibir metin gösteremeyiz. Iste bu metin 152 ülke tarafindan imzalanmistir. Esi olmayan devlet adami metni. Peki daha sonra neolmustur; 151 ülkede hemen hemen bir yil boyunca her yerde bu metnigörebiliriz, soruyorsunuz bana o bir ülke kim? Iste o ülkeninadini vermeye benim dilim maalesef varmiyor.
Hadi gelin Haiti'ye gidelim. Yil 1996, HaitiCumhurbaskani ölür. Bir vasiyet birakmistir. Haiti'ye baktimharitada bir kutup kadar uzak ülke. Haiti Cumhurbaskani 1996 daöldügünde vasiyeti açilir. Vasiyetinde mezar tasina yazilmasi için bir metin birakmistir. Haiti Cumhurbaskanininbugün mezar tasinda yazan hitabeyi sizlere okumak istiyorum. Diyorki" Bütün ömrüm boyunca Türkiye'nin lideri Mustafa Kemal ATATÜRK'üanlamis ve uygulamis olmaktan dolayi mutlu öldüm"
Peki yillar bir sey degistirir mi? Hayir. 2000yilinda bizim medyanin kaçirdigi bir bilgi var, ABD Baskanimilenyum mesajini veriyor. Mesajin bir yerinde aynen sunlari söyler; " Bugün milenyumun hiç süphe yoktur ki tek devlet adamiMustafa Kemal ATATÜRK'tür. Çünkü o yilin degil asrin lideriolabilmeyi basarmis tek liderdir." 2000 de ABD Baskanina iste bugerçegi de ifade ettirebilen bir Mustafa Kemal var. Asker Mustafa Kemal'in, Devlet adami Mustafa Kemal'in çok disinda bir MustafaKemal.
2003 de bir sey degisti mi?, 2004? Hayir. 2004 de birkonferans veriyorum birden bir hanimefendi ayaga firladi. Dediki " Ben Norveçliyim ve su anda Norveç'te çok sik kullandigimiz birdeyim var, bu deyimin anlamini anladim" dedi. Hanimefendi "nedir odeyim " dedim. "Norveççe'de "ATATÜRK gibi düsünmek" deyimi var. Çok sik kullaniriz bu deyimi" "nerelerde kullanirsiniz"dedigimde "Hani bir problem veririz çöz diye o da tembellik ederçözmez. Deriz ki ona bu problemin mutlaka çözümü var. BirdeATATÜRK gibi düsün ". O gün otelime geldim televizyonu açtim o kadar çok kisiye bir de ATATÜRK gibi düsün dedigimihatirliyorumki galiba Norveççe'den çok bizim dilimizin bu deyimefazlasiyla ihtiyaci var diye düsünmeden de edemedim.
Bir Ingiliz gazeteci ATATÜRK'le bir röportaj yapar. Röportajini Amerikan Büyük Kütüphanesinden bulup getirttim vebir yerinde Mustafa Kemal'e söyle sorar gazeteci; " BirlesmisMilletlere üye olmayi düsünüyor musunuz?" Mustafa Kemal'incevabi aynen söyle :
" Sartlarimizi koyariz. Kabullerine bagli. Bizmüracaat etmeyiz üye olmak için. Eger davet gelirsedüsünürüz". Evet, Birlesmis Milletler sadece Türkiye'yi davetedebilmek için yasasini degistirir ve ilk davet edilen ülke olur Mustafa Kemal'in ülkesi, Türkiyesi Birlesmis Milletlere. Saniyorumondan feyz alacagimiz çok sey var aslinda Mustafa Kemal'den. Amabu arada 2005'de daha yeni iki üç gün önce yabanci gazeteyiokuyorum. Sürmanset büyük puntolarla su basligi atmis " Bu gün Ortadogu'ya düzinelerle ATATÜRK lazim". dedim yazara ATATÜRK'ü hiç tanimiyor herhalde. Düzineye hiç gerek yok tek bir taneside yeterdi aslinda.
Örnek vermeye devam edersem inanin konferans böyle biter. Filipinlerden Çin'e kadar o kadar çok örnek varki. Ama gördük1925'de 1938'de 1996'da 2000'de 2005'de her ülkeden, her cinsten, herstatüden insanin özlemle, sevgiyle, saygiyla aradigi ama bizim olan bir Mustafa Kemal'den bahsediyoruz. Bu gün Türkiye'nin enbüyük sorunu nedir? dersem cevap olarak kulagima gelenler sunlar;ekonomi diyorsunuz issizlik diyorsunuz. Ama bence Türkiye'nin çokönemli bir problemi var o problemi çözersek Türkiye ekonomiyi de çözer Türkiye issizligi de çözer. Evet Türkiye'de lideryetistirme sorunu var.
Lider deyince de nedense hep siyasi lider anliyoruz benondan bahsetmiyorum, benim lider dedigim çok kapsamli bir kavram. Yoksa içersindeki tek bir terimdir siyasi lider veya sosyal lider. Amalider dedigim zaman ben asrin lideri dünya liderinden bahsediyorum.Iste böyle liderlere ihtiyacimiz var. Ben simdi soracagim sizesu anda karsimda pek çok genç arkadasim oturuyor. Bunlardan bir tanesinin bir kaç dönem sonrasinin Cumhurbaskani, GenelkurmayBaskani yada Basbakani, Maliye Bakani yada evinin anne babasiolmadigini bana iddia edebilir misiniz? Belki sizsiniz, amabilinizki iste bugün sizlerle paylasacagim konu asrin lideri, dünya lideri yada lider olmanin küçük sirlarini ATATÜRK'lesizinle paylasacagim.
Ilk sirrimiz; ATATÜRK tamam arkadasim bentopraklarinizi kurtardim askeri bir dehayim deyip yerineçekilmemis hemen asker elbisesini çikartip sivil elbisesini giymis ve inanirmisiniz sinirlarini hangi sinirin lideriise o sinirlarin içerisinde ne var ise ama ne var ise tasindantopragina hepsinin ama hepsinin sorumlulugunu omuzlarindahissetmistir de onun için Mustafa Kemal bugün dünya lideridir. Nasil mi ?
ATATÜRK'ü aglarken tarih çok ender tespit etmistir. 25yillik arastirmaciyim, 7 tespitim oldu. Ilki Çanakkale'detopçu atisimiz basladigi sirada döktügü gözyasidir,bir digeri ise hepimizin bildigi bir hikaye ama ben yine de anlatacagim. O günün Ankarasi kurak, çorak bir köy. Çankaya'danmeclise gelirken yol üzerinde sadece ama sadece bir tek igde agacivarmis. ATATÜRK o igde agacinin önünden geçislerindearabasini durdururmus, inermis ve o igde agacina selam verirmis. " Aman demisler pasam ne yapiyorsunuz böyle?", "Eee odemis yedigim meyvenin, sigindigim gölgenin, soludugumhavanin bir neferi. En az diger neferler kadar bunun da selama hakkivar ". Yani "niye sasiriyorsunuz?" der gibiymis. Ve bir gün yaninda bulunan arkadasina "Iste bu benim..." derken bide bakiyoragaç yok ortada hemen iniyor " Ne yaptiniz bu agaca" diyor."Pasam" diyorlar "yolu genisletmek için mecburduk kestik o agaci ". "Yahu diyor bitek bana soraydiniz bu agaci kurtaracak bir yolumutlaka bulurdum " diyor. Daha fazla dayanamiyor, arabasina biniyor,soförünün ve arkadasinin gözü önünde hüngür hüngüraglamaya basliyor. Bir tek igde agaci için mi dersiniz? Hayir. Çok zor sartlarda kurtardigi bu topraklarda yetisen bircanlidir ve lideri oldugu için de bu topraklarin da o igdeagacinin da sorumlulugu Mustafa Kemal'in omuzlarindadirda onuniçin.
Galiba simdi anlatacagim inanilmaz projeyi de o gün düsünmeye basladi. Hani " Bir daha böyle bir seylekarsilasabilirsem nasil müdahale edebilirim" diye. Çok degildoga katliami, en kolay yaptigimiz katliam.
Yil 1930 ATATÜRK Yalova kösküne dogru çikmakta. Bir de bakar bir bahçivan koca bir çinar agacini kesmek üzeredir. "Yahu" der "sen hayatinda hiç böyle bir agaç yetisdirdinmiki?Kesmeye muktedir görüyorsun kendini ve niye ?" der. Bahçivan derki; " Pasam çinar agacinin kökleri köskün temelini kaldirdi,yapraklari da köskün pencerelerine müdahale ediyor. Ya köskükaybedecegiz ya agaci kesecegiz. Onun için de kusura bakmayin amabiz agaci kesiyoruz ". Bir an düsünür; "Hayir gerekirse köskü agaçtan uzaklastiririz" der. Derlerki bu gün Mustafa Kemal birhos. Ne demek köskü tutupta agaçtan uzaklastirmak? Amainanirmisiniz mühendis degil, mimar degil, ziraatçi degil amane yapar biliyormusunuz? Istanbul'daki köprü altindaki tramvay raylarini Yalova'ya tasitir. Köskü hiç yikmadan oldugu gibitutarak kendisi de kazma kürek temelini kazar ve köskün altinatramvay raylarini döseyerek köskü agaçtan 4 metre 80 santimkenara çekerek hala Cumhuriyetimiz gibi ayakta durmakta olan çinar agacinin kurtulusunu temin eder.
Yil 1930. Dünya çevre lafini ne zaman etmeye basladi?1980 den sonra. 1980 den önce, 1930 yilinda dünyaya somut birçevre dersi vermektedir Mustafa Kemal aslinda. Ama, biraz aci parantezlerim olacak bu konferansimda. Ilk aci parantezimi ATATÜRKkimdir belgesiyle açmistim, ikinci aci parantezim burada olacak.Hadi gelin 5 Mart 1996 ya gidelim yani günümüze yakin bir gün."ATATÜRK ve Türk kadini" konulu tiyatrolu konferansimi 25 gençle sunuyorum. 25 gençle birlikte prova yaptik, yorulduk, oturduk,televizyonu açtik. ikinci haber olarak 6 dakika müddetle ve 5 keregörüntü zumlanmak üzere önemli bir haber verildi televizyonda.Haberi aynen aktariyorum, diyordi ki " Amerika da eski bir ünlü bir müzikhal hiç yikilmadan dünyada ilk kez uygulanan bir yöntemleraylar üzerinde iki metre kenara çekilerek yerine yeni bir binaninyapildigi" haberiydi. Dünyada ilk kez lafi da bes kere edildi.gençlerden biri kalkti bana ne dedi biliyor musunuz? " Ya ögretmenim biz tarihe pek bir daldik. Bakin el alem neler yapiyor?Teknik, medeniyet biraz da onlara baksak" diyince arsivimde 1930'daATATÜRK'ün bu isi yaparken çekilmis resimleri, raylar üzerindeki çekilen resimleri gösterdim kendilerine ve dedim ki " su anda nesöyleyeceksiniz bana?". Bir genç kalkti ne dedi biliyor musunuz? "Yaögretmenim suç bizde mi? Biz bu konuyu ilk defa sizden duyuyoruz, sizden görüyoruz bu resimleri". Ama o haberi bugün milyonlarca Türkgenci izledi ve oturdular 25 genç, bu haberi veren televizyona birfaks çektiler. Faksta aynen su yaziyordu "Ikinci haber olarak 6dakika müddetle ama bes kez su resimleri göstermek suretiyle buarada da mutlak suretle mesaji iletin dediler " Bu gün 1996, Amerikaçekiyor raylar üzerinde iki metre, yerine yeni bir bina yapiyor,1930 ATATÜRK çekiyor 4 metre 80 santim, bir agaç kurtarmak için" bu mesaji da çok iyi verin dediler. Yil 1996 idi. Yil 2005 hiçbirtelevizyonda izlediniz mi? Izlemediniz.
Ya hocam siz bize bir tek çinar agaci ve igde agacianlattiniz bunlar ATATÜRK'ün hayatinda tek tek örnekler olabilir. Hadi gelin Sögütözü'ne gidelim, hani su Ankara yakinlarindaki,o zaman için 80 tane sögüt agacinin oldugu yere.Sögütözüne ATATÜRK hep dinlenmek için gelirmis. Bir geldigindegaliba düsündügünü sesli olarak aktarmis; " Ah ! burda bi kulübem olsaydi keske". "Ya pasam istedigin bir kulübe olsunhemen yapariz suraya" demisler. "Buradaki agaçlara ne olacakpeki". " Pasam burdakiler sögüt agaci; gönülsüz agaçtir.Sökeriz baska bir yere dikeriz, mutlaka tutar" demisler. Bir andurur, " Bir tek sartla kabul ederim" der. "Burda yetecek kadarsögüt agacini kendi ellerimle sökecegim, kendi ellerimledikecegim, önce tuttuklarini görecegim, sonra kulübe yapimina izin verecegim ". Yani bugün betonu yesile tercih eden zihniyetebence en güzel örnek teskil eder bu. Ne yapar biliyor musunuz?Türkiye Cumhuriyetinin Cumhurbaskani Mustafa Kemal ATATÜRKmakamini Çankaya'dan Sögütözü'ne tasitir hasirlar üzerine. Kabullerini orda yapar, imzalarini orda atar, çadirda kalir amasögüt agacini söker, kendi elleriyle diker, tuttuklarinigörür, ondan sonra bugün çok küçücük ama verdigi mesajolaganüstü büyük olan bu Sögütözü'ndeki küçük ATATÜRK kulübesinin yapilmasina izin verir.
25 yillik arastirmaciyim. Benim elimde 130 belge varbizzat çevre hareketine bedenen katildigina dair. Sade bende 130belge, kim bilir kaç belge var. Keske diyorum, keske bu belgeler, bazi günler bizi okullar da bu kulübeye götürüpte buradaanlatilsaydi. saniyorum bugün betonu yesile tercih eden hiçbirbelediye baskani yetismezdi.
Iste bu anlamda sahneye simdi Tahsin ÇOSKAN'u davet edelim. Tahsin COSKAN o zamanin genç bir ziraat mühendisi. " GelTahsin seni bir yere götürecegim fikrini almak istiyorum" diyor.Giderler, gösterdigi yere bakar Tahsin Bey. Bataklik, sivrisineksalgini, hayvan leslerinin oldugu berbat bir arazidir. " Ya pasam hayrola" der. Atatürk, "Buraya bütün masrafi cebimden olmak üzerebir orman çiftligi yapmak istiyorum " der. "Ya pasam buraninislahi ya sizin paranizi tüketir ya da zamaninizi, neden bukadar mümbit topraklar varken gelip de burayi tercih ettiniz? " der.
ATATÜRK'ün cevabi ATATÜRK'çedir. Derki "Ben en zorolani yapayimda siz arkamdan kolaylari nasil olsa yaparsiniz. "Ne bilsin ki en kolaylari bile çabuk yikabildigimizi ama, buaradaTahsin ÇOSKAN "Pasam burda hiçbir sey yetismez, pekugrasmayin " der. Ama dinleyen kim. Derki " Tahsin burayaziraatçileri getir ve incele bana resmi bir yazi getir burasiylailgili". Biraz sonra Tahsin COSKAN çok mutlu, kendi dedigi çikti, üzerinde " Burada hiçbirsey yetismez"yazili, altinda daziraatçilerin imzasinin oldugu bir belgeyi Mustafa Kemal'in önünekoyar. ATATÜRK biraz mütebbessim okur bu yaziyi. Kaleme alir, bukagidin yanina aynen sunlari yazar "BURASI VATAN TOPRAGIDIR, KADERINE TERK EDEMEYIZ". Etmez de. Ayni Sakarya savunmasi gibiakasya savunmasini ele alir, çam ve köknari oraya 30 Agustosolarak tamamlar ve hiç unutmayacagimiz bir gün, lütfen hiçunutmayin, tarihte atladik bu günü, 25 Mayis 1933. Ne yapar biliyor musunuz? Hani 5 Haziranlarda kutladigimiz bir gün var,çevre günü degil mi? Çevre günü ne zaman kutlanmaya basladi?1980 den sonra. Peki 25 Mayis 1933, ATATÜRK ne yapti? Ilk Çevregünü kutlamasini yapti. Hem de bugün okullara soruyorum diyosunuz ki ne yaptiniz diye "ya agaç diktik diyorsunuz ya çöp topladik"öyle falan degil. Bütün Ankara halkini bedava trenlerle burayagetirtiyor, agaçlar boy vermisler, altinda dinlenmektedirler, havuzyapilmistir, çocuklar yüzmektedirler. Hatta bütün masrafi cebinden ödemistir ama kari da almamistir, buraya bir fabrikayaptirmistir, süt ürünleri üretilmektedir, herkes yamektedir.Herkes çok mutlu ama en mutlusu Mustafa Kemal ATATÜRK.
Nebizade diye bir arkadasi var, Nebizade'nin kafa çok karisik. " Yahu pasam senden baska bir tek kisi burada bir agaçyetisecegine inanmadi. Peki sen nasil anladin burda ormanolacagini?" der. " Gel Nebizade gel, simdi anlatayim sana. HaniTahsin ÇOSKAN'in burda birsey yetismez dedigi günün aksami tebdili kiyafetle Çankaya'dan kaçtim, burdaki köylülere geldim.Köylüler beni tanimadilar. Köylülere, agalar dedim burda agaçyetisip yetismeyecegini bana en kolay yoldan nasil ispat edersinizdedim. "Al dediler", bana bir testi su verdiler, bir de kazma kürek. "Kaz orayi iki gün sonra gel biz sana ne olacagini söyleriz"dediler. Ah o iki gün Çankaya'da nasil geçti bir Allah bilir bir deben. Iki gün sonra gittim testiyi çikardim, testinin içinde subitmisti, köylülere uzattim. Dediler ki bana "aga testide su kalmamis, toprak su emiyor, bakma bunun üstünün kurak olduguna,biraz ugras burda ne ekersen biçersin". Ve hani Tahsin COSKAN'in oraporu bana getirdigi gün ben çoktan projeye baslamis epey deilerlemistim " diyecektir.
Dünya lideri olmak öyle kolay degil biliyor musunuz. HaniATATÜRK'e kimdi en çok karsi çikan, evet Tahsin COSKAN'di. Onuda ATATÜRK buraya müdür tayin eder. Evet lider olmak hakikaten kolay is degil. Bu arada biz bu 130 belgeye hiç çalismamisiz.Çalismadigimizin en aci örnegini Türkiye yasadi zaten.Neydi o örnek "17 Agustos depremi". Evet deprem bir kaderdir amakader olmanin ötesinde dolgu alan çöktü, dolgu binalar çöktü. Oysa 1930'dan beri bize "lütfen tabiatla oynamayin, tek bir agaçlabile oynamayin" diye bize örnek olan bir liderimiz varken yasadikbu aciyi.
Bizler iyi degerlendirmemisiz onun çevre hareketini ama bakin dünya ne güzel degerlendirmis hareketini. Ben size bubilgileri vermek için 1919 basladim ve bugüne kadar çikan bütüngazete ve dergileri tariyorum. Taramam sirasinda 28 Temmuz 1933günün Cumhuriyet gazetesinde bir haber okudum. Inanilmaz bir haberdi. Hani bir çiçek aliyoruz, kirmizi renkte, hediyegötürüyoruz ve adina da "ATATÜRK Çiçegi" diyoruz. O ATATÜRKçiçeginin adini biz koyduk zannediyorduk ama bakin gazeteyi aynenokuyorum. Gazete haberi su "Chicago özel, geçenlerde Vanderbit Üniversitesi profesörlerinden doktor Kirk Landin laboratuarlarindamuhtelif ameliyeler neticesinde kirmizi renkte yeni bir çiçek eldeedilmistir Profesör bu yeni çiçege isim ararken yaninda duran amaTarsus Kolejinde ATATÜRK'le tanismis, ondaki tabiat bilgi ve ilgisine hayran olan bir diger profesör bu çiçege ATATÜRK ismininverilmesini önermistir. Ve bu öneri dünya nebatat dairesineiletilmis ve ATATÜRK'ün yaptigi çalismalarin anlatildigitoplantida oy birligiyle kabul edilmistir". Yani dünyadaki her ülkede bu çiçek Gazi ATATÜRK adiyla üretiliyor ve satiliyor.
Peki baska bir lider varmi diye arastirdim birçiçege adini veren, baska hiçbir lider yok. Çünkü tabiatiylabu kadar bütünlesebilen bir lideri dünya tarihi yazmamistir. Diyorki Mustafa Kemal "çevre hareketi disinda eger liderolacaksaniz eger lider olmaya kalkistiysaniz ki içinizdeögrenci arkadaslar var mutlaka sinif baskanlari vardir egersinif baskani olacaksan bu bi liderliktir sinirin nedir? siniftir sinifin içerisindeki tek bir tebesir tanesi tek birsira tek arkadasinin problemiyle ilgilenemeyeceksen o liderligikabul etmeyeceksin demektedir Mustafa Kemal.
Peki ikinci sirrimiz ne? Ikinci Sirrimiz; dünya tarihi sadece bir sifati Mustafa Kemal'e vermistir. Baska dünyadahiçbir liderin alamadigi bir sifattir bu hangi sifat mi? Nedersiniz? Evet Basögretmen diyen var aranizda, hosgörülü evetbiliyorum hepsi gönlünüzden geçen sifatlari ATATÜRK'ün ama soruyorum sizlere bir insan dogumundan ölümüne kadar ya biraskerdir, ya bir devlet adamidir ya çevrecidir ya tiyatrocudur yasanatçidir ya arkeologdur bir seydir. Ama bunlarin hepsi birdenolabilen dünyadaki tek lider Mustafa Kemal ATATÜRK oldugu için dünyada " kültür antropologu" sifati verilebilen tek liderMustafa Kemal'dir.
" Kültür Antropologu" nedir ne degildir uzun uzunbasinizi agritmayacagim. Hadi gelin 5 Mayis 1935, Ahlatlibel'e gidelim. Ahlatlibel Ankara yakinlarindaki kazilarinbasladigi yer biliyorsunuz. Bütün arkeoloji kazilarininyapilma emrini veren Mustafa Kemal, müzelerin açilma emrini verende Mustafa Kemal. Ama bugünkülerde oldugu gibi açin, kazin, imza; öyle degil. Nasil yetismis inanin, 25 yillik arastirmaciyimhiç anlamadim. Bakiyorsunuz Efes kazilari basliyor iki keregidiyor, Konya'da Asar kazilari basliyor basinda, birdebakiyorsunuz Ahlatlibel kazilari baslamis basinda, toprak aliyor, ölçüyor, biçiyor. " Ya ne yapiyor Mustafa Kemal"diyorlar. Çankaya'ya gidiyor, Çankaya'da üç gün üç gece hiçuyumadan; uyumamak için alnina islak bezler koydurmus, birileriniçagiriyor, telefonlar ediyor bir heyecan bir telas. Üç gün sonra " gelin diyor Ahlatlibel'e gidiyoruz". Hemen geliyor diyorki"arkeologlar toplanin ". Biliyorsunuz baslarinda en büyükarkeologumuz Zübeyir KOSAR var. Bu Zübeyir KOSAR'in bir e bir anisidir. Toplaniyor ve diyorki Mustafa Kemal heyecanla; "kazdiginiz yer yanlis, surayi kazmaniz gerekir ". Yabanciarkeologlar "el insaf pasam, anladik iyi askersin iyi devletadamisin ama yani bu iste bizim isimiz niye karisiyorsun" der gibi aralarinda birkaç sey oluyor ama emir büyük yerden.Basliyorlar Mustafa Kemal'in gösterdigi yeri kazmaya. Sonuç mu?Bütün bulgular ordan çikacaktir. Inat ugruna, kendi ceplerindenöder ve kendi dedikleri yeri kazarlar hiçbir bulguya rastlamiycaklardir.
Bunun üç gün sonrasi, ATATÜRK Galip ARCAN'in yazdigi "SiratKöprüsü" adli piyese davetlidir. Davetiyede böyle yazar piyesinbasinda mutludur biraz sonra sinirlenmeye baslar bir müddet sonra bitince " bana Galip ARCAN'i çagarin!" der. Galip ARCAN gelince "bupiyesi siz mi yazdiniz? "der. "Evet pasam ben yazdim". "Hayir, bubir Bolunun Flor Doranj adli boldvilin'in aynen çevirisi neden bunu belirtmediniz hakkinizda sorusturma açtiriyorum " diyecektir.Buna benzer pek çok aniyi da okuyunca ne dedim biliyormusunuz.Samimi konusacagim inanin sizlerle. Dedim ki " a be Atam boldvilin'e varincaya kadar ne zaman okursun? ne zaman kafanda tutarsin ". Ve o sirada ne yaptim biliyor musunuz? Yirmi yillik arastirmaciydim,ATATÜRK'le iddiaya girmek gibi, dedim " senin basinda durmadiginilerletmeye çalismadigin bir alan bulmak benim boynumun borcuolsun".
O sirada da "Sanat ve ATATÜRK" adli arastirmamiyapiyorum baktim resimde Türk tarihinde ilk resim sergisini oaçiyor, heykelde dinin etkisini kaldiriyor ama karsima yedincisanat dali geldi. Ne? Sinema. dedim "herhalde burda iddiayi kazandim". Hey hat, bas yönetmen Cezmi AR, basrolde Mustafa Kemal,film çekiyorlar. Ve Cezmi Ar Mustafa Kemal'e tabi Cumhurbaskani yadiyemiyor söyle dur böyle dur diye diger oyunculara siddetlebagiriyor. Atatürk " Gel Cezmi gel, burda baskomutan sensin. ben bu isi bilmem. Önemli olan isin iyi çikmasi. Bana da aynisiddet ve hiddetle bagiracaksin" der. Cezmi AR hayatinin songünlerinde " ben bir daha asla öyle bir oyuncuyla çalismadim"diyecektir.
Yil 1937, Münir Hayri EGELIYLE odalarina çekilirler.Çankaya' da ne mi yaparlar? ATATÜRK bir film senaryosu yazmistir,adini da koymustur; "Ben bir Inkilap Çocuguyum" dur adi. Kendiyazdigi film senaryosunu Münir Hayri EGELI çekecektir, ATATÜRK oynayacaktir. Ama yil 1937 dir, ömrü vefa etmemistir. Derim kihaydi filmciler bulun bu senaryoyu filme çekin pokemondan çok dahafaydali olacagina ben kesin gözüyle bakiyorum.
Bu arada ATATÜRK'ün her seyi iyide ben iddiadan vazgeçtim, tamam dedim. Kesinlikle iddia falan yok artik, iddiayiMustafa Kemal kazandi ama merak ediyorum nasil yapti diye. Asilsir nerde? O sirada en büyük lider elestirmeninin sözü geldielime. Liderleri çok siki elestiren bir elestirmen diyorki ATATÜRK için " Liderler içerisinde elestiri acizligi yasadigimtek lider Mustafa Kemal'dir. Çünkü bütün Rönesans, bütünreform, bütün aydinlanma çagi etkinlikleri bir adamin kafasindatoplanmis, bir çaga siran etkinlikler on yilda basarilmis, bu büyük bir mucizedir en büyük radikal Mustafa Kemal'dir ". Bunu bizdemiyoruz dünyanin en büyük lider elestirmeni diyor.
Peki, tamam laf iyid e diyorsunuz ki; laflar karindoyurmuyor. Esas sir nerde çok merak ediyorum. On yilda bir bakiyorsunuz kara tahtanin basinda harf ögretiyor, birbakiyorsunuz sapka giyiyor, bir bakiyorsunuz tiyatro eserioynatiyor, yok efendim arkeolojik kazilara gidiyor, tren raylariningenlesme hesabini yapiyor, Ankara'daki caddelerin ne kadar mesafede olacagi konusunda sehirlesme planlari yapiyor, E on yildabunlarin hepsi peki nasil? Ben esas sirri nerde buldum biliyormusunuz? Onun bir sözünde. Ama bu bence, ve dedim ki bu sözüokuyunca keske su karga kovalamasini kafalarimiza yerlestireceklerine su sözünü yerlestirselerdi herhalde Türkiyeçok farkli biyerde olurdu su anda. ATATÜRK diyor ki" Çocuklugumdaelime geçen iki kurustan birini eger kitaplara vermeseydim bu günyapabildigim islerin hiçbirini yapamazdim". Esas sir bence burada. Çocuklugunda eline geçen iki kurustan birini kitaplara verdigiiçin 35 yasinda general, 40 yasinda baskomutan, 42 yasindacumhurbaskani, 46 yasinda dünyada pek çok reformist var ama hiçbiri dile dokunabilmeyi cesaret edememistir; dile dokunabilen tek reformist Mustafa Kemal'dir. Iste bunu yapabilen ve 53 yasindanutku yazan genç olarak tarihimize geçecektir Mustafa Kemal.
Okumayla, ama nasil okuma biliyor musunuz? Bildigimiz gibibir okuma degil. Sizi 1914 Anafartalar'a götürüyorum. Anafartalar'da savasin bir dinlenme yerinde çadiriniza gelirsinizpostallari çikarir rahatça dinlenmek istersiniz. Öyle bir seyyok. Macar Türkologu Nemet'in, Fransiz Türkologu Devin'inTürkoloji albümleri duruyormus. Açiyor onlari okuyor Mustafa Kemal. Diyorlar ki "niye bunlari okuma geregi duyuyorsun" verdigicevaba bakin. onlara diyor ki " Savastan sonra bu dilin degismeihtiyaci var onu tespite çalisiyorum". Yil 1914, gelelim 1916'ya. Bitlis cephesi komutani Mustafa Kemal Bitlis cephesinde çökmekteolan bir cepheyi kurtariyor ve çadirina geliyor, yaveri IzzettinÇALISLAR'i çagiriyor ve eline bir not veriyor. Notta ne yaziyorbiliyor musunuz? " Savastan sonra ilk isimiz Türk kadinina serbestisini vermek, onu erkeginin yaninda esit haklara sahipkilmak". Yil 1916, Türk kadinin degil adi, degil kimligi,hiçbir seysi yok. Sokaga çikma hakki olmayan bir Türk kadini.Peki sizce tam savasin en hararetli zamaninda neden Türk kadini geldi Mustafa Kemal'in aklina. Ha, Kurtulus Savasindagördügümüz kadin manzarasi, degil ATATÜRK'ü, dünyayisasirtan bir manzaradir. Ülkelerin savaslari olmustur amatopyekün savas örnegi ilk defa Kurtulus Savasinda görülmektedir.
Atatürk bu savasta Ayse Hatun'u tanimistir. AyseHatun'u hepimiz taniyoruz. Bilmeyen var mi içinizde? Onunyapabildigini acaba hangi ülkenin kadini yapabilir? Ya dazamanimizda hangi kadin yapabilir? Benim bir kizim bir oglum var inanin bu kadar arastirmaciyim düsünüyorum. Biliyorsunuz sekizaylik kizi kucaginda omuzunda mermi ve cepheye cephanegötürüyor. Sekiz aylik kiz dinler mi düsmani, aglamayabasliyor. Ve bu sirada ölmesi falan problem degil Hatun'un, ama düsman eger onlari fark ederse çok kisitli olan cephane cepheyegidemeyecek, bütün düsüncesi o Ayse Hatun'un. Ve bu aradaçocugunu gögsüne yaslar, düsman biraz geç gider, indirdigizaman kendi elleriyle çocugunu sehit ettigini görecektir Ayse Hatun yada diger adiyla Tayyibe Hatun. Peki ne yapar? Çocugunukoyar üzerini bayrakla örter ve aynen sunlari söylemistir. Kafilebaskani komutanimiz aktariyor bunu. " Sen yüzlerce binlerce yilsonra dogacak Türk çocuklari için sehit oldun" (yani surada oturan bizler için sehit olan) " bu benim içinde senin içinde birsereftir. Yeterki vatan sagolsun" diyor, omuzuna aliyor cephanesinive yola koyuluyor. Hanimefendiler içinizde anne olanlar var. Lütfen bir an için düsünün, çocugunuzu göz önüne getirin. El bebekgül bebek büyütüyoruz, gözünün içine bakiyoruz, tercih yapinsizden sonraki kusak mi? çocugunuz mu? Iste bu Ayse yada digeradiyla Tayyibe Hatun'u tanidi Mustafa Kemal.
Kurtulus Savasinda Kütahya sirtlari, -30 oC, -40 oC.Ve 75-80 yaslarinda bir nine. Gerisini gelin kafile komutani MustafaNecati'den dinleyelim. Mustafa Necati neyi görür? Bütün yorganbattaniye ne varsa cephanenin üstüne örtmüs kendisi pazen elbiseyle. Aynen sunlari söyler " nine kar sepeliyor hava çoksoguk bari su yorgani alsan sirtina" dediginde aldigi cevap "dokunma ona, o millet malidir, nem kapmasin. Ben bir ölürüm amaonunla binler dogacak binler. hayir oglum hayir hiç üsümüyorum, sogugu hiç duymuyorum ki. Düsman bu topraklaragirdi gireli benim içim yaniyor içim a ogul " diyen bir nineyitanidi Mustafa Kemal.
Albay Hulusi ATAG'in kafilesinde olan genç bir kadinimiz hastadir ve cephane tasirken yere düsmüstür,ölmek üzeredir. Hulusi ATAK sorar " bacim bana adini söyle senitarihe yazdiracagim" dediginde aldigi cevap "adimi neyapacaksin a ogul yaz benim adim Anadolu " cevabindaki adimin ne önemi var önemli olan ülkemin adi ve gururu düsünüsü keske,keske uygarlik savasimizda ayni siddetiyle sürebilseydi bugün.Üzerinde ATATÜRK yazili kapsülü inanin, inanin hiç mübalagaetmiyorum ilk uzaya firlatan ülke mutlaka ama mutlaka biz olurduk.
Evet bu savasta ATATÜRK dünyaya tek geçen ZekiyeHanim'i tanidi. Zekiye Hanim ne yapti biliyor musunuz? Dünyayailk ve tek geçen kadinimizdir. 10 Aralik 1919 ögretmen okulubahçesine 3000 kadini toplamis, dedim herhalde sifirlari fazla okuyorum. Hayir 3000 kadin, yapimcisi, dinleyicisi,konusmacisi. Kadin olan dünyada ilk mitingdir bu, onun içindünyaya ilk geçmistir. Peki Zekiye Hanim nasil toplamistir, ceptelefonu yok faks yok, hiçbir araç yok. Hadi bunlar oldu farz edelim. Kadinin sokaga çikma hakki yokken 3000 kadin nasil organizeoldu dersiniz? Evet bunu inceledigimde inanilmaz bir hem hayranlikhem de üzüntü duydum neden biliyor musunuz?
Cep telefonunuz var, faksimiz var. Pek çok kulübün, pek çok dernegin davetlisi olarak gidiyorum. Hanimlar 50 kisi geldi mi amandiyorlar bu gün çok kalabaligiz. 3000 kadindan bahsediyorum amaprojesinin adini da söylemek istiyorum Zekiye Hanim'in "MUTFAKPROJESI", inanilmaz bir proje. Daha sonra bir yerde tekrar geçecek bu proje.
ATATÜRK Zekiye Hanim'i, Nakiye Hanim'i tanidi busavasta. ATATÜRK Melek RESIT'i tanidi, Atatürtk Suküfe Nihal'itanidi ve ATATÜRK ekmek pisirerek askere götüren ama budüsmanlar tarafindan tespit edilip askerimizin yerini ögrenmekiçin çok iskence gören ama söylemedigi için ekmek pisirdigifirina atilarak yakilan Nazife Kadin'i tanidi bu savasta. Busavasta ATATÜRK Taccülcalala hanimi tanidi ATATÜRK üstegmenlerimizi, binbasi hanimlarimizi tanidi, bu savastaTuggeneral rütbesi verilmesi öngörülen 8 yasindaki, evetyanlis duymadiniz 8 yasindaki Nezahat kizimizi tanidi.Iste Nezahat kizimizin yaninda sehit olan bir erimizin cebinden çikan bir mektubunda annesine söyle yazmis " anne Nezahatlebabasinin arasindaki konusmayi duyaydin benim burada niyeoldugumu anlardin" demis ve bu arada söyle yazmis" bizMehmetçik Nezahat'e Türklerin Jean d'Arc 'i diyoruz " demis. Bu bana aci geldi. Ben Jean d'Arci ortaokuldan beri taniyordum amaNezahat'i ancak bu arastirmam da tanidim. Bunun acisini da omektupla birlikte yasamis oldum. Bu kadinlarimizi ben ATATÜRKve Türk Kadini konulu konferansimda anlattigim için burada sadece adlarini anmadan geçemeyecegimi gördüm.
Bu arada ATATÜRK okumus da yazmaya da vakit bulabilmis.Evet bizler için bir geometri kitabi yazmis. Üçgen, açi,dikdörtgen gibi ve 48 tane geometri teriminin isim babasi bu yazdigi kitapla bizzat Mustafa Kemal'dir. Iyi ki de yazmiseskenar üçgen demek için "müselleseyi bilmemne bilmemne..." demekgerekir. Inanin bu kadar seyi aklimda tutuyorum, bir onututamadim. Iyi ki yazmissin dedim. Bu arada ATATÜRK her sektöre el atti dedim ya, basin sektörüne de el atiyor ve bir gazeteçikariyor. Adi "Mimber", 52 sayi çikmis gazetesi, ve bugazeteleri okudugum zaman bu Mustafa Kemal'in gazetesi dedim."Sansür" kelimesi ilk defa bu gazetede yer almistir. Bu arada keske bütün Türk gençlerimiz bu gazeteleri okuyabilseydi diyedüsünmeden de edemedim. Çok moral bulurlardi çünkü.
Bu arada çok güzel siirler yazmis. Ilk siiri 1908Sanli Ordu dergisinde yayinlanmis. Keske vaktimiz olsa da siirlerinden de aktarabilseydim. Bu arada nutku yazmis, tiyatroeserleri yazmis, sinema senaryolari yazmis, yazmis yazmis.Peki okumus yazmista sadece gününün problemlerine mi çarebulmus Mustafa Kemal? Sadece gününü mü kurtarmis acaba? Hadi gelin esas önemli olan da bu, buna bir bakalim mi ne dersiniz?
Iste günümüzde 25 yillik arastirmaciligimsonunda size bir itirafta bulunmak istiyorum, diyorum ki ATATÜRKinanin, bugün saniyorum 7 Subat 2005, bu günü çok net görmüs, hadi görmekle kalsa iyi, birde bu gün kullanacagimiz kadar güncelgeçerli ve çözümsel önerileri de yazarak birakmis bir lider.Söyleyin bana hangi ülkede var böyle bir lider. Diyeceksiniz kilafi birak bize somut örnek göster. Iste ilk örnegimiz; dedinizki demin Türkiye'deki sorunlari sordugumda size, dediniz kiönemli olan sorunlarin bir tanesi de ekonomik sorun. PekiAmerika'nin en ünlü ekonomistlerinden birisi olan Mr. Jhons bizesunu öneriyor, diyor ki " ekonomiyle savasta bir tek ATATÜRK'ü örnek alsin yeter Türkiye".
ATATÜRK'ün ekonomi ile de ilgili ne görüsleri varacaba, ve bunun üzerine oturdum, Maliye arsivine indim, Maliyearsivini incelememde ATATÜRK'ün ekonomide en önem verdigi sey ne biliyor musunuz? Türk parasinin degerini korumak. Peki, 1919'abaktim Türk parasi Sterlin karsisinda, o zaman dolar yok, Sterlinkarsisinda 605 kurus. Ha bir savas yapildi, ülke yikilditekrar yapildi. Peki 1938'de kaç kurus biliyor musunuz? 19 sene sonra inanilmaz bir sey, 616 kurus. Buna gerçekten inanmaya imkanyok. Peki dedim ki herhalde yanlis okudum banknot artis hacminebaktim, banknot artis hacmi 1919'dan 1938 son dört ayina kadar,son dört ayi ilgilenemiyor sagligindan dolayi, son dört ayina kadar 19 sene sadece %8, bu çok büyük bir basari. Peki son dörtayda ne oldu diye baktim, gülüyorsunuz tahmin ettiniz mi? %15. 19senede %8. Bari ölümünü bekleseymisiz, ama iste problem birtakim yerlerde saniyorum.
Bu arada bir arsiv belgesi daha aktarmak istiyorum size. 5Aralik 1927 tarih. 5 Aralik 1927'de bir Türk Lirasi verdigimizzaman 2 dolar alabiliyormusuz karsiliginda. Eger bizim nesilvazifemizi yapaydik size karsi, bugün 20 milyon liralik banknotu götürecektiniz, karsiliginda 40 milyon dolar alacaktiniz bizimnesil vazifesini yapaydi. Ama diyorum ki lütfen gençler lütfen,ilerde maliye bakani olabilirsiniz, ilerde basbakan olabilirsiniz,ilerde aile kurabilirsiniz o da bir ekonomik sektördür ve ekonomiye yön vereceksiniz. Bizim yaptigimiz, size çektirdigimizsikintilari çekmemeniz için lütfen ekonomik görüsleriyleATATÜRK'ü mutlaka incelemenizi tavsiye ediyorum.
Bu arada biliyorsunuz 1929 da çok büyük ama çok büyük bir sey var. Ekonomik kriz var. Bütün dünyayi sarsmis ekonomikkriz. Peki soruyorum size sarsilmayan bir ülke söyleyin. Türkiyetabîi ki. Peki 1929'da bütün dünya buhran yasiyor en gelismisülkeler bile. Hadi etkilenmedin de, rakamlara bakin kisi basina düsen milli gelir %51,2 artiyor. Eksilmeye alismisiz da artmakelimesi garip geliyor bize. Enflasyon ne kadar? % - 1.2, bunlar resmirakamlar.
Peki ikinci örnek, günümüze örnek;1996 Ingiltere'de bir seçim yapilir. Meclisteki kadin millet vekili sayisiseçimden önce 13, seçimden sonra birden 123 olur. Hiii derler kimyapti bu basariyi, Leslie Abdela diye bir hanimefendi. LeslieAbdela' yi tüm ülkeler çagirir, "ya bize de ögret metodunu da bizde kadini fazla sokalim meclise" derler. Leslie Abdela' yiTürkiye de çagirir. Sile'ye gelir, dolar alir anlatmak için. Veiste sözlerinin özeti " Ingiliz kadini bu basariyi ATATÜRK'edanisti". Yani ben Türkiye ye tereciye tere satmaya geldim. PekiLeslie Abdela'nin uyguladigi projenin adini biliyor musunuz?"Mutfak Projesi" peki söyle yaziyor surada; " 1919 dan beri bizTürk kadini ve ATATÜRK'ün pesindeyiz merak ediyorum iki kadinmilletvekilinizde benim pesimde niye acaba" diye de ironi yapmisburada. Bu arada eger biz bu metodu uygulasaymisiz Türkiye'desaniyorum Türk erkekleri su anda meclise nasil girebiliriz diye arayis içinde olacakti, hiç süphe yok buna.
Peki bu arada dünyaya o kadar çok ilk hediye etmisiz kibunlardan bir tanesi de üniformali ve rütbeli kadin asker ilk defabizim ordumuzda, bizden dünya ordulari örnek aliyor. Kurtulus Savasinda rütbe alan kadin askerlerimiz; Binbasi Ayse ALTUNTAÇ,Üstegmen Emine VARDARLI, Üstegmen Fatma SIMSEK. Ama dünyatarihine tek geçen bir üstegmenimiz var; 700 erkek 43 kadindanolusan bir müfrezenin reiseligine bizzat ATATÜRK tarafindan atanmis, Üstegmen Kara Fatma. Evet dünyadaki ilk müfreze reisesikadin ünvanini tasir Kara Fatma. Ben geçenlerde Erzurum'adavetliyim, Erzurum Üniversitesi rektörümüz davet etti uçaklagittim. Indim uçaktan "off ayagim belim melim" dedim, bir an aklima geldi, biliyorsunuz Kara Fatma Erzurumlu; Erzurum'u 13 kadinlamüdafaa ediyor, atina atliyor Bursa'ya kadar geliyor, Bursa'ninKurtulusuna da tanik oluyor. Ben uçakla zor gittigim yere, önümde yemegim, arkamda suyum, sicacik, ama bu kadinin yaptigi! Ha ozaman saniyorum su andaki Türk kadini asla ve asla yoruldum demeyehakki yok, eger Kara Fatmalari eger Serife bacilari tanisaydi.
Evet anliyorum bu hanimlarimizi tanimadan önce bir sey yaptim zannediyordum. Su anda hiçbir sey yapmadigimakaniyim. Bu arada Kara Fatma'nin savasta yaptiklarini, dedim yaBursa'ya kadar gelmis, üç oglunu sehit vermis, kizininparmaklari Izmit muharebesinde kesilmis, sadece savasi anlatmak için bir konferans gerekir Kara Fatma'nin. Ama Tamim gazetesiniokuyorum, Tamim gazetesini okurken Kara Fatma'yla yapilmis birröportaji okudum, inanilmazdi. Gazeteci soruyor diyorki; " çokfakirsin çok çok ihtiyacin var paraya neden üstegmenlik maasi sana baglanan maasi kizilaya bagisladin" diyor. Verdigi cevaptarihi bir cevap aynen söyle:
" Ben Kurtulus Savasinda yaptiklarimi bir menfaat veçikar karsiliginda yapmadigima inandigim için en son vatani vazifem olarak masimi Kizilay'a bagisliyorum"diyecektir. Bu bana neyi hatirlatti biliyor musunuz? ATATÜRK'e birgazeteci sorar; " neden mal ve mülkünüzü milletinizebagisladiniz" diye. ATATÜRK'ün verdigi cevabi aynen aktariyorum:
" Mal ve mülk bana agirlik yapiyor, onlari asilsahibi olan milletime bagislamaktan ferahlik duyuyorum.Zenginlikten ne çikar asil zenginlik insanin manevi sahsiyetindeolmalidir." diye cevaplayacaktir. Ne güzel degil mi en son kademeden en tabana kadar, kadinindan erkegine kadar hepsi aynisöylemde ama alismadigimiz gibi ayni eylemdeler ne diyelim sagolsunlar, varolsunlar.
Dileyelim sizin nesle, genç nesle, hortumcular soyguncular degil, Kara Fatmalar, Mustafa Kemaller örnek olsunlar. Tabi KaraFatma'nin örnek olabilmesi içinde bir okuma kitabimizda hiçolmazsa bir okuma parçasi olarak Kara Fatma'nin olmasi lazim kiörnek alabilesiniz. Bu arada ATATÜRK'ün su sözü çok hosuma gider diyorki; "Geçmisi ne kadar çok unutursak gelecegi korumak okadar zor olur." Biz Kara Fatmalari mutlaka hatirlamaliyizsaniyorum.
Bu arada bir kadinimizi daha vermek istiyorum, Melek Hanim. Haçin katliamini hepiniz hatirliyorsunuz, 535 Türkhunharca katledilmistir. Hepsi öldügüne göre nerden biliyorsunhunharca katledildigini? Sair Melek hanim diye anilirmisHaçin'de. Sahadetinden sonra kolunun altindan bir bohça çikiyor, bohçayi açiyorlar, 18 kitalik bir destan yazmis. O andagördüklerini kaleme almis. Mektupçu Hüseyin nasil vahsetleöldürüldü, komsu kizi Hatice nasil vahsetle öldürüldühepsini kaleme aldigi bir destan. Basina ne demis biliyormusunuz "insallah okuna". Ben 45 yasimda bunu okuyabildim en sonuna da"bizden sonrakiler neler çektigimizi bileler diye yaziyorum" demisson iki kit'ayi sizlere okuyorum
Meydan kazani kurdular
Tüm bebeklerimizi kaynattilar
Gün görmedik analari
Süngü ile oynattilar
Kundaklari verdiler
Kanli kundak yu dediler
Bebelerimizi kaynattilar kaynattilar
Kuzu eti diye hepimize zorla yedirdiler
Evet biz burada kolay bulunmuyoruz, bu koltuklarda kolayoturmuyoruz. Evet bakiyorum çok buruldunuz, çok üzüldünüz ama liderlik dedik biraz da gülümseyelim mi?
Lider dedik, ATATÜRK'ün resimlerine bakiyorum hepsi asiksuratli hepsi ciddi. Lider olmak için böyle mi olmak gerekiyor,acaba ATATÜRK hiç mi gülmemis, hiç mi espri yapmamis? Hadi gelin Antalya'ya gidelim. Antalya yolunda mola verir kulagina bir türkügelir " Ya bu türküyü çok sevdim bulun getirin bu türküyüsöyleyeni" der. küçücük bir çoban gelir. Derki " Sesin çokgüzel bana da bir türkü okurmusun". Baslar çoban "demirciler demir döver tunç olur" diye. bitince ATATÜRK dalmistir "bis bis" der.Çoban böyle bakar. " Oglum der bis" der "Çok begendik tekrarlaanlamina gelir". Hiç nazlanmaz gene ayni türküyü okumaya baslar. ATATÜRK türkü bitince cebinden bir harçlik çikarir uzatir.Çoban hemen alir harçligi, kusagina kor, elini uzatirATATÜRK'e "bis bis" der. Bu espri ATATÜRK'ün çok hosuna gittigiiçin çok ünlü bir sanatçimizin yetismesi saglanacaktir.
ATATÜRK'ün hayatta en hoslanmadigi sey dalkavukluk,ama yemek masasinda hiç hoslanmiyor. Karsisindaki adam daATATÜRK'e " sen Türklerin sahisin sususun bususun...", fecidalkavuk. Yogurt kasesi adamin önündeymis diyorki Atatürk;" Su yogurt kasesini bana uzatir misiniz ". Adam yogurt kasesiuzatacak, el insaf ayaga kalkiyor, önünü ilikliyor, tam yogurtkasesini alacak parmaklari içine giriyor. " Ah..." diyorlar " ..adamatakti ATATÜRK, bir de zaten sinirlenmis durumda, bir de çok titizbu konuda, simdi bir firtina kopacak". adam perisan, ah pasam vahpasam derken " Ya niye bu kadar üzüldünüz demin yogurt yiyecektimsimdi cacik yemis olurum". Evet, bu espriyle 25 yilin sonunda ATATÜRK'ün müthis espritüel oldugunu kesfettim ve yenihazirladigim konferansimin konusu ne biliyormusunuz?"ESPIRILERIYLE ATATÜRK". Bugün onu hazirliyorum, 6-7 ay sonrabitecek insallah sizlerle bulusacagiz. O konferansta çok gülecegiz ama inanin çok da düsünecegiz.
Bir gazetecide Atatürk'e sorar " size de diktatör diyorlarne dersiniz". Atatürk söyle bir bakar, "Eger ben diktatörolsaydim hanimefendi bu soruyu sorduktan sonra siz asla canli kalamazdiniz " diyecektir. Peki diktatör mü Mustafa Kemal bakalim.
Izmir kurtuldu, çok tatli bir yorgunluk, Ankara'yahareket edecekler. Trene binerler kompartimana çekilirler. Ertesigün kompartimani çalar yaveri, açar yorgun, bitkin, kravatini yikamaktadir Atatürk. Yaveri "ya pasam bu ne hal hiç uyumadinizherhalde niye böylesiniz" der. " Ya çocuk kompartimanima yastiklabattaniye koymayi unutmusunuz. Kolumu yastik yaptim agridisetremi yastik yaptim üsüdüm bende uyumadim kalktim" der. Yaveri; " aman pasam! Birimize haber vereydiniz hemen size biryastikla battaniye getirirdik" der. Ve bir ülke kurtarmaktan dönenkomutan söylüyor bunlari tarihi bir cevap derki " Geç farkettimhepiniz en az benim kadar yorgundunuz. Hiçbirinize kiyamadim.Önemli olan benim uyumam degil milletimin rahat uyumasi". Var miböyle bir sey! Bu insana diktatör demeye kimin dili varabilir.Ayaklarinin altina Yunan bayragi serildiginde bayrak bir ulusun onurudur diye basmayip kaldirtan bir insanin kendi milletinininancini çigneyebilecegini düsünmek ancak onuru ve serefiolmayan kisilerin isi olabilir diye düsünmeden de edemiyorum.
Bu arada içimizde çok degerli ögretim görevlilerimiz ve ögretmen arkadaslarimiz var. Onlarin için de çok özel biranisini anlatacagim. Istanbul Üniversitesinin açilistöreni. Çok mütevazi bir salon, tahta iskemleler, ortayaATATÜRK'ün oturmasi için kirmizi renkte süslü muhtesem bir koltuk konmus. Profesörlerle birlikte geliyor, buyurun diyorlar. Birkoltuga bakiyor dönüyor profesörlere, aynen sunlari söylüyor;" Sizlerden ögrenecek o kadar çok seyim olduguna göre bu koltuksadece sizlere layiktir" diyor. En kidemli profesörü o koltuga oturtuyor ve kendisi tahta iskemlede programi sonuna kadar izliyor.Evet yani kendince hak etmedigi hiçbir koltuga oturmayan bir MustafaKemal'i görüyoruz orada. Dünya lideri olmak saniyorum bu evet .
Bu arada Istanbul ve Ankara illerinden birisine ATATÜRKadinin verilmesi için bir kanun önergesi veriliyor meclise. yaIstanbul'a ATATÜRK diyorduk ya Ankara'ya. Bu önergeyi vereni hemençagiriyor ve aynen sunlari söylüyor ;" Bir ismin dillerde kalmasi için sehrin temellerine siginmasina gerek yoktur. Bakinbu sehrin ismi Istanbul ama Fatih Sultan Mehmet'i hemenhatirliyoruz. Eger ben bir sey yapabildiysem bunu binalarintepelerine, sehrin temellerine ismimi yazarak degil milletimin kalbine yazarak anilmak isterim " diyecek, hiçbir yere adininverilmesini kabul etmeyecektir. Simdi bakiyorum da hortumcununsoyguncunun hepsinin adi bitaraflarda sey gibi yaziyor merakediyorum nasil oluyor bu diye. Evet, galiba beni biraktiniz, ben 25 yil kolay degil, beni birakirsaniz sabaha kadar buradayiz. Eniyisi son iki ani ama onu en iyi anlatan anilarla programima sonvermek istiyorum;
Iste ilki ögrenciler evet sizin için. Bir ögrenci anlatiyor, Mahmut SADI. Söyle anlatir Mahmut SADI. " Yil 1923.Istanbul Üniversitesinde ögrenci oldugum siralar. Okul duvarindabir ilan görüyorum. Avrupa'ya talebe yollanacaktir. Allah Allahdiyorum, ülke yikik dökük yil 1923 Avrupa'ya talebe! Lüks gibi gelen bir sey, ama bir sansimi denemek istedim. 150 kisiiçerisinde 11 kisi seçilmisiz. Benim ismimin yanina ATATÜRK "Berlin Üniversitesine gitsin" diye yazmis. Zaman geldi. Sirkecigarindayim, ama kafam öyle karisik ki gitsem mi kalsam mi, orda beni unutur mu bunlar, para yollarlar mi, gurbet ellerde ne yaparim?Bir an gitmemeye karar verdim, döndüm. O sirada bir müvezzi ismimiçagirdi "Mahmut SADI, Mahmut SADI, bir telgrafin var" telgrafiaçtim aynen sunlar yaziyordu " sizleri birer kivilcim olarakgönderiyorum alevler olarak geri dönmelisiniz". Var mi böyle birsey? 11 ögrencinin nerede, ne zaman, ne düsünebilecegini hesapedebilen bir lider dünya lideri olmasin da ne olsun. Yil 1923, biz evimizde bir çocugumuzun huyunu degistiremiyoruz bir huyunu. Tümülkenin huyu degisiyor. Bunla ugrasan bir insan yolladigi 11ögrenci nerede, ne zaman, ne düsünebilecegini hissedebiliyor.Mahmut Sadi devam ediyor " gel de simdi gitme, git de orda çalisma, dönde bu ülke için canini verme".diyor.
Evet bu gün en büyük sikayeti ne Türkiye'nin? Beyingöçü. En iyi beyinlerimizi kapip götürüyorlar ama oçocuklarimiz arkalarina baka baka gidiyorlar. Peki diyeceksiniz ki engellemek o kadar mi zormus? Ha o gün 11 ögrenciymis,telgrafmis. Bu gün milyon ögrenci olsun, e-mail bilgisayar var.Yeterki su iki cümleyi ifade edebilecek, onlarin sorumlulugunu alanbir liderleri olsun.
Iste son anim, Nehire NEHIR hanimefendiden; söyleanlatir " O zamanlar kadinlarin sanatçi kimligini yeni yenikazandigi dönemler. Benim tiyatroda çömezlik dönemim. MuhsinERTUGRUL Darül Bedai'ye bas yönetmen olarak atanmis. Çok titiz bir insan. Provadan oyuna her sey saat titizligi ile isliyor, perdebir saniye bile geç açilmiyordu. Provaya geç kalan oyuncu derhaloyundan uzaklastiriliyordu. Eee tahmin edersiniz ki bu durumdaMuhsin Ertugrul'unda düsmani çoktu. Bir gece Dolmabahçe'den ATATÜRK'ün Sehir Tiyatrolarina gelecegi haber verildi. Ben dekarsilamak için hazirdim. Fakat Pasa gecikti. Muhsin Ertugrulkendisini beklemeden perdeyi saniyesi saniyesine açip oyunubaslatti. ATATÜRK 4 dakika geç kalmisti. Etraftaki dalkavuklar ATATÜRK geldiginde Muhsin ERTUGRUL'un onu beklemeden perdeyiaçtigini ellerini ovustura ovustura anlattilar ATATÜRK "Yaaaöyle mi Muhsin Ertugrul'la Görüsürüz" dedi. Herkes MuhsinERTUGRUL'un isinin bittigine inaniyor, ben müdür olacagim sen müdür olacaksin kavgalari bile baslamisti. ATATÜRK piyesinbitiminde Muhsin ERTUGRUL'u ayakta karsiladi. Deminkileri deyanina çagirarak aynen sunlari söyledi. " Sizi tebrik ederimisinizle ilgili ciddiyetiniz ülkenin gelisimini cidiye aldiginizi gösterir biz geç kaldik siz vazifenizi yaptinizeger bir tek benim için perdeyi açmayip oyunu baslatmasaydinizbu dalkavukluktan ileri gitmez ve beni çok üzerdi ben herkesin hersahada isini bu kadar ciddiye almasini istiyorum ülke ancak böyle ilerler efendiler " demez mi. Etraftakilerin suratlari görülmeyedegerdi o sirada". Ama iste liderlik diyorum. Simdi bir angünümüze geliyorum, hadi bakalim baba iseniz baslatin programigelmeden. Mümkün mü! Ondan sonra artik begenin haritadan bir yer, evet ki bu insan bir ülkenin en büyük lideri degil asrin lideriolan bir insan bunu yapiyor.
Evet ATATÜRK ve onunla el ele verenler sayesinde üçtarafi deniz yerin üstünü anlatayim mi? Lütfen pazara gidelim. Yabanci ülkelere gittim. Portakali taneyle jelatinlere sariyorlar,kiymetli madde, karpuzu dilimle yiyorlar, biz kelek çikti miatiyoruz, bir tane daha açiyoruz var mi böyle bir nimet. Lütfenpazara gidelim, yesilin her tonu; geçen bir yabanci konugum var; pazardan geçmek zorunda kaldik dedi ki bana "Türklerin özel birgünü herhalde bu gün". "Neden" dedim? Eee bakti kadin naylon torbanaylon torba yok öyle bir dava, böyle bir nimet nerde, hangi ülkede. Bir tane salatalik, bir tane domates, biz kilolarla. Ve bana ne dedibiliyor musunuz? "Yahu ülkeme dönünce ne isteyecegim biliyormusun". "Ne" dedim. "Türkiye'yi isterim de isterim diye tutturacagim" dedi. Bir espriydi ama bir gerçek payi da oldugu sugötürmez.
Peki yerin altina geçelim. Krom, brom , toryum, bor. Tamamgüzel ama petrolün zekasina hayranim. Neden mi? Burda çikiyor, burda çikiyor, burda çikiyor ama Türkiye'nin siniriniezberletmisler petrole, bir kilometre girmiyor içeri. Var mi böylebir petrol, yani altimiz petrol dolu aslinda.
Hadi petrolü degeçelim, uzaydan çekilen fotograflara göre bugün petrolden bir derece zengin maden var, uranyum. Bu gün dünyadaki, Türkiye'de degil dünyadaki eni iyi uranyum rezervi bizim Karadeniz daglarindaarzi endam ediyormus. Hos o bize bakiyor biz ona bakiyoruz ama Türkiye'nin dis borcunun 19 kati degeri oldugu tespit edilmis uzaydan çekilen fotograflara göre.
Arastirmaci Yazar
Prof.Ilknur GÜNTÜRKÜN KALIPÇI
No comments:
Post a Comment